Marginaal?

Groothoeklens
Wanneer een fotograaf alles op de foto wil hebben gebruikt hij bij tijden een groothoeklens. Een foto van de koningin en prinses Juliana en prins Bernhard ter gelegenheid van een prijsuitreiking niet lang geleden was blijkbaar met zo'n lens gemaakt. Alles stond er op. Maar hoe! Het geheel deed een beetje denken aan de lachspiegels bij de doolhof in de speeltuin vroeger. Vandaag werkt men in dergelijke vermaakscentra met draken en andere gevaarlijke beesten. Vroeger vermaakte de mens zichzelf door in de spiegel te kijken. Iets dergelijks was het, waaraan ik moest denken bij het zien van de koninklijke hoogheden. De gezichten waren nog al wat scheef getrokken. De gestalten leken niet normaal. Het geheel was ietwat verfomfaaid. Dat doet de groothoeklens, die alles wil laten zien in één oogopslag. Een fotograaf van onze krant zou uiterst zuinig moeten zijn met het gebruik van zo'n lens, vooral bij zulke hoge onderwerpen. Beter een detail dan een overzicht waarin de proporties niet meer deugen. Ik haast me om dit gevaarlijke terrein te verlaten, maar kan me niet vrijmaken van de gedachte dat ook in andere opzichten het werken met een groothoeklens gevaarlijk kan zijn. Van de theologie geldt het zeker, van de filosofie ook. Merkwaardig, dat de hele wetenschappelijke ontwikkeling tendeert in de richting van detaillistische studie. We hebben mensen die heel veel van heel weinig weten. Straks weet men alles van niets. Dat moet het eind betekenen van de wetenschap.

Uit liet lood geraakt
De behoefte om alles weer eens samen te vatten in een totaalblik is eigen aan de diepste drang naar wetenschap. Wie zou niet graag alles tegelijk willen zien, zó dat hij wéét hoe de dingen zijn: God gedachten, onze gedachten, de voorzienigheid, het welbehagen, de vrijmacht van God en onze verantwoordelijkheid, het geheim van de wedergeboorte en onze eigen geschiedenis! Het alles in één oogopslag voor zich te hebben. Het is herhaaldelijk geprobeerd. De middeleeuwen leverden al naar gelang van de school waartoe de auteur behoorde, menige Summa van de hele theologie. Het is bij tijden een plezier om er in te lezen. De Reformatie had het voorshands te druk voor dergelijke ondernemingen. Maar ze kwamen terug, soms op kleine schaal, maar dan toch een totaaloverzicht zelfs op een A-viertje. Alles stond er op en alles was scheef getrokken, uit het lood, ongeproportioneerd en uit fatsoen. Wij kennen ten dele. Als het volmaakte komt, dan zullen we kennen, zoals we gekend zijn, een groothoeklens, die alles op zuivere schaal weergeeft. Wie tevreden is met een detail, een klein gedeelte van wat in een bredere samenhang behoort, zal twee dingen hebben: een scherpe blik. Maar tegelijk een tolerante geest. Wie alles wil zien staat hier beneden voor een spiegel in een speeltuin. Kinderspel!

W. van 't S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen