Uit de kunst

Rijmbijbel
Van de vele middelnederlandse bijbelhandschriften en -fragmenten is de Rijmbijbel van de deri:iende eeuwer Jacob van Maerlant één der bekendste. Het Museum van het boek, Meermanno-Westreenianum in Den Haag, beschikt over een manuscript van deze rijmbijbel uit 1332 en in de serie monografieën van dit museum - uitgegeven door de Staatsuitgeverij - is nu als eerste een mooi geïllustreerd deel verschenen, gewijd aan dat handschrift. Het telt 79 blz., bevat veel foto's in kleur en zwart-wit en kost slechts ƒ 19,50. Conservator drs. R. E. O. Ekkart schreef de tekst, daarbij vooral steunend op ouder belangrijk onderzoek van prof. A. W. Byvanck en dr. P. C. Boeren. Het gaat er vooral om, alle miniaturen uit de tekst af te beelden en toe te lichten, want slechts enkele daaruit zijn bekend omdat ze overal opduiken. En inderdaad, wie dit boekje ziet stelt vast dat ook de ,,Nederiandse" boekverluchtingvan de 14e eeuw duidelijke toppen vertoont. De Rijmbijbel in het Haagse handschrift is weliswaar geen,,Zeer rijke Uren" van de hertog van Berry uit het Musée Condé te Chantilly, maar zeker een pronkstuk om trots op te zijn. Ekkart vat ook de schaarse gegevens over leven en werk van Maerlant samen: omstreeks 1230 geboren te Brugge? Vanaf 1266 in het nabijgelegen Damme en daar auteur van ,,Alexanders Geesten" (is: de daden, gestae, van Alexander de Grote),,,Der Naturen Bloeme", ,,Spieghel Historiael" en de Rijmbijbel, terwijl nog in 1291 zijn,,Vanden lande van Oversee" verscheen. De Rijmbijbel is door Maeriant vrij bewerkt naarde ,,Historia Scholastica" van Petrus Comestor (Piet de Vreter. . .), gevolgd door de,, Wrake van Jerusalem", een bewerking van,, De joodse oorlog" van Flavius Josephus. De Rijmbijbel is zeer populair geweest, al kennen we geen handschriften meer uit de ontstaanstijd. De oudst bekende stamt uit plm. 1300, maar ook het Haagse handschrift is zeer de moeite waard. Op z' n minst één boekverluchter ervan is bekend: Michiel van der Borch, die zichzelf op een folioblad, gewijd aan de verwoesting van Jeruzalem, sprekende invoert. Tamelijk uniek voor de 14e eeuw! In het boekje wordt ook de geschiedenis van het manuscript uiteengezet: de latere eigenaren, de komst in dit museum door de verzamelwoede van baron Van Westreenen van Tiellandt in 1824, de vervaardiging van het manuscript, de initialen en randversieringen, gevolgd door de afbeeldingen met toelichting en literatuurverwijzing. Met wat oefening is de middelnederlandse tekst van zes eeuwen her ook voor niet-paleografen redelijk te lezen. Men verwachte echter geen soort kinderbijbel op rijm.

Bloemstilleven
Wie de naam van Roelandt Savery al kent weet misschien niet veel meer van hem dan dat hij fraaie bloemenstillevens schilderde en dat hij na grootse triomfen in den vreemde in Utrecht overieed, totaal berooid en naar alle waarschijnlijkheid krankzinnig geworden. Maar de kennismaking kan nu worden vernieuwd door de expositie,,Roelandt Savery en zijn omgeving", die eerst in het Wallraf-Richartz Museum in Keulen te zien was en die van 21 december tot 18 februari een plaats heeft in het Centraal Museum te Utrecht. Een vrij unieke kans om deze indrukwekkende stillevens en bos- en berglandschappen van Savery te bewonderen: zo'n 40 schilderijen en evenveel tekeningen, waaronder de wereldberoemde ,, naar het leven getekende'' Savery werd in 1576 in Kortrijk (Vlaanderen) geboren, maar groeide op in Amsterdam waar zijn broer Jacob zijn leermeester was. In 1604 werd Roelandt in Praag benoemd tot hofschilder van keizer Rudolf II en in 1614was hij in Wenen de hofkunstenaar van keizer Matthias die zijn broer Rudolf was opgevolgd. Maar in 1619 was Savery in de Noordelijke Nederlanden terug, waar hij tot zijn dood in 1639 in Utrecht woonde. Terecht dus, dat deze stad hem nu eert met deze expositie waarop ook enkele tijdgenoten aan bod komen, onder wie Van Coninxloo en D'Hondecoeter.|

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen