Hervormingsdag 1969

31 oktober. Deze datum kennen wij als die van de jaarlijks terug kerende herdenking van het zo diepingrijpende gebeuren in de 16e eeuw: de kerkhervorming.

Op 31 oktober 1517 publiceerde Maarten Luther immers zijn 95 stellingen aan de deur van de Slotkerk te Wittenberg. Daarin keerde hij zich nadrukkelijk tegen de toenmalige aflaathandel, maar tegelijk klonk er in door een nieuw verstaan van het evangelie van Gods genade, dat volgens stelling. 62 de ware schat der kerk is.

Het geboorte-uur der Hervorming had geslagen, hoezeer Luther toen nog allerminst dacht aan een breuk met Rome. Geen revolutionair bedoelen dreef hem voort, maar de kracht van het Woord Gods, dat in de verkondiging van de vrijspraak van de goddeloze, alleen op grond van de volkomen gerechtigheid van Christus, hem de diepste bevrijding bracht. De bevrijding namelijk van alle pogen om door middel van eigen vrome werken zelf het heil, de vrede met God te verwerven, een pogen dat hem steeds meer had doen vertwijfelen.

Intussen kan de vraag rijzen: Is er in onze tijd nog werkelijk reden tot herdenking van dit alles? Is de kloof tussen Rome en de Reformatie thans, zoal niet geheel, dan toch grotendeels overbrugd? Hebben zich met name in de achter ons liggende jaren niet wezenlijke veranderingen voltrokken binnen de Rooms-Katholieke Kerk die, als nooit tevoren, nieuwe uitzichten hebben geopend? Geeft de stormachtige ontwikkeling die nog steeds aan de gang is, niet hoop op hereniging van wat eens uitéén ging? Wenkt ons al niet het visioen van de éne „evangelische" kerk, waarin de kerk van Rome en die van de Hervorming elkaar als „modaliteiten" weer ontmoeten en aanvaarden?

Is, gezien de gang der dingen in Rome's kerk, de Hervorming in feite niet achterhaald? En is, wanneer wij letten op de situatie van de kerk in de huidige wereld, een gezamenlijk optrekken ook daarom niet dringend geboden?

Op dit alles willen wij allereerst antwoorden: inderdaad is er in de Rooms-Katholieke kerk, en dan met name ook in de Nederlandse kerkprovincie, in de laatste jaren één en ander gebeurd!

Maar is er wezenlijk iets veranderd, zodat gesproken kan worden van overwonnen tegenstellingen en van werkelijke toenadering? Ik meen dat hier, helaas, alleen een beslist „neen" moet klinken. De lectuur van „De nieuwe Catechismus", uitgegeven in opdracht van de bisschoppen van Nederland, is juist ten dezen bijzonder leerzaam. Wie zich in deze catechismus verdiept, kan tot geen andere conclusie komen dan dat er bij Rome beslist geen sprake is van een terugbuigen naar de H. Schrift. Alleen een zich steeds breder maken van het humanistisch of, zo ge wilt, vrijzinnig element, dat bij Rome altijd al aanwezig was, verraadt zich wel heel duidelijk. Dit artikel laat uiteraard niet toe dat met de stukken aan te tonen. Om slechts één punt te noemen: van de boodschap der verzoening, — toch wel het hart van het evangelie — blijft niet meer over dan een vrijzinnige beschouwing, waaraan elk bijbels gehalte ontbreekt. Neen, de Reformatie was geen vergissing en is werkelijk nog niet achterhaald. De kloof die ons van Rome gescheiden houdt, is in onze tijd niet minder breed dan in de dagen van Luther, integendeel!

Wanneer wij menen nog steeds een ondubbelzinnig „neen" te moeten laten horen aan het adres van Rome, óók in ons land, dan is dat beslist geen gevolg van misverstand of van zucht naar „theologische haarkloverij". Wie dat meent, verstaat niet wat het „erfgoed der Hervorming" inhoudt. Rome heeft nog steeds geen inzicht in de bijbelse diepte der zonde en daarom ook niet van de werkelijke diepte en rijkdom van Gods genade.

Wanneer ooit, dan is het voor de protestantse kerken in deze tijd een gebiedende eis zich van haar wezen en leer terdege bewust te zijn. Juist te dien aanzien is er reden tot grote zorg. Onkunde is de moeder van de dwaling, óók van het vage oecumenisme dat heden de geesten gevangen houdt, en een eenheidsdrang kent dat een werkelijk bijbelse grond mist. Men zegent de zogenaamde „gemengde" huwelijken „gemengd" in, als was een dergelijke aangelegenheid bijna een vanzelfsprekende.

Men houdt gemeenschappelijke doopdiensten waarin bij toerbeurt de predikant en de pastoor het sacrament bedienen. Men kent de gemeenschappelijke eucharistie-viering, en ga zo maar voort!

Inderdaad, ook in onze eigen Hervormde kerk is de onkunde ten aanzien van het „reformatorisch erfgoed", en daarom ook de geestelijke verwarring ontstellend groot. Onze kerk spreekt in haar kerkorde, namelijk in artikel 10, wel van een belijden „in gemeenschap met de belijdenis der vaderen", maar laat deze belijdenis niet gelden als de spreekregel der kerk. Dat is haar diepe karakterloosheid en onwaarachtigheid.

Vandaar dat zij geen profetische kracht ontwikkelt temidden van ons volk; zich geen moeder toont voor haar kinderen die zij heeft te voeden en te leiden, en zelf de eerstschuldige is ten aanzien van de steeds toenemende ontkerkelijking.

Zijn haar kinderen niet veel zins als schapen zonder herder? De te houden algemene Hervormde Kerkvergadering, waarvan ieder uit de pers al kennis kreeg, zal de route der kerk voor de komende jaren moeten uitstippelen. Allen die zich tot de Hervormde kerk rekenen — de schapen zonder herder! —worden uitgenodigd 'daartoe hun „inbreng" te leveren. De chaos dreigt door dit alles slechts groter te worden.

Kerk, wees een moeder! !

Zeker, onze kerk staat. in de gisting van deze tijd voor geweldige opgaven. Ik zal de laatste zijn om dit te ontkennen. Maar het uitgangspunt van de route — en daarover hoort men zo bitter weinig — staat vast. „Wij hebben het profetische Woord dat zeer vast is, en gij doet wel, dat gij daarop acht hebt, als op een licht, schijnende in een duistere plaats". Voor wie niet spreekt naar dit Woord, is er geen dageraad. Dat geldt ook voor onze Hervormde Kerk in deze bewogen tijd!

Maarssen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen