Adriaan Valerius, Wilt heden nu treden, 64 biz. Uitgeverij: De Groot Goudriaan - Kampen, 1993. Prijs: f 24,50.

'Het ware oock niet ondienstig dat men in de Nederlandsche scholen de Jonck-heyt inscherpte ende in 't herte grifFide, wat haren ouderen overkomen is van de woedenden Spanjaerden, tot welcken eynde eenige bequame boecken ende historiën aireede gestelt zijn, ende dit tegenwoordigh werck mede dienstig is.' Deze woorden schreef eenmaal Adriaan Valerius. Met 'dit tegenwoordigh werck' bedoelde hij zijn boek 'Nederlandtsche Gedenckclanck'. Daarin heeft hij het verloop van de tachtigjarige oorlog geschreven tot 1626, het jaar waarin Valerius stierf. Onomwonden stelt Valerius dat het Spanje te doen was om de uitroeiing van 'Gods lieve, heiige Kerk'. In het gebed, waarmee hij zijn boek besluit, lezen we; 'wij bidden u van herten u begonnen werck in ons te willen voltrecken... dat wij niet anders voor en nemen, als 'tgene strecken mach tot uwer eeren, toeneminge, voortplantinge en bevorderinge van u Kercke, ende welvaren van ons lieve Vaderlandt... ende voorts alles wat dienen mach tot onse saligheyd'.

Zo schreef een kleine vier eeuwen geleden deze kunstzinnige Calvinist, die de stad Veere diende als schepen en raad. Inderdaad, er is ondertussen zo ontzettend veel veranderd! Maar wat Valerius beoogde, mogen we nog steeds ter harte nemen en nastreven: at men op onze scholen de jonkheid inscherpe en in het hart griffe, wat onze vaderen overkomen is van de woedende Spanjaarden. Het ging toch ten diepste om 'Gods lieve, heiige Kerk'! Bij uitstek is de tachtigjarige oorlog geschikt, niet om allerlei woeste taferelen onze kinderen voor te schotelen, maar om hen te vermelden "de loffelijkheden des HEEREN en Zijn sterkheid en Zijn wonderen, die Hij gedaan heeft", Ps. 78 : 4. Elke leerkracht die deze geschiedenissen vertelt, weet dat 'de jeugd' daar zeer graag naar luistert!

In zijn boek 'Nederlandtsche Gedenckclanck' heeft Valerius - de titel wijst er reeds op - ook 76 liederen opgenomen, waarvan de meeste door hem zelf zijn gemaakt. Zoiets is zonder meer uniek te noemen! In het bovengenoemd boek 'Wilt heden nu treden' vinden we 25 van deze liederen, bekende en minder bekende. We twijfelen er niet aan, of onze leerkrachten zullen er gebruik van weten te maken. We wijzen tenslotte op enkele gebeurtenissen waarop deze liederen betrekking hebben: Op de vonnissen van de Bloedraad en de vlucht van vele Nederlanders in 1567, op de terechtstelling van een aantal edelen op 1 juni en van Egmond en Hoome op 5 juni 1568, danklied op de inneming van Den Briel op 1 april 1572, loflied op het ontzet van Leiden 3 oktober 1574, op de bevrijding van Zierikzee van de Spanjaarden in 1576, treurlied op de moord op de Prins van Oranje 10 juli 1584, op de door de strenge winter mislukte inval van de Spanjaarden op de Veluwe in 1624, enz.

Borssele,

ds. C. Hogchem.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen