Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Eschers emotie uitte zich in wiskundige vlakverdelingen. . .

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Eschers emotie uitte zich in wiskundige vlakverdelingen. . .

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

<br />

Ook wie verder weinig van beeldende kunst, en grafiek in het bijzonder, wil weten kent toch het werk van de wiskunstig-nauwkeurige vlakverdeler en beeldgrappen makende M. C. Escher. Hij overleed in 1972, maar nog altijd is er veel belangstelling voor zijn werk dat talloze malen in posters en prentkaarten, in boeken en wandversieringen werd verspreid: litho's, houtgravures, houtsneden, tekeningen in Oostindische inkt.
ledereen heeft wel eens zijn bekende,,Metamorfosen" gezien: een serie van rechts vliegende vogels, die geleidelijk aan overgaan in vissen en de vissen in zeilboten, terwijl van rechts naar links in de uitsparingen weer andere vogels of vissen tevoorschijn komen. Men ziet ook zijn goed berekende trucjes als in ,, Hol en bol", waarbij het perspectief helemaal lijkt te bedriegen; de waterval die weer omhoog stroomt, de mensen die gelijktijdig dalen en stijgen, terwijl het volstrekt niet duidelijk is, wat onder en wat boven moet heten. Kortom, uitermate boeiende kijkprenten.

Landschappen
Men kan ze opnieuw en in werkelijkheid ondergaan door een bezoek aan de Escher-expositie te Kampen. Daar worden bijna 90 originelen van de wereldberoemde graficus getoond en er zijn posters, kaarten en boeken met zijn werk te koop. Daar komt ook een eendere, maar toch andere Escher te voorschijn. Wie hem alleen (h)erkentalsde man van de onuitputtelijke beeldvondsten en -grappen, miskent hem. Er is hier evenzeer jeugdwerk te zien uitdejaren 1919-1922 als zijn Banden van Möbius en ander werk uit de jaren zestig.
Juist dat vroege werk, zoals Witte poes (houtsnede), een Jugendstilachtig Mansportret (idem), het Kerkorgel van de St. Bavo (Oostindische inkt en penseel), St. Franciscus die preekt tegen de vogels, laat zien dat Escher ook andere interessen had dan de regelmatige vlakverdelingen. En in de jaren dertig wordt hij - en worden wij door zijn werk — erg geïnspireerd door het Italiaanse landschap: Rome, maar ook de kleine dorpen en steden. Ook hier treft ons het strenge ordenende en zakelijk verdelende in zijn werk. Zelf heeft hij daarvan gezegd dat dit de invloed van Leonardo da Vinci was, in wiens Mona Lisa de afgeknotte kegel (en in ander werk de driehoek en vijfhoek) een duidelijke rol speelt. De geconstrueerde vlakvullingen vond Escher een min of meer luchtig spel. Düreren Piranesi werden zijn voorbeelden.
Als ,,denkend" kunstenaar uitte hij juist zijn grote emoties in strakke ordeningen: het ordenen was zijn verweer tegen de door hem alom opgemerkte wanorde en de wereld die hij als een chaos zag. ,,Onze wereld is een hopeloos geval" en ,,ik vertoef liever in abstracties die met de werkelijkheid niets van doen hebben" schreef hij. Daarom maakte hij ook geen portretten, behalve van hemzelf in bolconstructies en van zijn moeder (?). Zijn werk heeft wel degelijk een boodschap, een meerwaarde, zoals ik die bijv. zie in zijn ,,Ontmoeting" uit mei 1944 en in sommige prenten met fabeldieren en reptielen.

Slordige opzet
De Kamper tentoonstelling is vergezeld van een boekje ,, Ontmoeting met Escher'' (met veel illustraties in zwart-wit, slechts ƒ 4,50), maar zelden zag ik slordiger catalogus. De nummering van prent en tekst klopt zelden en ook op de expositie zitten vaak verkeerde nummers op de werken geplakt. En die nummers corresponderen dan weer niet met de brochure-opsomming. Bovendien is er sprake van 88 nummers, terwijl er minder werken hangen dan er beschreven zijn.

Gelukkig zijn er daarnaast andere publicaties over Escher beschikbaar, al miste ik de omvangrijke ,,De werelden van M. C. Escher" en vooral,,Leven en werk van M. C. Escher". De inleiding van J. W. Vermeulen op Eschers persoon en werk in de catalogus is wel bruikbaar en dat zijn de afbeeldingen ook. Al laten die niet zien dat de zwartwitte Escher ook wel eens kleurig te werk ging, zij het o.a. in sober roodbruin, niet met het palet van een Mondriaan. . . ,, Ontmoeting met Escher'', Koornmarktspoort, IJsselkade 1 te Kampen is t/m 1 september a.s. te zien van dinsdag t/m zaterdag van elf tot vijf uur.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 9 augustus 1984

Terdege | 60 Pagina's

Eschers emotie uitte zich in wiskundige vlakverdelingen. . .

Bekijk de hele uitgave van donderdag 9 augustus 1984

Terdege | 60 Pagina's