Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

BUITENLANDS OVERZICHT

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

BUITENLANDS OVERZICHT

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het overlijden van Eisenhower heeft bij velen van de oudere generatie de gedachten doen terugkeren naar de duistere jaren van de Tweede Wereldoorlog, toen bezetting en onderdrukking deden beseffen wat een groot goed de vrijheid betekent. Aan de herwinning van deze vrijheid blijft in de eerste plaats de naam van de generaal Eisenhower voor deze oudere generatie verbonden. In het algemene medeleven van de westelijke wereld met zijn verscheiden ligt de uitdrukking van de erkentelijkheid besloten voor de Verenigde Staten, die aan de generaal Eisenhower opdroegen de grootste onderneming der geschiedenis - de invasie - uit te voeren, die aan Europa tot de Elbe en de Donau de vrijheid hergaf.

Echter, niet slechts de generaal Eisenhower, als militaire arm van de wereldmacht Amerika, geldt dit medeleven.

Het geldt ook de persoon Eisenhower, die zowel als opperbevelhebber der geallieerde legers en als president der Verenigde Staten steeds dezelfde is gebleven: een man van grote oprechtheid en mildheid, van een bescheidenheid, die vaak het karakter van nederigheid aannam, maar die bij die niet al te vaak voorkomen bij de mens in het algemeen, maar die bij het uitoefenen van de macht in de hoogste posities uitzonderingen zijn.

Eisenhower: representant van demokratisch Amerika.

De betekenis van staatslieden wordt vaak gemeten met de twijfelachtige maatstaf van het sukses. De betekenis van Eisenhower ligt op een ander vlak. In een wereld van geweld en diktatuur heeft hij de hoop gewekt, dat militair zijn geen militarisme hoeft te betekenen, en dat politieke macht vrij kan zijn van het bederf der diktatuur. De natie, die hem tweemaal met grote meerderheid tot president verkoos, heeft daarmede voor de wereld haar eigen karaktertrekken getekend. Karaktertrekken, die in de verwarring van het heden en de idealistische benadering door een andere generatie van de steeds talrijker wordende variëteiten van het communisme, maar al te lichtvaardig worden vergeten.

De verandering in de wereldsituatie sinds Eisenhower.

Met het overlijden van Eisenhower is de rij der staatslieden, die in de Tweede Wereldoorlog en de vijftiger jaren de verantwoordelijkheid droegen, verder uitgedund. Roosevelt, Stalin, Churchill, Eden, Mac Arthur, zij allen behoren tot het verleden. In een wereld, die sneller voortstormt naar onbekende nieuwe horizonten dan ooit tevoren, lijkt de afstand, die ons scheidt van 1960 - het laatste jaar van het presidentschap van Eisenhower - onbegrijpelijk groot. Technisch, politiek en kultureel is de wereld in die periode in een gistingsproces geraakt, waarvan de einder nog niet te bespeuren is. De herinnering aan de eerste satelliet is verbleekt bij de werkelijkheid van de ruimteschepen met alle daaraan verbonden militaire dreigingen. De leiding van de wereldpolitiek, eeuwenlang Europees domein, is in handen geraakt van deze drie wereldmachten: Amerika, Rusland en het opkomende China, Een nieuwe geesteswereld heeft zich van een deel der komende generatie meester gemaakt, waarvan naast vele vage en vaak heterogene toekomstidealen, de duidelijkste lijn gevormd wordt door het volkomen afwijzen van de waarden en de normen van het verleden.

De bezoekers en de Vietnamese kwestie.

De aanwezigheid van vele belangrijke staatslieden uit vele delen van de wereld bij de begrafenis van Eisenhower heeft begrijpelijkerwijze geleid tot besprekingen over hangende kwesties. De aanwezigheid in Washington van de Amerikaanse ambassadeur in Zuid-Vietnam - Bunker - van de Amerikaanse toponderhandelaar in de Parijse Vietnam-konferentie - Cabot Lodge - en van de Zuidvietnamese vicepremier Ky, doet de vraag rijzen of er in de Vietnamese kwestie belangrijke beslissingen zullen vallen. Verschillende andere tekenen schijnen in die richting te wijzen. De Amerikaanse minister van defensie, Laird, heeft aanvankelijk, na zijn terugkeer uit Vietnam, medegedeeld, dat de bombardementen met de B-52 luchtreuzen tot 1970 onverminderd zouden moeten doorgaan.

Keerpunt in de Parijse onderhandfelingen op komst?

Thans wordt plotseling door dezelfde minister medegedeeld, dat om „financiële redenen" een beperking van deze bombardementen op korte termijn onvermijdelijk is. Deze onverwachte ommekeer wordt als een keurig verpakte konsessie aan Noord-Vietnam beschouwd. Het afnemen van het offensief van de Vietkong versterkt de vermoedens in deze richting, evenals de uiterst behoedzame mededeling in Washington van Cabot Lodge, dat er zekere vorderingen zijn gemaakt. Amerikaans-Russische geheime kontakten in de Sovjet-ambassade in Parijs schijnen in de Vietnamese kwestie een nuttig effekt te hebben.

Een belangrijk punt is echter de bereidheid van de Zuidvietnamese regering om onderhandse kontakten met de Vietkong te openen. Beide partijen, Zuid- Vietnam en de Vietkong, weigerden tot nu toe - zoals bekend - op welke wijze dan ook met eikaars bestaan rekening te houden, waardoor onderhandelingen in feite onmogelijk waren. De vraag is nu hoe de Vietkong en Noord-Vietnam hierop zullen reageren. De communisten zijn keiharde onderhandelaars. Sensationele wendingen schijnen daarom niet te verwachten. Ook in Amerikaanse kringen houdt men rekening met een termijn van 6 maanden, waarbinnen de doorbraak langzaam gestalte zou kunnen krijgen.

De toestand in Vietnam blijft gevaarlijk, ondanks de onderhandelingen.

Ondanks deze verwachtingen blijft de toestand kritiek. Een gezaghebbend journalist als Josef Alsop heeft daarop gewezen. Eén van de belangrijkste grondslagen van het stilzwijgend akkoord met Noord-Vietnam, op grond waarvan Johnson overging tot de stopzetting van de bombardementen op Noord-Vietnam, begint thans te wankelen. Deze bestond nl. in de beëindiging van Noordvietnamese troepeninfiltraties in Zuid- Vietnam, die regelmatig vanuit het noorden door de zgn. gedemilitariseerde zone plaats vonden. Thans - volgens Alsop - zijn deze infiltraties weer begonnen. President Nixon wordt voor de keuze gesteld deze infiltraties over het hoofd te zien en daardoor zware militaire risiko's op zich te nemen, of generaal Abrams te machtigen geweld tegenover geweld te stellen op de wijze als deze nodig oordeelt. De vredesonderhandelingen over Vietnam in Parijs hebben het karakter van een uiterst gewaagde politieke koorddans, waarbij van Noordvietnamese zijde de hoogste risiko's worden genomen. De onverzettelijkheid van Noord-Vietnam wekt de indruk, dat dit land in Zuid-Azië meer beoogt dan vrede met Amerika. De infiltraties van Noordvietnamese troepen in de omringende landen zijn in dit opzicht veelbetekenend. De weg naar vrede in Vietnam kon wel eens lang zijn, ondanks alle verwachtingen.

Afwezigheid en politiek.

Onder de vele vooraanstaande staatslieden, die in Washington de begrafenisplechtigheden van Eisenhower bijwoonden, ontbrak de Russische premier Kosygin. Ruslands vertegenwoordiging bestond bij deze gelegenheid opvallend genoeg slechts uit figuren van het tweede plan. Welke redenen hebben de Russische regering er toe gebracht om deze mogelijkheid tot het opvatten van politieke kontakten met Nixon te laten voorbijgaan?

In het licht van de ook van Russische zijde herhaaldelijk geuite wens de weg naar een topkonferentie in te leiden, heeft deze bevreemdende gedragslijn sterk de aandacht getrokken. Zoals gewoonlijk zijn er veel hypotheses, maar geen zekerheden. Enkele daarvan zijn echter be­ langrijk genoeg om te vermelden. Is Kosygins politieke positie, waarover al eerder geruchten cirkuleerden, nog steeds zo zwak, dat hij een afwezigheid uit Moskou niet durft te riskeren? Maarschalk Zjoekow werd door Chroestjew uit het zadel gelicht toen hij bij president Tito op bezoek was. Chroestsjew zelf was met vakantie aan de Zwarte Zee, terwijl zijn politieke tegenstanders in Moskou een streep zetten onder zijn politieke karrière. Er zijn dus in het jongste politieke verleden van Rusland voorbeelden voldoende om Kosygin te doen besluiten in Moskou te blijven. Is de trage Russische partijmachine nog niet volledig ingesteld op een topkonferentie? Geruchten gaan dat Koesnetzow, de Russische afgevaardigde naar de rouwplechtigheid van Eisenhower, een schriftelijke uitnodiging aan Nixon zou overhandigen, waarin deze wordt uitgenodigd tot een bezoek aan Rusland in de zomer van dit jaar. Het doel zou zijn op deze wijze tijdwinst te boeken waardoor inmiddels de interne Russische machtsverhoudingen kunnen worden geregeld. Alleen de tijd kan antwoord verschaffen over de juistheid van deze hypotheses. Merkwaardig is echter ook, dat in de Russische pers opvallend weinig aandacht geschonken is aan het heengaan van Eisenhower. De pers van de andere Oostblok-staten heeft daarentegen vrij unaniem een positief oordeel over Eisenhower uitgesproken.

Het ijzeren gordijn is zo hoog opgetrokken, dat de westerse toeristen meer dan voorheen Oost-Europa kunnen bezoeken. Het blijft echter laag genoeg om iedere zelfs bescheiden blik in de politieke keuken van het Kremlin afdoende te verhinderen.

Russische problemen.

De positie van de Russische kolos is niet gemakkelijk door de rebellerende satellieten en de schaduw van de groeiende tegenstelling met China, die over het Oostblok valt.

De bevolking van Tsjechoslowakije heeft opnieuw zijn afkeer van de Russische bezetter getoond. Een sportgebeuren, waarin de Tsjechen de overwinning behaalden op de Russen, is de aanleiding geworden tot demonstraties, waarbij Russische eigendommen werden vernield. Rusland heeft scherp gereageerd, en de regering Dubcek gedwongen tot nieuwe konsessies, waardoor deze verder van het Tsjechoslowaakse volk wordt vervreemd. Rusland heeft deze aanleiding doelbewust aangegrepen om Tsjechoslowakije weer in het „orthodoxe" gareel te brengen. De harde lijn ten opzichte van de satellieten wordt voorzichtig maar konsekwent doorgezet.

Ook Roemenië staat onder voortdurende druk van de Sovjet-Unie om manoeuvres van de Oostblok-legers op zijn grondgebied toe te laten, en zijn houding tegenover de Sovjet-Unie te wijzigen. Breznjew tracht met harde hand de verstoorde orde in de communistische gelederen te herstellen.

Op de achtergrond staat de dreiging China, die zich thans naar het politieke vlak verlegt. In Peking wordt het negende Kongres gehouden van de Chinese communistische partij, waarop naar verluidt o.a. het Russische communisme als „revisionistisch" zal worden veroordeeld, evenals de theorie van de „beperkte soevereiniteit" van de communistische landen, waarmee Breznjew de Russische inval in Tsjechoslowakije heeft trachten te rechtvaardigen. China hijst de vlag van de absolute vrijheid voor alle communistische landen als uitnodiging voor de toename der rebellie in het Oostblok en om te kunnen verschijnen voor het forum van het wereldcommunisme als de troonpretendent van het ware communisme.

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 10 april 1969

De Banier | 8 Pagina's

BUITENLANDS OVERZICHT

Bekijk de hele uitgave van donderdag 10 april 1969

De Banier | 8 Pagina's