Schuld en vergeving (6)

Te snel vergeven
Schuld kan te snel worden vergeven. Juist onder christenen bestaat het gevaar om soms te snel te vergeven. Dit gebeurt als de dader of de omgeving met een beroep op het gebod van de naastenliefde, al snel na het erkennen van schuld, een appel doet om te vergeven.

Degene die om vergeving gevraagd wordt (soms past daarbij de term “slachtoffer”), voelt zich onchristelijk en ongehoorzaam als hij dat appel afwijst. Dit behoeft echter niet het geval te zijn.
Schuld erkennen is voor de dader een hele stap en soms ook een geweldige opluchting. Bij degene van wie vergeving gevraagd wordt, komt de verwerking van het gebeurde pas op gang als er schuld wordt erkend. Eerst moet er ruimte zijn om de pijn van het gebeurde onder ogen te zien. Ook moet er ruimte zijn voor de worsteling om vrijwillig tot vergeven te komen. Pas als de volle waarheid van het gebeurde bij beide partijen verwerkt is, is het moment gekomen om te vergeven.
Vergeving opent dan de weg voor een nieuw begin.
Voorbeelden van soms te snel vergeven zijn situaties waarbij sprake is van overspel , huwelijksontrouw of incest.

Blokkade om te vergeven
De neiging tot vergelding kan aan de andere kant vergeving juist in de weg staan. Ook daar moeten we oog voor hebben. Een duidelijke leidraad om geen ruimte te geven voor vergelding lezen we in de uitleg van het zesde gebod in onze HC in Zondag 40. In antwoord 105 lezen we dat voor een christen geldt ‘dat ik alle wraakgierigheid aflegge’. In antwoord 106 wordt de wortel van de doodslag genoemd ‘nijd, haat, toorn en wraakgierigheid’. Daar wordt gezegd dat God die haat.
Antwoord 107 spreekt in positieve zin over de naastenliefde en brengt vervolgens de vergevingsgezindheid als volgt onder woorden: ‘en jegens hem (mijn naaste) geduld, vrede, zachtmoedigheid, barmhartigheid en alle vriendelijkheid bewijzen, zijn schade, zoveel als mogelijk is, afkeren, en ook onze vijanden goeddoen’.
In deze Zondag klinken dezelfde tonen door als in Zondag 51, vraag en antwoord 126, die handelt over de uitleg van de vijfde bede!
Hoe moeilijk soms, de Heere vraagt in Zijn Woord en gebod van ons altijd een vergevingsgezinde opstelling. En wat God vraagt, wil Hij ook schenken in de weg van het gebed.

Is vergeving altijd mogelijk?
Er zijn situaties die ontzaglijk schrijnend zijn om wat mensen elkaar aandoen of hebben aangedaan. Het gaat hier om traumatische ervaringen, die mensen voor hun leven hebben beschadigd. De gevolgen van het trauma worden vaak een leven lang meegedragen. We denken hierbij aan mishandeling in de kinderjaren of incest.
Het komen tot vergeving is in deze gevallen een grote worsteling. Hoewel het schenken van vergeving altijd een helende uitwerking heeft, kan het toch voor het slachtoffer een berg zijn waar hij niet overheen ziet. Dit wordt nog eens versterkt als de schuldige partij geen schuld erkent. Als vanuit de omgeving, hoe goed bedoeld ook, te veel wordt aangedrongen om te vergeven, kan dit ertoe leiden dat het slachtoffer zich nog meer miskend voelt.
Het vraagt soms grote betrokkenheid in het pastoraat en voortdurende wijsheid om aan de worsteling die wordt doorgemaakt op een evenwichtige manier geestelijk leiding te geven.

Eenzijdige vergeving: loslaten
In aansluiting op het voorgaande wil ik erop wijzen dat vergeven ook betekent: loslaten, zichzelf bevrijden van wraak en haatgevoelens.
Vergeving is niet zozeer een gevoel.
Het is veel meer een bewust afstand doen van datgene wat je tegen iemand hebt en dat overgeven in de hand van de Heere. Dit is dus meer een uiting van de wil, dan van het gevoel. Vergeven wordt zo loslaten en aan de Heere overgeven. Er is dan sprake van eenzijdige vergeving zonder dat schuld erkend is. Dit kan voor de persoon in kwestie ervaren worden als een stuk innerlijke genezing en bevrijding.
We moeten er ook oog voor hebben dat er vergeving kan zijn zonder dat relaties hersteld worden. In de gebrokenheid van deze wereld blijven er soms grote littekens bestaan, die niet ontkend moeten worden. We maken deze opmerking om de gedachte weg te nemen dat vergeven ook moet betekenen dat het weer moet worden als vanouds.

Tenslotte
De rode draad in deze artikelen was de vijfde bede uit het Onze Vader. In deze bede staat de vergeving van schuld ten opzichte van de Heere voorop, maar tegelijk verbindt de Heere Jezus deze vergeving onlosmakelijk met vergevingsgezindheid ten opzichte van onze naaste.
Zo zijn de eerste en de tweede tafel van de Wet, tot ons eeuwig welzijn, onafscheidelijk met elkaar verbonden.
(slot)

Rijssen, ds. A. Schreuder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen