Verslag van de Algemene Vergadering van de Staatkundig Gereformeerde Partij, gehouden op 23 februari 1991 te Utrecht In de Jaarbeurs-Congreszaal

OPENING

Ds. D. Slagboom opent als voorzitter om 10.00 uur de vergadering. Hij verzoekt te zingen Psalm 46 de verzen 1 en 5, gaat voor in gebed en leest Lucas 21 de verzen 25 tot en met 36, handelend over de wederkomst van de Zoon des mensen.

In zijn openingswoord staat de voorzitter stil bij de goedertierenheid des Heeren dat wij nog in vrede mogen leven terwijl er in het Midden-Oosten in alle hevigheid een oorlog woedt. Het Woord, dat nu gelezen is, ziet op de eindtijd, inzonderheid het laatste vers „Waakt dan, te aller tijd, biddende, dat gij moogt waardig geacht worden te ontvlieden al deze dingen, die geschieden zullen en te staan voor de Zoon des mensen".

De voorzitter heet allen hartelijk welkom en spreekt er zijn blijdschap over uit dat zovelen in ons midden zijn.

Voorts deelt hij mede dat de hoofdbestuursleden Burggraaf, ds. Harinck en ds. Hovius verhinderd zijn deze vergadering bij te wonen.

TELEGRAM AAN H.M. DE KONINGIN

De voorzitter stelt voor het volgende telegram te zenden aan Hare Majesteit de Koningin met welk voorstel de vergadering instemt.

„Hare Majesteit de Koningin, De Staatkundig Gereformeerde Partij, in Algemene Vergadering te Utrecht in de Jaarbeurs Congreszaal bijeen, biedt Uwe Majesteit haar eerbiedige hulde en aanhankelijkheid en bidt Ü toe Uw hoge taak in deze tijd van diep verval in gebondenheid aan Gods Woord en Wet te mogen vervullen, daar in het onderhouden van Gods geboden grote loon ligt.

Zij wenst voorts U en Uw Koninklijk Huis Gods onmisbare Zegen toe.

De partijsecretaris, C. G. Boender. Utrecht, 23 februari 1991."

Na het voorlezen van het telegram zingt de vergadering staande de coupletten 1 en 6 van ons volkslied. Van de Dienst van het Koninklijk Huis is tijdens de vergadering het volgende telegram ontvangen.

„In opdracht van Hare Majesteit de Koningin breng ik u haar oprechte dank over voor uw telegram van heden, 23 februari 1991, ter gelegenheid van uw Algemene Vergadering en voor de gevoelens van aanhankelijkheid, zoals daarin tot uitdrukking gebracht.

de adjudant van Hare Majesteit de Koningin, Kapitein Luitenant ter zee, R. A. Dwarshuis."

REDE VAN IR. VAN DER VLIES

De heer Van der Vlies spreekt als voorzitter van onze Tweede Kamerfractie de partijrede uit, getiteld: „Door geen aards vermogen." Na het uitspreken van deze rede dankt de voorzitter de heer Van der Vhes voor deze partijrede. Op de vraag van de voorzitter aan de heer Van der Vlies of hij deze rede belangeloos ter beschikking van de partij wil stellen, antwoordt de heer Van der Vlies bevestigend.

Aangezien deze partijrede voor een ieder te koop is, wordt deze niet in De Banier opgenomen.

De voorzitter verzoekt hierna de vergadering te zingen Psalm 125: 1.

VERSLAG VAN DE ALGEMENE VERGADERING 1990

De voorzitter deelt mede dat dit verslag is opgenomen in De Banier van 5 april 1990. Hij voegt er aan toe dat in de eerste kolom van bladzijde 12 onder het hoofd „Moerkapelle" de laatste zin luidt: „De voorzitter antwoordt dat zulks niet altijd het geval is." In deze zin dient het woord „al- tijd" te worden geschrapt. De voorzitter vraagt wie opmerkingen heeft over dit verslag.

Daar geen opmerkingen worden gemaakt keurt de vergadering dit verslag goed waarna het wordt ondertekend door de voorzitter en secretaris. De voorzitter dankt degene die dit verslag heeft geschreven.

De voorzitter deelt mede dat de volgende personen door het Hoofdbestuur als lid zijn benoemd:

1. C. T. Buijs te Krimpen a.d. IJssel; 2. drs. C. L. Freeke te 's-Gravenhage; 3. J. Jansen te Huizen; 4. W. Kardux te Huizen; 5. B. Knöps te Dirksland; 6. H. Loedeman te Lelystad; 7. L. A. Smits te Huizen; 8. J. Soet te Krimpen a.d. IJssel; 9. T. K. de Vries te Lelystad.

Tot voorzitter is door het Hoofdbestuur benoemd L. van Popering te 's-Gravenhage.

Allen nemen hun benoeming aan.

De partijsecretaris, de heer C. G. Boender, brengt zijn jaarverslag uit over 1990 welk verslag is opgenomen in De Banier van 4 april 1991 waarnaar wordt verwezen.

De voorzitter deelt het volgende mede:

1. In de afgelopen periode heeft het Hoofdbestuur zich beraden op de betrokkenheid van vrouwen binnen onze kiesverenigingen.

2. Helaas is het Hoofdbestuur bij dit beraad nog niet tot een afronding gekomen.

3. Het Hoofdbestuur is voornemens vóór de komende zomer een uitspraak over deze aangelegenheid te doen.

4. Het Hoofdbestuur zal deze uitspraak schriftelijk mededelen aan alle plaatselijke kiesverenigingen.

De voorzitter van het Studiecentrum dr. C. S. L. Janse, doet mededeling van het verschijnen van een nota genaamd "Nationale Soevereiniteit".

Met enkele toepasselijke woorden wordt deze nota vervolgens door de heer Janse aangeboden aan onze Europarlementariër de heer Van der Waal, die op zijn beurt een woord van dank spreekt voor het gebodene.

De heer D. Nieuwenhuis, Hoofd Partijbureau, doet vervolgens enkele mededelingen, ondermeer over wat tijdens de pauze verkrijgbaar is bij de stand van het Partijbureau.

Hierna wordt er een collecte gehouden ter bestrijding van de kosten van de maaltijd. Deze collecte heeft opgebracht f17.493, 80. Tijdens het collecteren wordt gezongen Psalm 84 de verzen 3 en 4.

Vervolgens wordt van 12.30 uur tot 14.00 uur gepauzeerd. Vóór de pauze doet op verzoek van de voorzitter, ds. Budding een gebed voor de maaltijd. Na de pauze verzoekt de voorzitter de vergadering te zingen Psalm 80 vers 11 waarna hij een gebed doet ter opening van de middagvergadering.

De voorzitter deelt mede dat uit het door de voorzitter van het stembureau ondertekende proces-verbaal het volgende blijkt.

Door de 472 afgevaardigden van kiesverenigingen zijn 439 stemmen uitgebracht op ds. W. Chr. Hovius, 371 stemmen op J. Pijl en 454 stemmen op P. H. D. van Ree. Dit betekent dat de drie aftredende bestuursleden allen zijn herkozen.

De voorzitter deelt voorts mede dat op grond van lid c. van artikel 10 van de statuten de herkozen hoofdbestuursleden binnen één maand moeten beslissen of zij hun herbenoeming aanvaarden.

Hierna dankt de voorzitter de leden van het stembureau voor de door hen verrichte werkzaamheden.

De partij penningmeester, de heer J. Pijl, brengt zijn jaarverslag uit over 1990 welk verslag is opgenomen in De Banier van 21 maart 1991 waarnaar wordt verwezen.

De voorzitter dankt de partijsecretaris en de partijpenningmeester voor alle werkzaamheden voor de partij in het afgelopen jaar verricht, alsmede voor de uitgebrachte verslagen.

De voorzitter leest het volgende verslag voor:

"Aan de Algemene Vergadering 1991 van de Staatkundig Gereformeerde Partij

Ondergetekenden, drs. G. Boonzaaijer te Capelle a.d. IJssel

M. den Hollander te Vlaardingen drs. H. L. v.d. Kolk te Nieuw Vennep ingevolge artikel 7 van het Algemeen Reglement door het Hoofdbestuur aangewezen als leden van de Controlecommissie voor het boekjaar 1990 verklaren de financiële administratie van de partij over het boekjaar 1990 alsmede de rekening van baten en lasten over 1990 met een totaal van f 818.110, 74 aan baten en met een totaal van f 752.559, 95 aan lasten en de balans per 31 december 1990 met een totaal van f 1.302.963, 13 te hebben gecontroleerd en akkoord bevonden.

Zij verzoeken u de partij penningmeester hiervoor te dechargeren.

's-Gravenhage, 16 februari 1991 drs. G. Boonzaaijer

M. den Hollander drs. H. L. v.d. Kolk."

Op voorstel van de voorzitter besluit de vergadering het verslag van de Controlecommissie goed te keuren. De voorzitter dankt de leden van de Controlecommissie voor de door hen uitgevoerde werkzaamheden.

De voorzitter doet de volgende mededeUng.

"Aan de Algemene Vergadering 1991 van de Staatkundig Gereformeerde Partij

Ingevolge artikel 7 van het Algemeen Reglement zijn door het Hoofdbestuur in zijn vergadering van 12 januari 1991 voor het boekjaar 1991 als leden van de Controlecommissie benoemd: drs. G. Boonzaaijer te Capelle a/d IJssel (voor de derde maal); drs. H. L. v.d. Kolk te Nieuw-Vennep (voor de tweede maal); drs. J. Doomebal te Opheusden (voor de eerste maal). Als plaatsvervanger is benoemd: . P. Tanis te Sliedrecht."

Dit voorstel staat vermeld op de agenda voor deze vergadering en is tevens opgenomen in De Banier d.d. 24 januari 1991, waarnaar wordt verwezen.

Het voorstel betreft de vaststelling van de ledenbijdrage voor de partijkas voor het jaar 1992. Voorgesteld wordt deze bijdrage vast te stellen op f 17, 50 per lid, hetzelfde bedrag als een jaar geleden is vastgesteld voor 1991.

Geen van de afgevaardigden heeft bezwaar tegen dit voorstel.

Uddel stelt voor in lid a van artikel 5 van de statuten de woorden "de plaatselijke kiesvereniging" te wijzigen in "een plaatselijke kiesvereniging"-

Wierden stelt voor lid j. van artikel '18 van het Algemeen Reglement als volgt te wijzigen: "Het bestuur van de provinciale vereniging zorgt voor de indiening van de lijst." Beide voorstellen worden zonder discusie en met algemene stemmen aangenomen.

Gevraagd wordt te regelen dat ook bij gemeenteraadsverkiezingen affiches door het Partijbureau worden verstrekt. Op verzoek van de voorzitter geeft de penningmeester het volgende antwoord.

Van het Voorlichtings-en Vormingscentrum bereikte ons een overeenkomstige vraag.

In 1982 vond verstrekking van affiches voor gemeenteraadsverkiezingen plaats; in 1986 en in 1990 niet. Verstrekking vond na 1982 niet meer plaats vanwege de hoge kosten. Bij de Tweede Kamerverkiezingen gaat het om één affiche voor het hele land. Bij Provinciale Statenverkiezingen gaat het om één affiche voor een gehele provincie. Het laten drukken van een affiche voor één gemeente is vanzelfsprekend een kostbare zaak. De kosten verminderen indien men alleen een lijstnummer op het affiche wenst naast de letters SGP en geen naam van een lijsttrekker. Gaat het bijvoorbeeld om lijst 5, dan kunnen in alle gemeenten waar de SGP lijst 5 heeft éénzelfde affiche wordengebruikt. Lijst 1 en lijst 2 bijvoorbeeld zullen voor de SGP weinig voorkomen, misschien slechts in één gemeente.

De vaste kosten zullen bij een geringer aantal de prijs per affiche hoger maken.

Wij zullen trachten u dit met een voorbeeld duidelijk te maken. De gangbare maat voor affiches is 70x100 cm. Eenvoudigheidshalve zullen wij ons daarom tot dat formaat beperken.

De prijs per affiche bedraagt f 1, 60 per stuk, vermeerderd met een vast bedrag van f 294, - (dat zijn de huidige prijzen).

Heeft men duizend exemplaren van een affiche nodig, dan bedraagt de prijs per stuk (1000 x f 1, 60 - I-f 294, - ): 1000 = f 1, 89.

Heeft men honderd exemplaren van een affiche nodig, dan bedraagt de prijs per stuk (lOOx/1, 60-F f294, - ): 1000 = f 4, 54.

Heeft men tien exemplaren van een affiche nodig, dan bedraagt de prijs per stuk (10 x f 1, 60-H f 294, - ): 10= f31, - .

Destijds is besloten dat verkiezingsmateriaal voor gemeenteraadsverkiezingen niet ten laste van het verkiezingsfonds komt. De kiesverenigingen moeten dit dus zelf betalen! Wij zijn bereid de vraag van Barendrecht bevestigend te beantwoorden. Wenst men ook de naam van de lijsttrekker op het affiche te laten druk­ ken, dan kan zulk een affiche uiteraard slechts in één gemeente worden gebruikt. Deze naam weglaten zal in de meeste gevallen kostenbesparend zijn. Bij de eerstkomende gemeenteraadsverkiezingen zullen bestellingen bij het Partijbureau kunnen worden gedaan.

Mocht u nog nadere informatie wensen, dan is het Hoofd Partijbureau te allen tijde bereid u te antwoorden."

De vraag luidt als volgt. Kan hij, die staat op handhaving van het oude beginselprogram en dus het nieuwe beginselprogram op onderscheiden zaken afwijst, nog gehandhaafd worden als lid der kiesvereniging?

Het antwoord van het Hoofbestuur op deze vraag luidt als volgt. Op grond van artikel 4 van de Statuten zijn de kiesverenigingen gebonden aan de door de Algemene of Huishoudelijke Vergadering vastgestelde programma's. Op grond van artikel 5 van de Statuten zijn leden der partij zij die zich bij een plaatselijke kiesvereniging in hun gemeente hebben aangesloten. Naar de mening van het Hoofdbestuur zijn de kiesverenigingen vrij hen, die tegen onderdelen van het Program van beginselen bezwaar hebben, lid te laten blijven.

Alphen aan den Rijn, Genemuiden, 's-Gravenhage, Rhenen, en Zwolle stellen vragen over het vrouwlidmaatschap. De voorzitter antwoordt niet anders te kunnen doen dan verwijzen naar de "Mededeling van het Hoofdbestuur", gedaan in deze vergadering.

Amersfoort vraagt om een eenvoudiger begeleiding van het zingen op de Algemene Vergaderingen. De voorzitter antwoordt dat wij zijn voor een eenvoudige begeleiding en meent dat wij dit vandaag ook gehad hebben.

Bernisse vraagt een telegram te zenden naar de Nederlandse miUtairen die zijn ingeschakeld in de Golfoorlog. De voorzitter antwoordt dat dit zal worden bezien door het Hoofdbestuur.

Bleiswijk had gaarne gezien dat in de agenda voor de Algemene Vergadering naast de begroting voor het komende jaar de uitkomsten zouden zijn vermeld van het voorafgaande jaar. Op verzoek van de voorzitter beantwoordt de penningmeester deze vraag. Hij deelt mede dat dit onmogelijk is, omdat de agenda reeds in januari wordt gedrukt. Hij zegt echter toe dat de jaarrekening over 1990 zal worden gepubliceerd in de eerstkomende Banier, dat is het nummer van 7 maart 1991.

Hellevoetsluis merkt op dat het kabinet soms op zondag vergadert en vraagt of onze Tweede Kamerfractie daartegen ageert? De voorzitter antwoordt dat dit inderdaad geschiedt.

Katwijk vraagt of het Hoofdbestuur suggesties kan doen over de plaats van de statenkringverenigingen in de partij organisatie. Als gevolg van de in 1989 in werking getreden nieuwe kieswet vormen de kieskringen voor de verkiezing van de leden van de Tweede Kamer tevens de kieskringen voor de verkiezing van de leden van de Provinciale Staten. De voorzitter antwoordt dat het Hoofdbestuur deze problematiek zal bestuderen en daarna zo nodig de partij voorstellen zal doen.

Leerbroek vraagt hoe de kandidaatstelling voor leden van het Hoofdbestuur plaats vindt. De voorzitter verwijst naar lid a. van artikel 10 van de Statuten.

Loenen aan de Vecht vraagt of het mogelijk is dat de Algemene Vergadering een telegram van meeleven zendt aan de staat Israël in deze dagen van ernstige beproeving. De voorzitter stelt voor hiertoe over te gaan. Met dit voorstel gaat de Algemene Vergadering akkoord. Zowel bedoeld telegram als het antwoord zijn opgenomen in De Banier van 7 maart 1991 op bladzijde 15.

Rhenen en Wijk en Aalburg betreuren het dat op de vorige Algemene Vergadering is geapplaudiseerd en vraagt het Hoofdbestuur maatregelen te nemen zulks in de toekomst te voorkomen. De voorzitter antwoordt dat aan deze wens zal worden voldaan.

Uddel vraagt wat door de partij wordt gedaan ten opzichte van de genetische manipulatie, die steeds meer dreigt gebruikt te worden als middel om de schepping te vervolmaken en gewassen en diersoorten te veredelen. De voorzitter antwoordt dat binnen afzienbare tijd hierover een nota zal verschijnen van ons studiecentrum.

Vriezenveen vraagt of door de partij afstand kan worden genomen van de Europese vlag in het kader van het Europese eenheidsstreven. Zowel het Hoofdbestuur als de heer Van der Waal zullen hier de nodige aandacht aan besteden.

Zevenhuizen vraagt of kan worden geregeld dat bij gemeenteraadsverkiezingen tenminste één kandidaat van onze partij zich bereid verklaart desgevraagd zitting te nemen in het college van Burgemeester en Wethouders. De voorzitter antwoordt dat dit een aangelegenheid van de kiesvereniging is, doch dat kiesverenigingen desgewenst hierover wel een voorstel kunnen indienen bij het Hoofdbestuur voor de Algemene Vergadering.

De voorzitter dankt de Regelingscommissie voor haar werkzaamheden en het goede verloop van deze vergadering. Voorts dankt hij de heer J. Koster uit Zwolle die thans voor het eerst op een Algemene Vergadering met orgelspel het zingen heeft begeleid en dit op een uitstekende wijze heeft gedaan.

Hierna wordt een collecte gehouden ten gunste van het Verkiezingsfonds.

Deze collecte heeft opgebracht f 6.255, 35. Tijdens het collecteren wordt gezongen Psalm 119 de verzen 65 en 67.

De voorzitter geeft vervolgens het woord aan het hoofdbestuursUd ds. De Jong voor het uitspreken van een slotwoord. Ds. De Jong doet dit naar aanleiding van hetgeen staat vermeld in Jesaja 57 de verzen 1 en 2:

"De rechtvaardige komt om en daar is niemand die het ter harte neemt en de weldadige lieden worden weggeraapt zonder dat er iemand op let dat de rechtvaardige weggeraapt wordt vóór het kwaad. Hij zal ingaan in de vrede; zij zullen rusten op hun slaapsteden, een iegelijk die in zijn oprechtheid gewandeld heeft".

Wanneer wij letten op ons volk in het licht van Gods getuigenis, wat is het dan nog een groot wonder dat de Heere nog een overblijfsel heeft gelaten onder het licht van Zijn genade. Ondanks het feit dat de zonden van ons volk in bruutheid en onbeschaamdheid toenemen, zijn de zorgen van onze natie ook hun zorgen.

De rechtvaardige wordt als een goddeloze gerechtvaardigd. De rechtvaardigen zijn godzalige personen, die de Wet des Heeren onderhouden en die dicht bij de Heere leven. Allen die godzalig leven zullen vervolgd worden. De rechtvaardige Lot kwelde zijn ziel dag en nacht bij het zien en horen van zoveel ongerechtigheid. De rechtvaardige Lot kwelde zijn ziel dag en nacht bij het zien en horen van zoveel ongerechtigheid. Abraham ging met de Heere om als zijn vriend. Abraham en Lot waren beide kinderen van God. Omdat de rechtvaardigen ontzaglijk beslag leggen op de plaats van hun inwoning, is het een groot gemis wanneer de rechtvaardigen wegvallen.

Rondom ons zien wij de kortstondigheid van het leven. Het leven is maar een damp, de dood wenkt ieder uur. In dit leven moeten wij geborgen zijn in het kruis van Christus, wil het wel met ons zijn op reis naar de eeuwigheid. Onze grootste ellende is wel dat wij onze ellende niet kennen. Welzaligheid zijn de oprechten van gemoed, aldus ds. De Jong.

De voorzitter dankt ds. De Jong voor zijn ernstig slotwoord. Hierna gaat ds. De Jong op verzoek van de voorzitter voor in dankgebed. Vervolgens wordt gezongen Psalm 106 vers 3.

Tenslotte dankt de voorzitter de vergadering voor haar aanwezigheid en sluit om 16.30 uur deze Algemene Vergadering.

De secretarissen van alle SGP-verenigingen hebben het zogeheten artikel-11 formulier toegestuurd gekregen. De helft daarvan hebben we inmiddels ingevuld retour ontvangen. Wij hopen dat de secretarissen die dit lezen en hun formulier nog niet hebben teruggezonden, dit per omgaande doen. Van uitstel komt vaak afstel en dat betekent onnodig extra werk voor het partijbureau aangezien dan weer herinneringen verzonden moeten worden. Wij hopen dat dit niet nodig zal zijn en wij verzoeken ook de andere bestuursleden even navraag te doen bij hun secretaris of hij in dezen zijn werk heeft gedaan.

Het mag als algemeen bekend verondersteld worden dat na de Provinciale Statenverkiezingen ook de Eerste Kamer opnieuw wordt gekozen. En wel door de nieuw gekozen Statenleden. Vandaar dat bij die statenverkiezingen ook altijd wordt gewezen op de gevolgen daarvan voor de samenstelling van de Eerste Kamer. In de vorige Banier was de kandidatenlijst opgenomen. Een van de positieve gevolgen van de gunstige verkiezingsuitslag voor onze partij is dat de Staatkundig Gereformeerde Eerste Kamerfraktie na deze verkiezingen verdubbeld zal worden van 1 naar 2 zetels. In een van de volgende nummers van ons partijblad hopen wij daar nog op terug te komen. Nu volstaan met te vermelden dat de officiële kandidaatstelling is vastgesteld op 23 april a.s. terwijl de verkiezingen D.V. gehouden zullen worden op maandag 29 mei.

Eveneens in De Banier van 4 april j.l. hebben wij een begin gemaakt met het analyseren van de verkiezingsuitslag der provincie. Wij willen dat nu vervolgen in de toen genoemde volgorde. Daarbij is dan nu als eerste aan de beurt de provincie.

In onze jongste provincie heeft in de achterliggende periode het inwoneraantal de 200.000-grens overschreden. Daardoor was het aantal te verkiezen statenleden toegenomen van 39 naar 43. Bij een totaal aantal uitgebrachte geldige stemmen van 82.886 leverde dat een kiesdeler op van 1928. Op de SGP/RPF-lijst werden 5201 stemmen uitgebracht. Deze lijst was horizontaal verbonden met de GPV-lijst, waarop 2625 stemmen werden uitgebracht. Het totaal van de op deze verbonden lijsten uitgebrachte stemmen was voldoende voor viermaal de kiesdeler, waardoor aan de SGP/RPF-combinatie 3 zetels werden toegekend. Vandaar dat naast de heer De Wit een tweede SGP'er, in de persoon van dhr. M. Bogerd, zijn intrede doet in de Staten van Flevoland. Geconstateerd kan worden dat in dit geval de lijstverbinding gunstig heeft gewerkt voor de SGP.

In deze provincie is de SGP verhoudingsgewijs altijd goed vertegenwoordigd geweest. Qua aantal stemmen is het na Zuid-Holland onze "tweede" provincie. Op de zelfstandige SGP-lijst werden ditmaal 37.057 stemmen uitgebracht. Dat waren er overigens bijna 900 (!) minder dan bij de statenverkiezingen van 1987 en merkwaardigerwijze 800 méér dan bij de Tweede Kamerverkiezingen in 1989. De kiesdeler in Gelderland was bij 748.359 stemmen en 75 statenzetels: 9978. Ook hier was de SGP-lijst horizontaal verbonden met de gecombineerde RPF/GPV-lijst. Op deze lijst werden 27.626 stemmen uitgebracht.

Wanneer nu de kiesdeler wordt losgelaten op het stemmenaantal per separate lijst, komt de SGP op 3x de volle kiesdeler en de RPF/GPV-combinatie haalt 2x de volle kiesdeler. Bij de restzetelverdeling wordt gewerkt met het systeem van het grootste gemiddelde. Dat wil zeggen: welke partij heeft het grootste aantal stemmen per zetel behaald. Men deelt daartoe het aantal stemmen door het aantal zetels plus één (de zogeheten "fictieve zetel").

Voor de SGP geeft dat 37057 : (3-1-1) = 9264 Voor de RPF/GPV-lijst wordt dat 27626: (2-1-1) = 9208 Zonder lijstverbinding krijgt de SGP (met 56 stemmen/zetel méér) de restzetel en komt daarmee op 4 zetels.

Bij een horizontale lijstverbinding echter rekent men als volgt: De SGP heeft 37057 stemmen; RPF/GPV heeft 27626 stemmen; Totaal voor de combinatie 64683 stemmen, goed voor 6x de volle kiesdeler en dus voor 6 zetels. Hoe te verdelen over de twee lijsten? Daartoe wordt de combinatie-kiesdeler vastgesteld door het totaal van 64.683 te delen door het aantal zetels (=6). Dat geeft een combinatiekiesdeler van 10.780 stemmen. Vervolgens wordt per lijst het aantal stemmen gedeeld door een combinatiekiesdeler, met als resultaat: SGP - 37057: 10780 = 2 zetels en 4717 reststemmen; voor de RPF/ GPV-lijst wordt dit - 27626: 10780 = 2 zetels en 6066 reststemmen. RPF/ GPV heeft hier 1349 reststemmen meer en krijgt de zesde combinatiezetel.

Hieruit blijkt dat in dit geval de lijstverbinding voor de SGP nadelig heeft gewerkt. Iedereen is het er over eens dat dit tot de uitzonderingen behoort. In Gelderland heeft men daar zo zijn bedenkingen over en niet zonder reden. Want wat niemand voor mogelijk hield, gebeurde toch: dit was namelijk de tweede achtereenvolgende maal dat dit gebeurde in deze provincie.

Evenals in Flevoland was ook in deze provincie sprake van uitbreiding van het aantal statenzetels. En wel van 59 naar 63. Van de in totaal 415.504 uitgebrachte stemmen waren er 16.752 voor de SGP. Ruimschoots genoeg voor tweemaal de volle kiesdeler, die 6.595 bedroeg. De SGP kwam in Utrecht zelfstandig uit en er was ook geen horizontale lijstverbinding. De vraag wordt dan nog al eens gesteld wat hier de gevolgen zouden zijn geweest van lijstverbinding met de combinatie GPV/RPF. Om dat aan de weet te komen, tellen we bij elkaar op: de SGP-stemmen en de GPV/RPF-stemmen. Dat geeft een totaal van 16752 + 20.599 = 37.351 stemmen. Delen door 6.595 levert in eerste instantie 5 volle zetels op. SGP - 2 en GPV/RPF - 3.

Voor de verdeling van de restzetels wordt vervolgens weer gerekend met het grootste gemiddelde. Dat zou in dit geval voor de zogeheten "fictieve zetel" een gemiddelde hebben opgeleverd van 37351: (5-1-1) = 6225 stemmen.

En daarmee zou de laatste restzetel die in Utrecht te verdelen was niet, zoals nu, zijn toegevallen aan de WD maar aan deze lijstencombinatie. Doorrekenen wijst uit dat binnen die combinatie de zetel zou zijn toegevallen aan de SGP.

NOORD-HOLLAND

De laatste provincie die wij voor deze aflevering analyseren is Noord-Holland. Ook nu weer was er in deze provincie een gecombineerde lijst van SGP, GPV en RPF. In de afgelopen periode had deze combinatie één zetel die bezet werd door de RPF'er dhr. Beukema. In de periode daarvóór was dat een SGP'er, de heer K. Brouwer. Vandaar dat op grond van gemaakte afspraken nu het GPV aan de beurt was om de lijsttrekker te leveren. De Noord-Hollandse zetel kon gelukkig ruimschoots opnieuw gehaald worden. Bij een opkomst van slechts 48.6 procent werden in deze provincie 867.845 stemmen uitgebracht. Daarvan waren er 17.752 voor de combinatie. De kiesdeler was 10.958 en dat leverde dus één zetel plus 6.794 reststemmen op. Dat een extreem lage opkomst, gekoppeld aan een trouwe opkomst van de eigen achterban, voor verrassingen zou kunnen zorgen, wordt ook hier enigszins zichtbaar. Het potentieel aantal stemmers op deze lijst mag afgeleid worden uit het aantal stemmen dat werd uitgebracht bij ander verkiezingen. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 1989 werden bij elkaar op de lijsten van SGP, GPV en RPF 21.012 stemmen uitgebracht. Wanneer al die stemmers ook nu hun stem zouden hebben uitgebracht op de lijst van de combinatie, was de tweede zetel een feit geweest. Nu kreeg de WD de laatste restzetel en betaalde daarvoor 10.264 stemmen/zetel, Wij zouden voor 2 x 10.265 = 20.530 stemmen deze laatste restzetel hebben gekregen.

U hebt nog tegoed de provincies Zuid-Holland, Zeeland, Noord-Brabant en Limburg. Daarover D.V. de volgende keer.

D. Nieuwenhuis

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen