Reisimpressies van Suid Afrika

(18)

Die liturgiese praktyk

's Zondags worden er te Randburg diensten gehouden om 10 en 4 uur. Daar er gezinnen lid zijn, die ver tot zeer ver van het kerkgebouw wonen (soms 100 km), worden zondagsschool en catechisatie gehouden direkt na de morgendienst. Enkelen blijven tussen de diensten wel in Randburg.

De liturgie is, zoals wij dat doorgaans gewend zijn: "synodaal", hoewel de voorlezer ontbreekt naar algemeen Suidafrikaanse gewoonte. Ik meen overigens, dat er redenen zijn aan te voeren uit de gereformeerde liturgiek, die pleiten voor ambtelijk werk in dezen door de dienstdoend ouderling.

De voertaal is verschillend. Deze is Afrikaans met uitzondering van gebeden en prediking. Men is voornemens in de leesdiensten van tijd tot tijd eens een preek te lezen, die door een commissie in het Afrikaans is vertaald. Dit doet men vooral terwille van de jeugd der gemeente. Ik meen dat dit op-zich een goede zaak is - geheel in de lijn van de adviezen, die ds. G.H. Kersten in de jaren '30 gaf tijdens zijn bezoek aan de Amerikaanse gemeenten met betrekking tot het Engels - hoewel voorzichtigheid geboden is.

De diensten, die ik in Randburg leidde, begon ik met votum en zegengroet: "Ons hulp is in die Naam van die HEERE Heere, Wat die hemel en die aarde geskaap het. Wat trou houd tot in die ewigheid en Wat nie laat vaar die werke van Sy bande nie. Genade vir juUe en vrede, van Hom, Wat is, Wat was en Wat kom. En van die sewe Geeste, Wat vir Sy troon is. En van Jesus Christus, Die getroue Getuie, die Eersgeborene uit die dode, en die Owerste oor die Konings van die aarde. Amen".

Na de openingspsalm leest de predikant zelf het Bijbelgedeelte voor in het Afrikaans. Tevoren heeft de gemeente zich gesteld onder "die Tien Gebooie", waarop gezongen wordt het laatste vers uit de berijming. Er is een opmerkelijk verschil tussen het Nederlandse en het Afrikaanse slotvers. Ons vers bevat een bede, die gehéél in de heiligmaking kan worden gelezen:

Och, of wij Uw geboón volbrachten! Gena, o hoogste Majesteit! Gun door 't geloof in Christus krachten, Om die te doen uit dankbaarheid.

Een veel diepere toon draagt de Afrikaanse versie. Het gebed om levensheiliging wordt voorafgegaan door... een zonde-en schuldbelijdenis, gepaard met een smeking om vergeving. In de gemeente van Randburg zingt men na de wet uit Skrifberyming 26 vers 11:

Ons het, o HEER, U wet weerstrewe, genadejs al waar ons op pleit; gee ons in Christus nuwe lewe, om dit te doen uit dankbaarheid.

De Afrikaanse versie wijst in wezen heen naar de twee grote weldaden van het genadeverbond: in de eerste helft de rechtvaardigmaking, en in de tweede helft de heiligmaking. Zeer schriftuurlijk! Leerden onze oude gereformeerde dogmatici niet, dat de schuldvergeving de wortel der godzaligheid is?

Zoals ik al schreef, vindt de gemeentezang staande plaats, ook naar Afrikaner gewoonte. Dit brengt noodzakelijkerwijs mee, dat tijdens een royaal voorspel de koliekten worden ingezameld, waarna aansluitend het koraal wordt ingezet, 'k Moet zeggen: plechtig en eerbiedig.

Voor het overige gaat het als bij ons bekend, 's Middags wordt uiteraard belijdenis gedaan met "die Artikels van ons algemene en ongetwyfelde Christelike geloof', gevolgd door een toepasselijk psalmvers. De dienst sluit af met de zegenbede uit Num. 6 : 24-26 respectievelijk 2 Cor. 13 : 13. Ik schrijf ze hier uit: Die HEERE sal jou seen en jou behoed; die HEERE sal Sy aangesig oor jou laat skyn en jou genadig wees; die HEERE sal Sy aangesig oor jou verhef en aan jou vrede gee. Amen". En: Die genade van die Heere Jesus Christus en die liefde van God en die gemeenskap van die Heilige Gees sy met julle almal! Amen".

'n Afronding

Ik ga deze artikelenserie afronden.

Ik heb veel indrukken opgedaan tijdens mijn dienstwerk te Randburg. Begrijpelijk is, dat de vakante Gemeente uitziet naar geregelde ambtelijke bijstand door een dienaar des Woords vanuit het oude vaderland. De gemeente is als een wees in den vreemde. Hooguit tweemaal per jaar blijkt een dominee bereid hier aaneengesloten enkele weken te vertoeven namens het Deputaatschap Buitenlandse Kerken. Zodoende blijft steeds weer een aantal werkzaamheden in de gemeente liggen, dat op hem wacht.

Een "werkbezoek" door een predikant wordt dan ook hartelijk gewaardeerd, zo is me gebleken tijdens mijn reis. Tevens is dit verwoord geworden door oud. J. Roos in de afscheidsdienst, aan het einde waarvan mijn vrouw en ik ieder persoonlijk konden groeten met een handdruk. Dan voelt men een band bevestigd tussen broeders en zusters van hetzelfde huis.

Misschien nog een laatste vraag: Wat is er zoal te verrichten in Suid Afrika? Ik geef de praktijk hier door. Allereerst is er de dienst des Woords. Op drie zondagen werd door mij tweemaal voorgegaan in de prediking. Beide Sacramenten mochten worden bediend. Openbare geloofsbelijdenis werd afgelegd. Op een door-de-weekse avond werd een (wat verlate) bidstond voor gewas en arbeid gehouden. Twee kerkeraads-en twee ledenvergaderingen werden geleid. Meer dan vijftien huisbezoeken en pastorale gesprekken werden gehouden, waarbij het leven der genade Gods in arme zondaren soms mocht worden be-

sproken. Voor de jeugdvereniging "Aktua" hield ik een lezing (ook vele ouderen kon ik daar ontmoeten). De opening van het zondagsschoolseizoen werd bijgewoond. Op een bestuursvergadering van de "Rehobotskool" kon ik aanwezig zijn, zodat ik een indruk kreeg van beheer en voortgang van "ons" reformatorisch onderwijs in Lanseria (gesteund door ons Deputaatschap Bijzondere Noden, waarvan een tweetal leden ter plaatse waren), 't Nieuwe cursusjaar mocht ik daags erop openen met personeel, ouders en kinderen. Kortom, een fors programma, waarop ik overigens met zekere aangenaamheid terugzie. De Heere achtervolge met Zijn onmisbare zegen al datgene, wat in Randburg mocht worden verricht. Hij bekrone het Zijne, verzoene het onze.

Langs deze weg de broederlijke groeten vanuit het oude vaderland aan "die Nederlandse Gereformeerde Gemeente van Suid Afrika" te Randburg. Ik sluit af met het tweede couplet van het "Onse Vader":

Gee dat U koninkryk mag kom, in Christenland en heidendom, in Sy triomfe eindeloos! En laat ons op die aarde, soos die eng'le wat U troon omring gewillig, Heer, U wil volbring.

Alblasserdam,

ds. C. de Jongste.

P.S. Ik ontving intussen uit Suid Afrika (desgevraagd) informatie over de ontstaansgeschiedenis van kerk en school te Randburg, zodat ik D.V. deze artikelenserie zal heropenen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen