Het Apostolicum (13)

De keurvorst Frederik de Derde heeft zich er voor ingezet dat het tekstmateriaal aan de vragen en antwoorden van de Catechismus werd toegevoegd. Een gedeelte daarvan is door hem zelf geleverd. In november 1563 werd een kerkorde uitgevaardigd. Een normale zaak, ook al in die tijd. Toch is er iets dat opvalt. De Catechismus kreeg in de kerkorde een plaats. Een korte paragraaf wijst op de leer en de prediking. Op zich niets nieuws. In kerkorden uit die tijd treft men overwegend een korte uiteenzetting van de leer aan. Zo ook in de kerkorde uit 1563. De begrippen leer en orde waren sterk op elkaar betrokken. Onder de leer werd de prediking verstaan. Het gepredikte Evangelie. Opvallend is de ordening van de gehele kerkelijke structuur. Die ordening was op de prediking gericht. De combinatie van leer en orde kreeg in de kerkorde van 1563 een vaste plaats met de Catechismus erbij. De geplaatste paragraaf is van betekenis en heeft ons vandaag veel te zeggen. En niet alleen veel te zeggen, maar het is ook van belang voor prediking en pastoraat. Centraal staat de noodzaak van de kennis van God. Die kennis wordt ontvangen uit het Woord van God. Het Woord van God leidt tot kennis van de enige waarachtige God en tot kennis van Jezus Christus door God gezonden. Die kennis leidt naar het eeuwige leven. Opvallend is een verwijzing naar de drie stukken: ellende, verlossing en dankbaarheid. We kunnen het lezen. We geven het volgende citaat: Het Woord van God pleegt de leer vooral daarop te richten dat het de mensen allereerst tot kennis van hun zonden en ellende brengt en hen daarna ook onderwijst hoe zij van alle zonden en ellende verlost worden en in de derde plaats hoe zij God voor deze verlossing dankbaar zullen zijn. Daarom moeten de predikers in de tekst die zij gebruiken, ijverig op deze drie stukken letten en er voortdurend op uit zijn om het geneesmiddel naar behoefte van het gewonde geweten recht te gebruiken. Zij moeten ook naar het arme en geringe verstand van het gewone volk hun preken zo inrichten dat de artikelen van de Catechismus, waarop de leer die hij wil doorgeven berust, mede wordt ingebracht en bij het volk op een begrijpelijke manier bijgebracht wordt. De Catechismus is mede normerend voor een prediking die naar de Schrift is. De betrokkenheid van de Heidelberger dient er bijzonder te zijn op de zondag. De praktijk laat zien dat het troostboek behandeld werd op school en in de kerk. Mede door de vertaling van Petrus Datheen ook in ons land. In onze kerkorde staat art. 68. De dienaren des Woords zullen eenmaal des zondags in de bediening des Woords de Heidelbergse Catechismus verklaren. In het reglement op de kerkvisitatie staat de vraag of op elke zondag, behalve op feest- en avondmaalszondagen, de Heidelbergse Catechismus behandeld wordt, zo dat geen enkel deel van deze belijdenis wordt overgeslagen. Drijft de middag- of avonddienst ook naar de preekstoel? Dan zijn wij een voorbeeld voor de gemeente. De behandeling van de Catechismus is geen stuk dogma op zich, maar een levenszaak en een stervenszaak en zelfs een zaak voor het hiernamaals. Vandaar dat de Catechismus geen strijdschrift is. Het verweer tegen leugen of dwaling ontbreek evenwel niet. Bewoordingen kunnen soms scherp zijn, maar toch is het geen afgeven op, maar terechtbrengen naar de Schriften. Het Sola Scriptura was de opstellers lief. In dat licht en vanuit die zekerheid moeten we ook de behandeling van de 12 artikelen van ons algemeen ongetwijfeld Christelijk geloof zien. Voor de uiteenzettting worden we gewezen op de drie-eenheid. Samengevat: Vader, Zoon en Heilige Geest. De Catechismus zegt: deze drie onderscheiden Personen zijn de enige waarachtige en eeuwige God (zondag 8 antw. 25). De drie-eenheid is voorwerp van het geloof, van het echte zaligmakende geloof (zondag 7). In zondag 8 wordt de drie-eenheid niet beleden als een leerstuk, maar als een levensstuk. Een eeuwigheidsstuk. Uit de drie- enige God vloeit alle leven voort. Leven dat God tot inhoud heeft en zo steeds naar God vraagt, naar de drie-enige God: Vader, Zoon en Heilige Geest. De Personen zijn als Persoon en in Hun werk onderscheiden. Het kennen, het nodig hebben van elke Persoon en Zijn werk is nodig. Noodzakelijk voor leven en sterven en eeuwige toekomst. Dit alles weten wij zo uit de getuigenissen van de Heilige Schrift alsook uit haar werkingen, die wij in ons gevoelen (Ned. Geloofsbelijdenis art. 9).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen