Fytotherapie, kruiden en aromatherapie

Naar aanleiding van twee recent verschenen boeken op het gebied van de kruidengeneeskunde wil ik deze keer, mede op verzoek van de redactie, stilstaan bij enkele aspecten van deze vorm van alternatieve geneeskunde. Allereerst enkele algemene opmerkingen. De benamingen fytotherapie, kruidengeneeskunde en aromatherapie worden vaak door elkaar gebruikt. Juister is het om de naam fytotherapie te reserveren voor de meer wetenschappelijke benadering van de toepassing van plantaardige geneesmiddelen bij de behandeling van ziekten. Het woord is afgeleid van het Griekse phuton, dat plant betekent. Op enkele universiteiten wordt de fytotherapie tegenwoordig nader bestudeerd. Anders ligt het met de kruidengeneeskunde, die meer een vorm van volksgeneeskunst is. Denkt u maar aan de zogenaamde kruidendokters, die geen medische opleiding hebben gehad, maar die afgaan op hun intuïtie en ervaringen. Vaak vermengen zij hun behandelingen met astrologische en paranormale zaken. De aromatherapie maakt in het bijzonder gebruik van de geurstoffen uit de sappen van planten, de zogenaamde etherische (vluchtige) oliën, die verwerkt worden in bijv. massageolie, zalven en lotions. Ten onrechte wordt de homeopathie vaak in verband gebracht met de kruidengeneeskunde. Weliswaar gaat men in de homeopathie ook uit van preparaten uit de plantenwereld, maar de bereiding en de achterliggende filosofie zijn principieel verschillend.

Groen
Planten zijn in onze tijd hèt symbool van een natuuriijke en gezonde manier van leven. Er is een groeiende belangstelling voor geneeskrachtige kruiden, die niet allerlei vervelende bijwerkingen geven, zoals dat wèl het geval is bij de gewone, chemische middelen. Alle oude culturen hadden verstand van "groene" geneeskunde, die een essentieel onderdeel uitmaakte van hun leven dicht bij de natuur. Door de eeuwen heen is aan veel planten een speciale kracht toegeschreven, er bestond veel bijgeloof en magie rond de kruidengeneeskunde. Overblijfselen hiervan zijn nog altijd terug te vinden in de rituelen van veel kruidendokters, bij voorbeeld in de vorm van pendelen of het trekken van de horoscoop. Ideeën uit de oosterse wereld komen we ook vaak tegen in de kruidengeneeskunde. Vooral India en China hebben een lange traditie op dit gebied. Enige terughoudendheid ten opzichte van de kruidengeneeskunde als vorm van volksgeneeskunst is dan ook geboden.

Werkzame delen
Positiever kunnen we staan tegenover de fytotherapie, die tot zekere hoogte samenvalt met de conventionele geneeskunde. Ook in de gewone geneeskunde komen geneeskrachtige kruiden voor in het therapeutisch arsenaal. Toch is er een belangrij k verschil. In de fytotherapie wordt de plant altijd in haar geheel gebruikt. De fytotherapeut gaat ervan uit, dat de werkzame stoffen uit de plant veiliger en beter werken als ze niet geïsoleerd worden van de andere in de plant aanwezige, "onwerkzame" bestanddelen. De universitaire geneeskunde stelt zich echter op het standpunt, dat het genezende effect van de plant slechts te danken is aan de werkzame fractie uit de plant, die niet alleen gemakkelijk te isoleren is, maar ook vrij eenvoudig na te maken. Echte kruiden, zo uit de natuur, zijn dus volgens de reguliere geneeskunde niet nodig.

Weinig animo
Door de opkomst van de natuurwetenschappelij ke geneeskunde verloren de kruiden steeds meer terrein en gingen de in de fabriek geproduceerde chemische middelen een overheersende rol spelen. Toch bleef de kruidengeneeskunde bestaan. In onze tijd is er zelfs sprake van een hernieuwde belangstelling voor de geneeskrachtige werking van de planten. Tot nu toe ontbreekt echter een gedegen onderzoeksprogramma om objectieve bewijzen in handen te krijgen van de werkzaamheid van kruiden. De grote farmaceutische concerns tonen weinig animo voor een dergelijk wetenschappelijk onderzoek. Enkele kruidenfirma's brengen speciale kruidencapsules op de markt. In het boek "Alle kruiden en hun toepassingen" valt hier veel meer over te lezen. Ik kan dit handboek van harte aanbevelen aan een ieder die geïnteresseerd is in de fytotherapie. Het bevat zeer uitgebreide en interessante informatie met fantastische kleurenfoto's en fraaie tekeningen.

Aromatherapie
Mij werd ook toegestuurd het boek'' Aromatherapie van A tot Z". De aromatherapie gebruikt etherische plantenoliën om allerlei kwalen te bestrijden. Via distillatie worden deze oliën uit de planten geëxtraheerd. Deze geurige oliën worden toegepast in bijv. massage-olie, crèmes, lotions en geneeskrachtige baden. De uitvoering van dit boek is heel eenvoudig. Zo ontbreken foto's en uitgebreide tekeningen. Veel aromatherapeuten hangen oosterse godsdiensten aan. Dit blijkt heel duidelijk uit dit boek. Ook de schrijfster integreert deze zienswijzen in haar behandelingen. Het toepassingsgebied van zowel de fytotherapie als de aromatherapie ligt naar mijn idee vooral op het terrein van de milde, ongevaarlijke aandoeningen. Ook psyschisch kan er een positieve werking van uitgaan. Wie knapt er niet op van een heet bad na een vermoeiende dag? Alleen het water heeft al therapeutische kwaliteiten, en zeker als er enkele druppels van een geurige plantenolie aan toegevoegd zijn. chamelijk en psychisch functioneren. Wordt het echter "menens", dan kunnen we ons beter wenden tot een arts die gebruik maakt van de reguliere methoden.

Liever regulier
Zo zijn er nog veel meer voorbeelden te noemen. U kunt er meer over lezen in het boek over de aromatherapie. Plantaardige middelen kunnen als vorm van zelfmedicatie een prima alternatiefzijn voor de chemische produkten. We mogen er dankbaar gebruik van maken. De fytotherapie kan een welkome aanvulling zijn op de reguliere geneeskunde als het gaat om alledaagse kwalen. Veel kruiden hebben een heilzame invloed op ons lichamelijk en psychisch functioneren. Wordt het echter "menens", dan kunnen we ons beter wenden tot een arts die gebruik maakt van de reguliere methoden.

N.a.v. "Alle kruiden en hun toepassingen" door Richard Mabey; uitg. Zomer & Keuning, Ede, 288 pag., prijs ƒ 49,90; "Aromatherapie van A tot Z" door Patricia Davis; uitg. M&P, Weert, 400 pag., prijs ƒ 35,-.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen