Ingelse heeft wat te vertellen

Wat is het toch dat Bach tot zo'n groot componist maakt? Hoe komt het dat men vaak tot in zijn diepste wezen geraakt wordt als men zijn muziek hoort? Wat zijn de geheimen van zijn muziek? 

Deze vragen stelt de Haagse organist Christiaan Ingelse in de hoestekst van een grammofoonplaat die hij volspeelt met werken van deze grote (misschien moet ik wel zeggen: de grootste) componist, op het Metzlerorgel van de Grote Kerk in Den Haag. Op deze vragen poogt hij een antwoord te geven. Is het zijn fantastisch vakmanschap geweest, zijn perfect gevoel voor verhoudingen, zijn soms bijna mathematisch geconstrueerde, schitterende vormen?

Of zijn het misschien de diepere emoties van vreugde en verdriet die op zo'n heldere en directe wijze door zijn muziek heen klinken? Christiaan Ingelse denkt dat dit alles zeker een rol speelt. Maar er is meer. Er is iets dat dit alles te boven gaat. Al deze factoren lijken gebundeld te worden en gedreven te zijn door een hogere macht. Zij stromen als in een grote, machtige rivier naar één richting: Bach schreef zijn muziek tot eer van God.

De opschriften S.D.G. (Soli Deo Gloria - God alleen de eer)en J.J. (Jesu Juva-Jezus helpt) waarmee hij zijn partituren sierde stonden er niet voor de vorm maar het is een belijdenis die door heel zijn werk klinkt.

Metzler-orgel
Christiaan Ingelse is door die belijdenis gefascineerd. Hij selecteerde een aantal orgelwerken van de grote Thomas-cantor (Prel. en fuga in G-dur, O Mensch, bewein, de 4de triosonate, Vater unser (uit de grote orgelmis) en de magistrale Passacaglia) en toog er mee naar het schitterende Metzler-orgel van de Haagse Grote Kerk.

Toen in 1957 in Nederland-orgelland de bouwplannen voor dit instrument bekend werden, werd dat met gemengde gevoelens ontvangen. Dat was voor een deel te wijten aan het feit dat met de komst van dit Metzler-orgel het in 1881 door Witte gebouwde orgel moest worden opgeofferd. Daarnaast was een deel van mening dat de opdracht voor de bouw van zo' n imposant instrument in Nederland moest blijven of hooguit de Deense firma Marcussen ten goede moest komen.

Hoe het ook zij: Adriaan Engels kreeg in 1971 zijn zolang verbeide instrument, dat geheel naar zijn eigen inzichten werd gebouwd en waarvan hij getuigde dat het zich karakteriseerde door helderheid, zangrijkheid en soepele windvoorziening.

Indrukwekkend
Alle toenmalige strubbelingen terzijde schuivend kunnen we rustig stellen dat het een indrukwekkend instrument is geworden dat tot op vandaag de dag nog geen duimbreed aan zeggingskracht heeft verloren. Ook daar getuigt deze plaat van Christiaan Ingelse van. Hij pakt het instrument op energieke wijze aan en weet de klank ervan heel doorzichtig in de deplorabele akoestische ruimte te profileren.

Zijn vertolking van de Bach-werken heeft muzikale diepgang en de grote expressiviteit waarmee hij zowel de grote lijnen tekent als de details schetst, geven zijn spel een opvallende zeggingskracht. Hij heeft wat te vertellen en dat houdt de aandacht gevangen.

Geen registraties
Samengevat: een voortreffelijke interpretatie van Bach-werken op een van de belangrijkste instrumenten die in de afgelopen decennia in ons land gebouwd zijn. De plaat zou voor mij persoonlijk aan waarde gewonnen hebben, wanneer (desnoods op een inlegvel) de gebruikte registraties vermeld waren.

De LP is in de betere platenzaak verkrijgbaar. Uitgebracht door Vista, merk S, nummer 8303. De prijs is ƒ 22,50.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen