De euthanasiepraktijk nader bekeken

ETHIEK

Een onderzoek

Van verschillende zijden is erop gewezen dat de wettelijke regeling met betrekking tot het toepassen van euthanasie is als een net waarin nog wel enige mazen zitten. Men kan zich, zo is veler indruk, wel aan het euthanasiebeleid onttrekken.

Toch blijkt dat moeilijker te zijn dan velen denken. Mijn artikelen in deze rubriek dragen nogal eens een kritisch karakter. Ik wijs dan op ontwikkelingen en beslissingen die getuigen van het volgen van een moderne, losse moraal vergeleken met voorheen.

Om deze reden is het goed ook te wijzen op verschijnselen die van het tegendeel getuigen.

Ik doel nu op het feit dat de Nederlandse Vereniging Voor Vrijwillige Euthanasie (NVVE) een grootschalig onderzoek heeft aangekondigd naar niet-ingewilligde verzoeken tot euthanasie. Dit voorstel zal niet ingediend zijn om euthanasie te beperken, laat staan terug te dringen.

Neen, inzet van een grootschalig onderzoek is de gedachte dat patiënten recht op euthanasie hebben, terwijl de artsen aan zo'n verzoek niet altijd willen voldoen, ja zo'n verzoek, zoals het Nederlands Dagblad schreef, dwarsbomen. Voornaamste reden hiervoor zal zijn de vrees voor strafvervolging of de afwijzing van euthanasie door een aantal artsen.

De KNMG (de Koninklijke Maatschappij voor de Geneeskunde) heeft een juristonderzoeker gevraagd ten behoeve van de beroepsgroep na te gaan, welke uitspraken er gedaan zijn door rechters, tuchtrechters en de wetgever, met betrekking tot strafbaarstelling van euthanasie, dan wel met betrekking tot het bestraffen van toegepaste euthanasie.

Legemaate komt over een periode van bijna een kwart eeuw tot het opsommen van 23 zorgvuldigheidseisen, waaraan een arts heeft te voldoen, als hij op het verzoek van een patiënt ingaat en daaraan voldoet.

Enkele voorwaarden

Eerlijk gezegd had ik niet verwacht dat een arts met zoveel bepalingen - ze zijn tegelijk ook beperkingen - rekening moet houden, alvorens hij euthanasie toepast.

Uit het genoemde overzicht noem ik enkele voorwaarden: er moet sprake zijn van uitzichtloos en ondragelijk lijden. Het verzoek moet weloverwogen en vrijwillig gedaan worden, terwijl er geen alternatief voorhanden is. Bovendien moet een onafhankelijk collega geraadpleegd worden.

Met deze opsomming is de lijst van beperkende voorwaarden nog niet volledig. De genoemden zijn wel de meest in het oog springende.

Ik had niet verwacht dat er zoveel beperkende voorwaarden zijn, waaraan de arts zich moet houden. Dit feit bemoeilijkt wel een lichtvaardige toepassing van euthanasie.

Men beseffe wel dat met dit rapport een zekere rem op euthanasie wordt gezet. Niettemin zullen er artsen zijn die uit vrees voor eventuele vervolging de wettelijke meldingsplicht aan hun laars lappen.

Deze uitvoerige regelgeving zegt niet dat de praktijk van euthanasie geheel spoort met de daarvoor gestelde regels. Anderzijds zou het ook niet fair zijn van de artsen te denken: ondanks deze 23 zorgvuldigheidseisen gaan de artsen maar hun gang. Ik zou in elk geval een dergelijke beschuldiging niet graag uitspreken. Dat niet alle artsen zich aan deze beperkende bepalingen houden moge waar zijn, men mag geen arts zonder goede gronden verdenken van het overtreden van deze regels.

Dit rapport heeft nog een andere positieve kant. Er blijkt duidelijk uit dat er in Nederland geen recht op euthanasie bestaat. Met deze conclusie staat een arts sterk tegenover een patiënt die aandringt op euthanasie, of die zelfs van de arts eist, dat hij euthanasie toepast. Deze eis wordt soms gesteld met de dreiging van zelfmoord, als de arts er niet aan voldoet. Geen arts kan gedwongen worden euthanasie toe te passen.

Mijn conclusie

Ik ben blij met de publicatie van dit rapport. De KNMG heeft hiermee niet alleen artsen, maar ook patiënten die bij hun arts een verzoek tot euthanasie indienen, een dienst bewezen, en daarmee eigenlijk aan heel de samenleving. Een arts is gewaarschuwd. Hij moet weten waaraan hij begint. Als hij euthanasie in praktijk brengt. Dit moet ook een punt van discussie zijn in de relatie patiënt - arts. Ik ben blij van dit rapport melding te kunnen maken.

We zijn benieuwd naar de resultaten van een grootschalig onderzoek naar niet-ingewilligde euthanasieverzoeken. Het zou wel heel vreemd zijn als de uitkomsten daarvan haaks stonden op de hierboven vermelde resultaten van het kleinschalig onderzoek. We wachten af

W.H. Velema, Apeldoorn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen