JEUGDSEKTEN, GEEN OPLOSSING

Zomer 1961.

Op de top van de Mont-Blanc verwachtten 120 mensen onder leiding van een Italiaanse schoenmaker het wereldeinde. Zij geloven Gods uitverkorenen te zijn, die na de grote katastrofe de nieuwe aarde zullen mogen bewonen. Na enkele weken moeten zij teleurgesteld terugkeren.

Zomer 1981.

Terwijl de indiase goeroe Bhagwan Shree Rajneesh plotseling spoorloos is verdv/enen, komen enkele duizenden van zijn volgelingen in Amsterdam, bijeen om met elkaar een paar dagen te genieten van het geluk dat ze van Bhagwan hebben ontvangen.

Tussen beide gebeurtenissen ligt een geschiedenis van twintig jaar. In die tijd zijn vele godsdienstige groepen plotseling opgekomen en vaak ook weer even plotseling verdwenen: The Children of God, Hara Krishna, Transcedente Meditatie, Yoga e.d.

De belangstelling voor het verschijnsel van deze plotseling opkomende godsdienstige bewegingen is groot. Dat merk je niet alleen aan het grote aantal volgelingen dat zo'n beweging in korte tijd weet te krijgen, maar ook in de aandacht die ze in de pers en op radio en televisie ontvangen. Denk maar aan de dokumentaires die Sipke van der Land maakte. Je weet misschien dat de Tweede Kamer een kommissie heeft ingesteld om de praktijken van deze jeugdsekten te onderzoeken.

Hoe konden jeugdsekten ontstaan?

Na de Tweede Wereldoorlog werd begonnen aan de wederopbouw van het door de oorlog verwoeste Europa. Vol idealen en enthousiasme heeft men hieraan in de vijftiger jaren gewerkt. Tegelijkertijd ontdekte men in de techniek ongekende mogelijkheden. Aan het begin van de jaren zestig begon langzaam het gevoel post te vatten, dat wij zelf wel eens niet meer in staat zouden kunnen zijn om de mogelijkheden van natuur en techniek in de hand te houden. De overtuiging groeide dat deze wereld door een enorme ramp tot haar einde zou komen. Om aan deze katastrofe te ontkomen zocht men naar een redmiddel. Sommigen dachten dat gevonden te hebben in buitenaardse wezens, UFO's, die te hulp zouden komen. Anderen verwachtten hun heil van een leider, die als schakel tussen God en mensen precies zou weten wat er bij zo'n ramp gedaan moet worden. In dat licht moeten veel godsdienstige bewegingen aan het begin van de jaren zestig gezien worden.. Men hoopte een noodluik gevonden te hebben.

Andere oorzaken voor het ontstaan van deze jeugdbewegingen waren vooral dat veel jongeren een stuk geborgenheid misten, te.rwijl leiding van de ouderen ontbrak.

Veel jongeren hadden het gevoel in de kou te staan. In de nieuwe godsdienstige bewegingen meenden zij een goed alternatief gevonden te hebben.

Waarom weet de kerk deze jongeren niet te behouden?

In onze eeuw is binnen veel kerken een theologische diskussie op gang gekomen over de meest belangrijke vragen van het Christendom. Achter allerlei bijbelse noties wordt een vraagteken gezet. In tegenstelling tot de vorige eeuwen doen in de twintigste eeuw de gewone kerkleden ook mee aan "dit onheilig bedrijf. Bovendien kan iedereen via de moderne kommunikatiemiddelen van deze ontwikkelingen kennis nemen. Dit heeft tot allerlei kerkscheuringen geleid, maar vooral tot een ontkrachting van het getuigenis van de kerken. De kerk kende de boodschap van verzoening door het bloed van de Heere Jezus niet meer. Er was niet langer zicht op een mogelijkheid tot behoud. Juist daarom zochten veel mensen en met name veel

jongeren, hun heil' in allerlei alternatieve bewegingen.

Tegelijkertijd kregen veel kerken oog voor allerlei maatschappelijke ontwikkelingen. Men hield zich op synoden bezig met problemen als industrialisering, milieuverontreiniging, kernbewapening e.d. In de gemeenten diskussieerde men op gesprekskringen over deze problemen. Deze op zichzelf goede ontwikkeling — immers de kerk heeft ook in dezen haar stem te laten horen — leidde maar al te vaak tot het vergeten van de persoonlijke noden van de kerkleden. Huisbezoek en pastoraat kwamen in de verdrukking en daarom zocht men steun en raad bij de nieuwe godsdienstige bewegingen.

Kenmerken

De nieuwe godsdienstige bewegingen worden vaak jeugdsekten genoemd. Hoewel men ook ouderen onder de aanhangers aantreft, wordt het overgrote deel van de aanhangers gevormd door jongeren van 15 tot 25 jaar.

Bij deze bewegingen treft men een levende geestelijke leider aan. Hij beweert in direkt kontakt met God te staan en dus op de hoogte te zijn van Diens plan met de wereld. De leider houdt zich voor de messias of verlosser. Wie zijn leer niet houdt is niet alleen op een dwaalweg, maar zo iemand is ook een vijand, een bondgenoot van satan.

De leider heeft een gemeente van discipelen waarover hij absoluut regeert. Tegelijkertijd is hij voor zijn volgelingen de gevreesde koning, maar ook de beminde vader. In blinde jaloezie op de echte ouders verlangt de leider, dat zijn volgelingen alle banden met de familie verscheuren. De leider wil het absolute middelpunt in het leven van de volgelingen zijn. Tot welke uitwassen dit kan leidden, valt te zien in de zelfmoordpartij, die bijna duizend aanhangers van de Volkstempel in 1978 op aandringen van hun leider Jim Jones in Guyana organiseerden.

Iedere leider stelt voor zijn volgelingen absolute regels op, die hij zelf echter niet behoeft op te volgen. Zijn volgelingen worden echter in alles gekontroleerd. Soms, zoals bij the Children of God, verlangt de leider zelfs, dat zijn volgelingen door middel van sexualiteit zending bedrijven. Het gaat dus in de eerste plaats om absolute gehoorzaamheid.

Die gehoorzaamheid is het 'sterkste bindmiddel in de groep. Alles wordt dan ook in de groep gedaan. Het gedrag van de enkeling wordt door de groep bepaald. Je hebt dan ook nauwelijks vrije tijd. Ogenschijnlijk geeft dit de leden veiligheid en het doet een schijn van 'saamhorigheid ontstaan, die op buitenstaanders een enorme indruk maakt. In feite is deze leefwijze voor de meeste aanhangers een beklemming, waaruit ze nauwelijks meer een uitweg kunnen vinden.

Is er dan geen uitweg?

Het ontstaan van jeugdsekten mag ons niet onberoerd laten. We zullen ons moeten bezinnen op de vraag of wij een uitweg weten.

Staan wij nog alleen op de wereld, of weten we ons geborgen in het bloed van de Heere Jezus? Voelen we ons verlaten, of mogen we weten wat het betekent in de gemeenschap der heiligen te geloven? Alleen als we weten tot W, ie we met onze eigen schuld en nood mogen vluchten, kunnen we een richtingwijzer zijn voor hen die met hun schuld en nood geen raad weten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen