Je kindje in de couveuse

Het kindje werd heel onverwacht geboren. De gebeurtenissen volgden elkaar in zo'n snel tempo op, dat vader en moeder zich nauwelijks realiseerden wat er gebeurde. Tijd voor een eerste kennismaking was er niet. Onmiddellijk na de geboorte werd het jongetje weggehaald om nagekeken en zo snel mogelijk behandeld te worden. Eén ogenblik zag moeder haar baby, in de armen van de dokter. Toen liep hij ermee weg! „Ik had wel willen schreeuwen. Als ik gekund had, was ik die man achterna gegaan. Daar ging hij met óns kindje! Ja, ik wist wel dat het nodig was, maar mijn gevoel wilde er niet aan. Ik wilde het kind dat ik zoveel maanden gedragen en gevoeld had, in mijn armen nemen, het knuffelen en het heel lang en aandachtig bekijken. Nu kreeg ik na een poosje een foto op mijn nachtkastje. En zodra het kon werd ik naar de couveuseafdeling gereden. Wat maakte dat een indruk! Daar lag-ie... een heel klein mensje. Hij had een slangetje in zijn neus, plakkers en draden aan z'n borstje, kunstmatige beademing en een infuus. Mijn hart brak, toen ik ons kind zo zag liggen..."

Wonder verstoord
Soms weten de ouders van tevoren dat hun kindje op de couveuseafdeling zal moeten worden opgenomen. Onzekerheid over wat komen gaat, zorgen over het leven van moeder en kind overschaduwen de zwangerschap.
En nu zal de geboorte volgen een wondervolle gebeurtenis, die ze het liefst samen met de verloskundige en een vertrouwde kraamhulp zouden beleven. Dat gaat in hun geval echter niet. De geboorte zal in het ziekenhuis moeten plaatsvinden.
Dokter Van Wouwe, kinderarts in het Drechtstedenziekenhuis, heeft veel te maken met ouders van couveusekindjes. „De geboorte is een wonder". zegt hij, „maar wanneer zich daarbij complicaties voordoen kan dat gevoel van verwondering op de achtergrond raken. De aankondiging van een complicatie verstoort het gevoel van blijde verwachting. Doordat een ziekenhuis nodig is, wordt de privacy en het gevoel van eigenheid geschaad."

Aan de kant gezet?
De geboorte van hun kind is iets wat de ouders samen meemaken en waaraan ze samen werken. In normale omstandigheden zal de man zijn vrouw ondersteunen, helpen, moed inspreken, of wat dan ook. Maar hoe is dat in een ziekenhuis, als er complicaties zijn? Er gebeurt zo verschrikkelijk veel rond het bed van zijn vrouw. Dokter(s) en verpleegkundigen nemen daar hun plaats in, zodat hij haar niet bereiken kan. Noodgedwongen blijft hij op de achtergrond. Het komt voor, dat de echtgenoot de spannende en zelfs levensbedreigende situatie niet aankan en liever elders in het ziekenhuis wacht. Ook bij een spoedoperatie zal de vader in de wachtkamer moeten blijven. Hij mag dan niet bij zijn vrouw zijn en de geboorte meemaken. Zo kan de vader min of meer aan de kant komen te staan. Ook de moeder -hoewel in mindere mate- voelt zich teruggedrongen. Het hjkt, of ze de geboorte van haar kind moet overlaten aan deskundigen. Zo kunnen, aldus dr. Van Wouwe, ouders in een passieve rol geduwd en in onwetendheid gelaten worden. Van de beleving van het wonder blijft dan niets over.
De ouders horen de gesprekken tussen dokters en verpleegkundigen. Misschien zullen ze veel medische termen niet begrijpen, maar ze zijn in deze omstandigheden vaak uiterst oplettend. Hun aandacht is gespannen en ze horen niet alleen de woorden, maar letten op de blik in de ogen, de klank van de stem. Van Wouwe: „Ze ruiken de paniek, voelen de angsten en verstaan de scherpte van het overleg tussen de verschillende hulpverleners in de verloskamer. Ongewild kunnen hulpverleners angst en negatieve gevoelens aanwakkeren, waardoor ze het prille ouderschap verstoren en bemoeilijken."

Vader mag meehelpen
In het Drechtstedenziekenhuis wordt er door dokter Van "Wouwe alles aan gedaan om ook de vader, de kraamheer, bij de geboorte te betrekken. „Ik verwacht van hem, dat hij bij zijn kindje blijft om het eerst af te drogen. De vader krijgt daarom een vaste plaats aan de opvangtafel gewezen; hij krijgt de droogdoek te zien en ik leg uit waarom het nodig is om de baby af te drogen. Het voorkomt namelijk aflcoelen en het is een sterke prikkel om te ademen."
De verpleegkundigen zijn erop voorbereid, dat de vader aarzelt en zijn onzekerheid zal moeten overwinnen. Niet snel zullen zij de droogdoek uit zijn handen nemen, als hij er wat onhandig mee te werk gaat. Veel eerder zeggen zij: „Toe meneer..., doe het maar! Ik blijf bij u." En tijdens het afdrogen geven ze de kraamheer een complimentje: „Prima, meneer; hier hebt u een nieuwe droogdoek. Dan kunt u uw kindje op dat plekje ook nog afdrogen..."
Al van tevoren is -als daar voldoende gelegenheid voor wasaan de ouders uitleg gegeven over de gang van zaken met een couveusekindje. Nu mag de vader het kindje zoveel mogelijk zelf optillen en in de transportcouveuse neerleggen. Samen gaan ze naar moeder toe. Zij mag haar kindje even zien.

Uitblazen
Terwijl de verpleegkundigen zich met moeder bezighouden, gaat vader mee naar de kinderafdeling. Daar doet hij weer actief mee. Van Wouwe: „De vader tilt het kind uit de couveuse, op en van de weegschaal, enzovoort. De verpleegkundigen houden zich op de achtergrond, bemoedigen en bevestigen. Alles mag meer tijd kosten." Natuurlijk moet de baby uitgebreid onderzocht worden. De arts stelt ook allerlei vragen aan de vader en legt uit hoe de conditie is van de baby, wat de behandeling zal zijn en wat een eventuele volgende behandeling zal zijn. Als de toestand van het kind het toelaat, mag de vader samen met het zoontje of dochtertje even 'uitblazen' in de luie stoel. Helemaal alleen mogen ze een poosje aan elkaar wennen. De vader zal dan de warmte voelen, zachtjes aaien over het huidje van zijn kind of kijken naar de handjes. Dan moet het kleintje in de couveuse. Er wordt een polaroid-foto gemaakt en vader gaat -met het beeld van het kind in zijn hart gegrift- naar zijn vrouw terug. Heel anders dan een dokter zal deze vader nu vertellen over hun kindje. Het verhaal krijgt kleur; emoties, gevoelens van liefde, blijdschap klinken in de woorden door. Zo wordt de moeder ook betrokken bij het aanschouwen van hun kindje.

Gesprek met kinderarts
Hoelang een kindje in de couveuse moet blijven hangt af van zijn conditie, ontwikkeling en groei. Het kunnen enkele dagen zijn, maar ook weken en maanden. Als het lang duurt, zullen er telkens weer gesprekken zijn tussen ouders en kinderarts. Natuurhjk komt in die gesprekken de toestand van het kind ter sprake, net als de vorderingen, de noodzakelijke behandelingen en dergelijke.
Maar er worden ook andere onderwerpen aangesneden. Dr. Van Wouwe: „Ik besteed aandacht aan de biologische aspecten van de scheiding tussen moeder en kind. Als in de natuur een moederdier en een jong gescheiden worden, ontstaat er bij het moederdier onrust en spanning. Ook mensen zijn onderdeel van de natuur. Daarom alleen al is de kraamvrouw onrustig en beleeft ze spanning. Haar belangrijkste bezit, het nieuwe kind, wordt door een kinderarts weggenomen.
Uitleg over de biologische oorsprong van het gespannen gevoel is nodig, verheldert en maakt de situatie draaglijker. Ontbreekt dit besef, dan voelen de ouders zich alsof er onrecht gedaan wordt aan moeder en kind. In Amerika komt het veel voor, dat ouders een enorm bedrag aan schadevergoeding vragen aan artsen als ze menen dat de hulp onvoldoende was en er schade geleden werd. Het is onze persoonlijke overtuiging, dat veel van de klachten over de medische en verpleegkundige stand terug te voeren zijn op dit heftige gevoel dat de scheiding van moeder en kind in de natuur oproept."

Ouderrol
Ook de ouderrol wordt besproken. Vader en moeder willen het allerbeste voor hun kind. Ze zien de dokter en vooral de verpleegkundigen met hun zoontje of dochtertje omgaan. Scherp kijken ze toe en er bestaat veel kans, volgens Van Wouwe, dat ouders gaan proberen om het gedrag van de hulpverleners te imiteren. Ze gaan net als de dokter 'dokteren' en net als de broeders en zusters proberen ze hun kindje te verplegen. Maar dat moet nu net niet. „De ouderrol kent eigen taken: strelen, kriebelen, masseren en het "kangoeroeën".
Daarbij voegen wij de geurdoekjes. Pasgeborenen, ook prematuren, hebben vanaf de tweede dag zo'n goed ontwikkeld geurvermogen, dat ze de moeder ruiken en zo herkennen. De moeders nemen een geurlapje in de beha. Na ieder bezoek leggen ze dat doekje onder het hoofdje van hun kind. Twee keer per dag wordt het doekje vervangen (ververst). Op deze manier krijgt de ouderrol meer inhoud, er is bij de moeder een continue gevoel, door de druk van het doekje in de beha, dat haar aan haar kindje herinnert. Voor de ontwikkeling van het kind is het aanbieden van de juiste prikkels (de geur van de moeder) essentieel. Geen kind mag zonder!"

De voeding
In een van de volgende gesprekken komt ook de voeding ter sprake. Meestal heeft de moeder vóór haar baby geboren zal worden daarover al nagedacht. Ze heeft zich misschien wel voorgenomen om al het mogelijke te doen om haar kind borstvoeding te geven. Vooral als een baby onverwacht te vroeg wordt geboren en naar de couveuseafdeling wordt gebracht, worden heel veel dingen ineens onzeker. Moeder kan haar baby niet bij zich houden. En hoe moet ze nu borstvoeding geven? Kan dat eigenlijk wel? „Als de ouders borstvoeding geven, worden de voordelen van deze voeding, hoe kort gegeven, benadrukt. Twijfelen de ouders, dan kunnen de unieke biologische voordelen van de moedermelk uitgelegd worden." Het is bekend dat te vroeg geboren baby's meer eiwit, minder vet en meer mineralen nodig hebben dan voldragen kinderen. Wonderlijk goed heeft de Heere alles geschapen! Want de moedermelk van een vrouw die te vroeg bevallen is, blijkt precies goed van samenstelling te zijn. Het bevat meer calorieën en zelfs meer antistoffen.
Kan de moeder het echt niet opbrengen om borstvoeding te geven, bijvoorbeeld vanwege haar eigen lichamelijke en geestelijke conditie, dan heeft de kinderarts ook hier een taak. Hij zal in een gesprek proberen om het schuldgevoel daarover weg te nemen.

Geen blijde kraamtijd
Vader en moeder worden van een couveusekindje is een emotionele, een spannende en vaak ook een zorgvoUe gebeurtenis. Het kindje leeft, maar het is te teer, te ziek ofte klein om zelfstandig te kunnen leven in een gewoon wiegje. Tussen alle emoties en zorgen door kan soms even de blijdschap overheersen: Ons kind leeft! Maar een ogenblik later kan de angst om het broze leven de ouders weer overspoelen.
In plaats van een gezellige kraamtijd, wordt het een periode van angst, zorgen, twijfels. Bezoek komt er vrijwel niet en de post brengt slechts "van harte beterschap"-kaarten. Als moeder wel naar huis mag, maar haar kindje nog niet, is ook dat voor de ouders een verdrietige ervaring. Daar staat de lege wieg. Zou hun zoontje of dochtertje daar wel ooit in liggen? Een drukke tijd breekt aan, want alles staat in het teken van het ziekenhuis. ledere dag gaan de ouders verschillende keren op bezoek. Zij mogen met hun kindje heel wat doen. Dat was vroeger wel anders. Ik las ergens, dat ouders tijdens het bezoekuur vanachter een raam, al dan niet met een verrekijker, even naar hun kindje mochten turen!
In een volgend artikel wil ik laten zien, hoe ouders op een couveuseafdeling zelf voor hun kindje kunnen zorgen. Het is tenslotte hùn kind!

Bron: Informatiefolder Vereniging van Ouders van Couveusekinderen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen