Feike Asma speelt eigen werk.

Na een vruchtbare samenwerking met platenmaatschappij Mirasound, heeft Feike Asma voor mij weer een stukje verleden boven tafel gehaald. Niet gehinderd door enige kennis, meende je vroeger dat op muzikaal terrein alles nog mocht. Urenlang was je soms gevangen door aanstekelijk orgelspel op daverende orgels.

Een klein onderdeeltje van datgene wat allemaal verleden tijd is geworden, was een simpel singletje: „Feike Asma bespeelt het orgel in de Martinikerk te Bolsward". Daarop speelde Feike zijn wonderschone aria over „Verlosser, Vriend, Gij Hoop en Lust", en die in de vergetelheid geraakte fantasie over psalm 89, en ook die variaties over „Jezus neemt de zondaars aan".

Al dat fraais werd toen nog geproduceerd door een schier aftandse draaitafel en ruisende, derdehands boxen. Maar dat was van geen belang. De wijze waarop Asma met die koralen omging was al evenmin belangrijk. Asma speelde voor uit eigen werk, en daarmee basta. Dat was bij voorbaat al een garantie dat het singletje een indrukwekkend gebeuren bevatte.

Het was nog de Asma die publiekelijk durfde beweren dat „een orgel in z'n kladden gegrepen moest worden. Als dat gebeurt voel je een orkaan boven je losbarsten, dan gebeurt er iets in je".

Geen composities
Dat alles zou mijn geheugen ontglipt zijn, ware het niet dat Mirasound onlangs de elpee uitbracht „Feike Asma speelt eigen koraalbewerkingen". Meer dan koraalbewerkingen zijn het voor deze Nederlands meest bekende organist niet. Composities zijn het zeker niet. „Componeren?, daar waag ik me niet aan, improviseren is al zo ontzettend moeilijk. Alleen wat fantasieën tijdens de eredienst, of op een concert, die komen rechtstreeks uit mijn hart", zei hij eens.

Voor deze Mirasound-uitgave koos de 71-jarige muzikant weer een groot orgel uit. „0p kleine orgels ben ik niet gebouwd". Hij bleef waar hij was, in Maassluis. Op het deftig orgel speelt hij het door hemzelf niet zo hoog aangeslagen eigen koraalwerk. Die keus voor Maassluis is toch aanvechtbaar vind ik. Althans voor het repertoire zoals dat op deze plaat is vertolkt.

Asma's vorige orgel in de Evangelisch Lutherse kerk te Den Haag had zich beter geleend voor de canonische bewerking over „God, enkel Licht", of voor de fantasie over psalm 138. Dat verromantiseerde Batz-orgel zou meer feeling gehad hebben voor de intense geladenheid waarmee Feike met koralen omgaat. De toch nog steeds wat orkestraal spelende Asma zou in Den Haag beter uit de voeten hebben gekund, meen ik.

Maar in Maassluis kan Asma ook lezen en schrijven, dat is wel duidelijk. Met veel power en innerlijke stuwingskracht zet de bewonderde en verguisde organist zijn repertoire neer. Daarvan noem ik nog de melodiebewerking over „Komt als kind'ren van het licht", de tien minuten-durende variaties over „Jezus neemt de zondaars aan", en een zeer puntig, soms ook wat zwoegend gebrachte toccata over psalm 75.

Zwart trouw
Feike Asma toont in zijn eigen bewerkingen dat hij Jan Zwart trouw is gebleven, maar daarentegen geen kopie van zijn leermeester is. Hij ontwikkelde een eigen stijl, een speltrant die velen aanspreekt en waarmee hij nog steeds volle kerken trekt.

Asma heeft met muziek zoals hij op deze Mirasound plaat brengt, veel tegenstanders gekweekt, zijn hele leven lang. Pompeus en bombastisch, zo werd zijn spel genoemd. Maar, wellicht door de groeiende belangstelling voor romantische muziek en romantische orgelkunst wordt Asma steeds meer in zijn waarde gelaten. De soms striemende kritiek verstilt steeds meer. En terecht.

Feike Asma heeft een moeilijke tijd achter de rug. Zijn gezondheid baarde zorgen, zijn levensmoed leek gesloopt door het overiijden van zijn vrouw. Maar de grijze orgelnestor heeft nu weer grootse en zelfs jeugdige plannen. Wanneer het Feike gegeven wordt, zullen we nog veel van hem horen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen