Op weg naar het Beloofde Land

Onzeker gloort het morgenlicht boven de heuvels van Georgië. De duisternis geeft langzaam en onwillig haar terrein prijs. Een nevelige damp stijgt op van de maïsvelden. De eerste boeren haasten zich per ezelskar naar hun akkers. Ochtendspits is hier een volstrekt onbekend begrip.
Voor Nana Tsitsuashvili is de dag al een paar uur oud, ondanks het vroege tijdstip. Nog voor zonsopgang is ze begonnen om de laatste voorbereidingen voor haar reis naar Israël te treffen. Drie grote koffers staan gereed in de gang. De 48-jarige jodin stapt vandaag op het vliegtuig naar Tel Aviv. Daar hoopt ze een nieuwe toekomst op te bouwen.
De buren van Nana kijken nieuwsgierig toe als de Georgische haar bagage in een grote witte bus van de christelijke stichting Ebenezer laadt. De van oorsprong Britse organisatie biedt joden uit de voormalige Sovjet-Unie hulp bij het emigreren naar Israël. Nanas broer sjouwt de laatste tas naar de wagen. Hij zal haar naar het vliegveld vergezellen. Haar bejaarde moeder kijkt zwijgend naar het tafereel. Dan klemt ze zich aan haar dochter vast – nog altijd zonder woorden. Eenzaam staart ze het voertuig na, tot het achter de huizen verdwijnt.

Geen weg terug
„Ik heb vanmorgen nog mijn familie in Israël gebeld, vertelt Nana tijdens de rit naar Tbilisi, de hoofdstad van Georgië. „Als het goed is, word ik van de luchthaven gehaald. Ik ga eerst een tijdje bij een oom inwonen. Gelukkig is dat geregeld; dat scheelt een hoop onzekerheid. Maar binnen afzienbare tijd zal ik toch op eigen benen moeten staan.
Veel heeft ze de afgelopen nacht niet geslapen. „Gisteren heb ik de hele dag bezoek gehad. Allemaal familie en vrienden die nog even gedag wilden zeggen. Dan pas besef je dat dit iets definitiefs is. Dat er vanaf nu geen weg terug meer is. Dat spookte steeds door mijn hoofd. Maar ik weet waarom ik dit doe. En nu het zo ver is, ben ik vastbeslotener dan ooit om dit door te zetten. Ik weet dat mijn moeder en broer later ook naar Israël zullen komen. Dat maakt het afscheid een stuk draaglijker. Het ergste vond ik nog om de kinderen aan wie ik lesgaf achter te laten.
In Tbilisi stopt de bus bij de familie Shamshiashvili. Vader Vladimir (29), moeder Natasha (31) en dochter Lana (5) staan al buiten te wachten. Voor de deur van hun flat liggen de tassen hoog opgestapeld. De hele buurt is uitgelopen om het gezin vaarwel te zeggen. Op het laatste moment besluiten de Shamshiashvilis om met een stel vrienden mee te rijden. De bus hobbelt gewillig achter aftandse Ladas aan.
Voor de familie Shamshiashvili valt het afscheid een stuk minder zwaar dan voor Nana Tsitsuashvili. „Wij laten alleen maar zorgen achter, zegt Natasha. „Vladimir heeft geen werk. Onze dochter heeft weinig perspectief op een goede toekomst. In Israël zijn de kansen veel beter. Kijk eens naar ons huis: daar verlang je toch niet naar terug? Mijn moeder gaat naar haar familie in Rusland terug, dus ik weet dat zij in goede handen is. Verder hebben we hier toch geen familie.

Afscheidsparty
Op de luchthaven organiseren Vladimirs vrienden nog even snel een afscheidsparty. Pal voor de incheckbalie ontkurken ze flessen champagne. Plastic bekertjes zijn goed genoeg om het sprankelende vocht in te gieten. Met een enorm mes maakt een van de Georgiërs hapjes klaar. Tot de medewerker van Georgian Airways een einde aan het feestje maakt. „Vlucht 9695 met bestemming Tel Aviv is klaar om in te checken.
De luchtvaartmaatschappij heeft een speciale balie voor emigranten gereserveerd. Een keer per week vliegt Georgian Airways op Israël. Met vrijwel elke vlucht vertrekken Georgische joden naar het Beloofde Land. Een medewerker van het Joodse Agentschap helpt de 22 joden die vandaag naar Tel Aviv reizen met de papierwinkel.
Tegen zeven uur s avonds komt het toestel los van de grond. Nana werpt nog een laatste blik op haar vaderland. Ongekend hevige turbulentie boven de Kaukasus dwingt de passagiers in hun stoel te blijven zitten. „Ik hoop dat dit geen voorbode is voor ons verblijf in Israël, zegt Vladimir.
Nog geen drie uur later komt de kustlijn van Israël in zicht. Bleek schuimt de Middellandse Zee tegen de verlaten stranden. Talloze lichtjes van het vissersstadje Yafo twinkelen in de late schemering. De kersverse emigranten hangen scheef in hun stoel om een glimp van hun nieuwe vaderland op te vangen. Nog een laatste draai boven de heuvels. Dan zet de piloot zijn toestel met zachte hand aan de grond. Een daverend applaus klinkt op.

Verdoofd
Olim hier melden. Een Russisch sprekende vrouw houdt een groot bord omhoog. Verwachtingsvol drommen de Georgische joden om haar heen. „We gaan eerst de formaliteiten in orde maken. Jullie krijgen een nieuw paspoort en moeten een aantal formulieren invullen. Daarna kunnen jullie je bagage op gaan halen, krijgt het groepje te verstaan.
Twee uur later zoekt Ketevan (18) naar haar koffer op de bagageband in de aankomsthal. Hoe is haar eerste indruk van Israël? „Ik ben verdoofd, zegt ze. „Ik beleef alles als in een roes. Ik heb nog niet echt het idee dat ik nu in mijn nieuwe land ben. Misschien dat het morgen allemaal tot me doordringt.
Het weerzien met haar familieleden is voor Nana Tsitsuashvili „het mooiste moment van de reis. De begroeting is hartelijk, maar kort. Israëliërs houden niet van uitgebreide plichtplegingen. Snel begeven ze zich naar de gereedstaande auto. Rond middernacht zullen ze op de plaats van bestemming zijn: het plaatsje Lod, vlak bij het internationale vliegveld.
s Morgens is het weer vroeg dag voor Nana. Opnieuw een dag vol formaliteiten, vertelt ze. Inschrijven bij het arbeidsbureau, aanmelden voor Hebreeuwse les, op zoek gaan naar woonruimte. „Ik heb het zo druk met alles regelen, dat ik geen tijd heb om me te realiseren dat ik Georgië achter me heb gelaten en aan een nieuwe toekomst ga bouwen.
Voorlopig kan ze in het appartement van haar oom terecht. Hoewel Avraham al zeventien jaar in Israël woont, is hij de Georgische gewoontes nog niet vergeten. In een handomdraai heeft hij de tafel vol met fruit, koekjes en andere lekkernijen gezet. Ook de onvermijdelijke zelfgestookte likeur ontbreekt niet. Het vroege tijdstip staat de traditie niet in de weg.

Droom verwezenlijken
Met weemoed herinnert Avraham zich de hoogtijdagen van het joodse leven in de voormalige Sovjet-Unie. „Allemaal voorbij, zegt hij somber. „Bijna iedereen is vertrokken. Het is natuurlijk goed als joden zich in Israël vestigen. Maar voor de achterblijvers is het een aderlating. De tradities verwateren steeds meer. Sommigen weten nog amper dat ze jood zijn.
Hij veert op als de Oekraïense tolk Slavik over de historie van de joodse gemeenschap in Odessa spreekt. „Ik ben daar in dienst geweest. Dat waren nog eens tijden! Op elke hoek van de straat was een joods restaurant. Dan weer verdrietig: „Ook allemaal voorbij.
De familie Shamshiashvili heeft voorlopig haar intrek genomen in het huis van Vladimirs moeder in Bat Yam, een stadje aan de kust, net onder Tel Aviv. Een eenvoudig appartement, op de vierde verdieping van een flatgebouw. Moeder Natasha en dochter Lana zijn nog in diepe rust. Ook Vladimir kampt nog met de naweeën van de reis en is niet bepaald in de stemming om zijn eerste indrukken van het Beloofde Land te delen.
Over de taal hoeven de Shamshiashvilis zich in elk geval geen zorgen te maken. Bat Yam is een bijna volledig Russische enclave. Russisch is op straat de voertaal. Veel winkels hebben Russische uithangborden. En Lana kan elke dag haar droom verwezenlijken: op loopafstand van haar nieuwe huis schittert het blauwe water van de Middellandse Zee.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen