DE CBB: ALS LEZEN NIET MEER LUKT

Ieder die in de gemeente van Christus pastoraal of diaconaal bezig is zal ze wel eens ontmoeten: mensen die — door welke oorzaak ook — moeite hebben met het lezen van ‘gewone’ gedrukte teksten, en die daardoor veel missen.

Daarbij is niet alleen te denken aan blinden of slechtzienden. Er zijn er ook die door chronische vermoeidheid niet meer goed in staat zijn om te lezen. Of mensen die door reuma moeite hebben met het vasthouden van een boek, mensen met dyslexie (woordblindheid) of afasie (spreekstoornis ten gevolge van hersenletsel), ziekte van Parkinson, MS, enzovoort. Meer dan 200.000 mensen in ons land hebben zo’n leeshandicap.

Gelukkig is er een mogelijkheid om dan toch kennis te blijven nemen van allerlei soorten lectuur, en daardoor ook betrokken te blijven bij de samenleving en de kerk. Veel boeken, tijdschriften, folders en brochures verschijnen namelijk ook in andere dan gedrukte vorm: op cassette of in grootletter, in braille of in digitale vorm. In het contact met de boven aangeduide mensen is het van belang dat u hiervan op de hoogte bent en hen hierop kunt wijzen!

Louis Braille

De geschiedenis van deze lectuurvoorziening in aangepaste vorm begon met de Fransman Louis Braille (geb. 1809), die zelf door een ongeval blind werd. Hij ontwikkelde een alfabet waarin elke letter wordt weergegeven door een combinatie van maximaal zes voelbare puntjes.

Ook in onze tijd gebruiken duizenden blinden over de hele wereld dit brailleschrift. Toch blijft het vooral voor mensen die op latere leeftijd slechtziend of blind worden, of getroffen worden door een andere aandoening die hinderlijk is bij het lezen, moeilijk om braille te leren lezen. Zij luisteren daarom liever naar boeken en tijdschriften in gesproken vorm.

Sprekende oplossingen

De CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo, opgericht in 1912, is één van de bibliotheken die lectuur op cassette produceert. De CBB doet dat met de hulp van vele vrijwilligers (van wie ondergetekende er één mag zijn), die wekelijks enkele uren voor de microfoon zitten in één van de CBB-studio’s in Ermelo, Zeist of Sneek. Daarnaast zijn er enkele collega-bibliotheken, waarmee nauw wordt samengewerkt, zodat CBB-lezers ook kunnen putten uit de collecties van deze bibliotheken. Het zijn de Nederlandse Luister- en Braillebibliotheek te Den Haag, bibliotheek Le Sage ten Broek in Nijmegen en de Federatie van Nederlandse Blindenbibliotheken met vestigingen in Amsterdam en Grave. Dankzij deze lectuurvoorziening kunnen vele duizenden lezers blijven genieten van de door hen gewenste lectuur en beschikken over nuttige informatie.

Het eigene van de CBB

Het specifieke karakter van de CBB komt hierin uit dat zij zich met name richt op het christelijke volksdeel. Meer dan 20.000 verschillende boeken zijn bij de CBB beschikbaar op cassette en/of in braille. Het boekenbezit is opgenomen in verschillende (deel)catalogi, te bestellen bij onderstaand adres. Zes keer per jaar verschijnt het blad ‘Aanwinsten’. Het aanbod is zeer gevarieerd: van de bijbel (in diverse nederlandse vertalingen) en bijbelse dagboeken, preken en meditaties, (populair-)theologische boeken, dichtbundels en romans tot en met informatieve boeken over allerlei onderwerpen op het gebied van o.a. economie, gezondheidszorg, geschiedenis, kunst, psychologie, techniek enzovoort. Daarnaast produceert de CBB ruim 300 tijdschriften — zowel christelijke als algemene — op cassette en in braille. Veel tijdschriften zijn bovendien in grootletter en in digitale vorm verkrijgbaar. Onder de geproduceerde tijdschriften vindt u ook bladen uit onze kerken, zoals De Wekker, Bewaar het Pand, Contact (van de Bond van vrouwenverenigingen) en plaatselijke kerkbladen. Ook op (artikelen uit) Fries Dagblad, Nederlands Dagblad, Reformatorisch Dagblad en Visie kan men zich abonneren. Wanneer iemand graag in aangepaste vorm zou willen beschikken over een bepaald boek of tijdschrift dat nog niet in de collectie zit, is het mogelijk een aanvraag daartoe in te dienen bij de CBB. Daar zal men dan nagaan of hiervoor productieruimte beschikbaar is.

Als extra service voor haar lezers zet de CBB ook privélectuur zoals een bijsluiter, een gebruiksaanwijzing, materiaal van Postbus 51, mededelingen van nutsbedrijven, brochures over huuraanpassingen, actuele folders of vergaderstukken om in grootletter, op cassette of in braille.

Wat kost het?

Wat het financiële aspect betreft: het lenen van boeken is gratis; voor tijdschriften moet soms een bescheiden vergoeding betaald worden. De verzending van braille- en gesproken lectuur is eveneens gratis; grootletter-lectuur moet wel worden gefrankeerd.

Digitaal lezen

Het computertijdperk heeft voor mensen met een leesbeperking allerlei nieuwe mogelijkheden geopend. Zij kunnen bijvoorbeeld ‘digitaal lezen’: lezen met behulp van een computer die de tekst voorleest, de tekst in grote letters op het scherm laat zien of omzet in voelbare braille-puntjes die via een zogenaamde braille-leesregel afgetast kunnen worden. Dit alles is mogelijk via ELNET, een digitaal bulletinboard-systeem voor blinden en slechtzienden. Ook daarvoor kan men zich bij de CBB aanmelden.

Diapresentaties

Veel mensen weten nog niet wat de service van de CBB inhoudt. Ook is er vaak een psychologische drempel om zich aan te melden als lezer. Het ‘lezen’ via gesproken boeken vraagt een behoorlijke omschakeling. Je moet immers erkennen niet meer ‘normaal’ te kunnen lezen en aangewezen te zijn op andere middelen. Die omschakeling kost vaak moeite. Soms denkt men ook dat de CBB er alleen voor blinden is — ten onrechte, zie het begin van dit artikel! Om deze redenen gaat de CBB het land door met een boeiende diapresentatie, aan de hand waarvan — bijvoorbeeld tijdens een ouderenbijeenkomst of op een gemeente-, wijk- of verenigingsavond — verteld wordt wat het betekent een leeshandicap te hebben en hoe men dan toch kan ‘lezen’.

Consulenten, leesbegeleiders

Sinds enige tijd kent de CBB zgn. ‘consulenten’. U begrijpt dat dit woord hier iets anders betekent dan in het kerkelijk spraakgebruik. Het gaat om mensen die in hun omgeving de dienstverlening die de CBB biedt willen bevorderen. Bijvoorbeeld door het af en toe plaatsen van een artikel in het gemeenteblad of in kerkelijke bladen. Ook dat is een goede manier om aan het werk van de CBB bekendheid te geven en drempels bij mensen weg te nemen. De CBB komt graag in contact met mensen die hiervoor willen zorgen en voorziet hen dan van het nodige materiaal (voorbeeld-artikelen, een foto).

Daarnaast komt het voor dat mensen wel gebruik willen maken van de service van de CBB, maar niemand hebben die samen met hen een cassetterecorder aanschaft, hen leert die te bedienen en hen helpt bij het invullen van de lijst van boeken die zij willen lezen. Daarom is de CBB blij met mensen die ‘leesbegeleider’ willen zijn: vrijwilligers die af en toe aan huis komen bij lezers om hen bij deze dingen behulpzaam te zijn.

Mocht u zelf op een van deze manieren u nuttig willen maken voor anderen, of zijn er in uw gemeente mensen te vinden die dit willen doen: meer informatie hierover is aan te vragen bij de CBB (afdeling Voorlichting). Ook voor mensen die willen overwegen abonnee te worden kunt u daar een folder of gratis informatiemap aanvragen met een aanmeldingsformulier. Want: lezen, niemand kan zonder!

Gegevens:

Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden

Postbus 131, 3850 AC Ermelo

Internet: www.cbb.nl

Telefoon: klantenservice: 0341 -565477

voorlichting 0341- 565488

E-mail: klantenservice@cbb.nl

voorlichting@cbb.nl

Ds. Steenbergen, emeritus-predikant van ‘s-Hertogenbosch, woont in Zwolle.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen