Hoe laat je uit stapelwolken regen vallen?

Goed mogelijk dat ouderen onder de Terdegelezers zich nog herinneren hoe zestig jaar geleden de Nederlander August Willem Veraart als regenmaker voor voorpaginanieuws zorgde. Hij is tot heden de enige Nederlander gebleven die de bijnaam regenmaker kreeg, hoewel men aan zijn successen twijfelde. Na op 19 juli en 7 augustus 1930 al enkele proefjes te hebben genomen, brak voor Veraart op 6 oktober de dag van de waarheid aan. Een Fokker F-VIII, bestuurd door KLM-piloot Duimelaar, steeg van Soesterberg op richting de kust. In het toestel bevond zich 1800 kg onderkoeld ijs en vast koolzuur, dat men tussen Scheveninen Katwijk op een hoogte van 3200 meter uitwierp. Volgens de theorie van Veraart zouden de aanwezige stapelwolken snel tot buienwolken overgaan. En wat gebeurde...? Op de ochtend van de volgende dag werden forse neerslaghoeveelheden gemeld, zoals op bijgaand kaartje is te zien. Dit vooral in een zogenaamde buienstraat, die liep van Petten naar Elburg. In dat heel brede gebied viel meer dan 35 mm regen. Edam spande de kroon met 53 mm. Dat loog er niet om. Voldoende voor Veraart om zich op de borst te slaan.

Niet herhaald
Maar... toen kwam het. In diverse tijdschriften, zoals "Hemel en Dampkring", "Natuuren techniek", kwamen geleerden als prof. Haas en de toenmalige KNMI-directeur prof. E. van Everdingen in het geweer. Er was dan wel na die verstrooiing van ijs en koolzuur veel regen gevallen, maar naar hun oordeel zou die regen er ook zonder dit spektakel zijn gevallen. Daar kwam bij dat de bovenwind west tot noordwest was. De door Veraart bestrooide wolken zouden naar ZuidHolland en Brabant hebben moeten drijven en niet van Petten naar Elburg. De proeven zijn, dat vind ik zelf wel merkwaardig, niet herhaald. Het blijft daarom een vraagteken of Veraart een echte regenmaker in ons land is geweest.

Zilverjodide
Vooral na de ooriog gebruikte men een andere methode en dat wel met bewezen succes, door vanuit een vliegtuig zilverjodide te strooien. Dit doet men wanneer de lucht voldoende vocht bevat, wat door de aanwezigheid van stapelwolken kan worden vastgesteld. Het heeft geen enkele zin deze proef in bij voorbeeld de Sahara of Sahel te doen. De lucht is daar tot hoog in de atmosfeer kurkdroog. In grote landbouwgebieden in onder andere Amerika en Australië heeft men al vele keren met succes stapelwolken die net niet tot het buienstadium wilden komen, tot een bui weten te dwingen. In Europa en zeker in een klein land als Nederiand heeft regen 'maken' geen zin. In de eerste plaats hebben wij bij uitzondering grote droogteperioden. Hadden wij die wel, dan nog is ons land voor zo'n experiment te klein.

Niet in de hand
Stel dat een groep landbouwers, door de droogte getroffen, in de Flevopolder besluit van het vliegveld Lelystad een toestel met zilverjodide te laten starten. Ze strooien dit uit, de hoogste wind is westelijk en juist die middag is er een zomerfeest in bij voorbeeld Harderwijk, Apeldoorn of Deventer. Overal in het land droog en juist in die baan 30 a 60 mm regen. Alles verregend. En stel: ze komen erachter wat de oorzaak van die onverwachte regen is geweest. Interessant zou het zijn de processen met advocaten vóór en tegen te aanschouwen. Kortom, Nederiand is te klein. Je hebt zo'n bui niet in de hand, met als gevolg dat deze tot uitbarsting kan komen in gebieden waar ze nu juist ingenomen waren met dat droge weer. Het is maar beter om hier niet in te grijpen in het weer. Misschien is het de ene keer dan wel eens veel te droog naar ons inzicht en de andere keer veel te nat, maar in het algemeen is het gelukkig net op maat om het hier groeizaam en aangenaam te maken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen