Onbevredigend antwoord in verband met euthanasie

Medisch-ethische overwegingen

ETHIEK

door W.H. Velema, Apeldoorn

Een vraag van een VN-comité

Ditmaal haak ik in op een krantenbericht over de euthanasiepraktijk in Nederland. De Nederlandse regering is door hetVN-Mensenrechtencomité gevraagd aan te tonen dat ze het recht op leven in de euthanasiewetgeving voldoende beschermt.

Kennelijk was er in dat VN-comité twijfel gerezen aan het respectvol behandelen van patiënten. Of om het anders te zeggen: Het comité twijfelde eraan of de euthanasiewet wel voldoende bescherming biedt aan het leven van mensen.

Dezelfde vraag dus die is opgekomen in orthodoxe kringen naar aanleiding van de Nederlandse euthanasiewetgeving. Overigens niet alleen in kerkelijk orthodoxe kringen. Ook daarbuiten zijn er wel groepen binnen onze bevolking die hun vragen hebben. Wordt het leven door deze wet wel echt beschermd? Wordt het niet gemakkelijk ge- maakt om mensen te laten sterven; lees daarvoor: om mensen te doden, mits de regels daarvoor in acht worden genomen?

Drie jaar nodig voor een antwoord

Het moet opvallend heten dat onze regering voor het geven van een antwoord drie jaar nodig heeft gehad. Men zou toch zeggen: als de zaken recht geregeld zijn is een antwoord spoedig gegeven.

De lange duur kan samenhangen met het feit dat er intussen een nieuwe staatssecretaris is opgetreden. Zij moest het antwoord geven en de brief ondertekenen. Het betreft staatssecretaris Ross-van Dorp, voorheen als Kamerlid behorende tot de CDA-fractie.

Toen was mevrouw Ross kritisch over het Nederlandse standpunt. Zij stond toen aan de zijde van de kritische vragen van deVNcommissie met betrekking tot het Nederlandse standpunt en de praktijk daarvan.

Nu moest zij het standpunt van de Nederlandse regering verdedigen. Haar kritiek op minister Borst was destijds niet mals. Ze sprak over te weinig urgentie en daadkracht om aan de bezwaren van de VN-commissie tegemoet te komen.

Het antwoord

Nadat de zaak na het aantreden van mevrouw Ross geruime tijd terzijde geschoven was, is nu eindelijk het antwoord gekomen. Daarvan heeft de Kamer kennis kunnen nemen. Ik baseer mij vooral op een reactie van dr. M. de Blois, die in Utrecht rechten van de mens doceert.

Hij omschrijft het antwoord als een stapel papier, waarin de commissie zelf maar de antwoorden op haar vragen moet zoeken.

Het moet opvallen dat de Nederlandse regering niet ingaat op de vraag naar een duidelijke omschrijving van de zorgvuldigheidseisen. Te denken valt aan de term „ondraaglijk en uitzichtloos lijden". Deze termen - essentieel voor het beleid van Nederland in de euthansiewetgeving - worden niet nader omschreven.

Behalve dat het onfatsoenlijk is om dringende vragen niet te beantwoorden, is het ook een teken van onwil.Vanwaar die onwil? Men kan alleen maar gissen. Kennelijk is de regering bang dat een nauwkeurige omschrijving de wet strenger maakt. Dan wordt euthanasie beperkt en dus bemoeilijkt.

Welnu, het is juist dit punt waarop onzerzijds steeds gewezen is. De term ondraaglijk en uitzichtloos lijden kan zo breed opgevat worden dat hij geen bescherming biedt. Juist het tegendeel kan het geval zijn, men kan er alle kanten mee uit. Het nalaten van een nadere precisering geeft te denken. Hier is geen onmacht in het spel, maar onwil. Als het om onmacht ging dan had de regering deze term in de wet niet mogen gebruiken. Ze zou dan hebben moeten zoeken naar termen die niet voor misverstand vatbaar zijn; die dus niet in de praktijk opgerekt kunnen worden.

Het zijn uitgerekend deze punten die onzerzijds in de discussie over de criteria naar voren gebracht zijn.

De regering houdt zich doof

Het is naar mijn gedachte beneden de waardigheid van onze regering, dat ze in haar antwoord aan de commissie van de VN voor de mensenrechten geen duidelijke omschrijving heeft gegeven. De regering heeft zich doof getoond voor indringende vragen van de Kamer naar een heldere definitie.

Diezelfde doofheid heeft ze betracht ten aanzien van deze VN-commissie. Dat is beneden de maat.

Ik zal niet alle facetten van dit gebrekkige antwoord belichten. Ik vat mijn oordeel samen in de conclusie dat men zich niet op onmacht kan beroepen. Hoe zou men immers een wet kunnen uitvaardigen - nog wel met betrekking tot beëindiging van het leven - waarin de criteria voor de handelingen volstrekt vaag gelaten zijn; zelfs na het verzoek om opheldering.

Ik kan niet tot een andere conclusie komen dan deze, dat de regering met opzet de vaagheid heeft laten bestaan. Dan kan ieder, in elk geval velen hun gang gaan.

De lezer zal begrijpen dat het ontbreken van een heldere invulling van genoemde termen, uit het oogpunt van medische ethiek een uitermate kwalijke zaak is.

Terecht heeft de commissie er aanmerking op gemaakt dat het antwoord lang is uitgebleven.

Dit lange uitstel samen met het ontbreken van een scherpe omschrijving doet de zaak alleen maar schade. Het is geen pluspunt voor onze regering. Integendeel, veeleer een signaal dat de wet niet deugt. Wat zal onze regering doen, als vanuit de VN-commissie in deze geest geantwoord wordt?

Intussen gaat de praktijk van euthanasie op basis van een niet scherp geformuleerde wetstekst door. Dat is Nederland te midden van de volkeren!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen