Boekbespreking

Stefan Paas, Vreemdelingen en priesters – Christelijke missie in een postchristelijke omgeving, Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer 2016, € 19,90, 251 pagina’s, ISBN 978 90 239 70446.
Dertig jaar geleden belde ik deur aan deur aan met Bijbels, enquêtes of films over het leven van Jezus. Het ging er niet om zoveel mogelijk Bijbels te verkopen of om inzicht te krijgen in de mate van geloof van de bevolking, het ging erom in gesprek te komen over het evangelie. Jezus’ laatste woorden voor zijn vertrek naar de hemel waren toch een opdracht om erop uit te gaan en de volken tot zijn discipelen te maken? Over het resultaat maakte ik me niet druk: het was onze taak om te zaaien, God zorgde voor de vrucht, op zijn tijd. Wel raakte deze deur-aan-deurmethode in die tijd al uit de gratie. Op cursussen “getuigende gemeente-zijn” werd me een nieuwe methode geleerd die “vriendschapsevangelisatie” heette. We lazen toch ook dat Jezus leerde om dicht bij huis te beginnen, in Jeruzalem, en vandaar naar Judea en Samaria en zo tot aan de einden der aarde? Statistieken wezen uit dat de meeste mensen tot geloof komen via familie of kennissen, dus dat is veel effectiever. Bijkomend voordeel was, dat het veel comfortabeler was. In plaats van van deur tot deur wildvreemden aan te spreken, bracht jij op het gezellig avondje met je vrienden, na uitgepraat te zijn over de sport en de nieuwe auto, het gesprek op dieper niveau. En als je geen niet-christelijke familie of vrienden had, dan was je opdracht om er voor te zorgen dat je die kreeg. Met de toenemende secularisatie moest dat niet moeilijk zijn.
In zijn jongste boek “Vreemdelingen en priesters” bepleit dr. Stefan Paas een volgende herziening van de evangelisatiestrategie. Tot nu toe had (en heeft – Paas beschrijft een zestal manieren waarop de kerk missionair wil zijn) evangeliseren steeds de bedoeling om de niet-christelijke omgeving te kerstenen. Zijn verhuizing van het kerkelijke Veenendaal naar het seculiere Amsterdam resulteerde in het inzicht dat dit een onbereikbaar ideaal is. Paas wil de kerk in een postchristelijke omgeving bevrijden van irreëel optimisme en onvermijdelijke teleurstellingen. Hij zocht in de Bijbel naar vergelijkbare situaties waarin het volk van God verkeerde en vond die in de ballingschap van Israël in Babel en in de positie van de eerste christenen, aan wie Petrus schrijft. Israël is in Babel niet in de positie om actief-wervend op te treden. Ze zijn vreemdelingen, die zich concentreren op het behoud van hun identiteit en het beoefenen van hun spiritualiteit. De enkeling van buiten die aangetrokken wordt tot deze levenswijze is teken van Gods komende rijk in de wereld. Vanuit de eerste Petrusbrief voegt Paas hier de notie van het priesterschap aan toe. De priester vervult een brugfunctie tussen God en de wereld. Namens de wereld die God niet kent, offert de kerk God lof. En namens God is de kerk dienstbaar aan de wereld.
Behalve een andere kijk op de functie van de kerk levert dit ook een andere kijk op de wereld op. Paas benadrukt dat de wereld Góds wereld is. Het vreemdelingschap van de kerk betekent dat ze gast is in de wereld, de gastheer. Onze missie moet niet zijn het huis van de gastheer over te nemen. Al belijdt die gastheer Jezus niet als Heer, het is te groot om te beweren dat hij daarom verloren gaat. Integendeel, Paas kan spreken over de offers en de dankzegging van de niet-christelijke omgeving aan God, die door de kerk als priester worden overgebracht. Het is minder donker in Amsterdam dan gedacht. Dit levert een ontspannen aanwezigheid van de kerk in de wereld op. En een nieuw bewustzijn van relevantie. Het is de moeite waard Paas’ gedachtegang te volgen. Je leert er van, juist ook omdat ze soms vragen oproept.

A. Hakvoort, Kampen.

Ds. C.G. Vreugdenhil, Alles uit Hem. Over de orde des heils. Uitgeverij Groen, Heerenveen, 2016, € 14,95; 232 pagina’s, ISBN 978 90 8897 130 3.
Dit is de derde druk van een boek dat al in 1990 verscheen en er is veel waardevols in te vinden. Het gaat dan ook in deze gebundelde lezingen over het heil in ons. Het gaat dus om de bevinding, de beleving van de geestelijke zegeningen die Christus uitdeelt aan Zijn kinderen. Nu hunkeren wij in onze tijd veel naar beleving, maar minder naar orde. Daarom is het goed om de werken van God nauwkeurig te onderzoeken. Het besef dat alle weldaden uit één Bron voortkomen, maar door Gods Geest naar Zijn wil worden uitgedeeld en verdiept, bewaart daarbij voor een verstarde interpretatie. Vreugdenhil behandelt de heilsorde in brede zin. Zo gaat hij niet alleen in op roeping, wedergeboorte, bekering, geloof, rechtvaardiging en heiliging, maar evenals Brakel ook op de aanneming tot kinderen en de volharding der heiligen. Ook behandelt hij de verzekering van de verkiezing, de wederkomst en de nieuwe schepping afzonderlijk. De heerlijkmaking krijgt dus ook het volle pond.
De schrijver onderbouwt zijn onderwijs royaal uit Schrift en belijdenis. Reformatoren en oudvaders worden geregeld geciteerd. Dat gebeurd niet in een strak schema, maar in een doorlopend betoog waarin de oorspronkelijke lezingen soms nog herkenbaar zijn. Elke schakel uit de keten van het heil wordt eerst globaal toegelicht waarna enkele deelaspecten ervan worden uitgediept. Gespreksvragen nodigen uit tot bespreking in groepsverband, waarbij wel opvalt dat de vragen niet gericht zijn op persoonlijke toetsing of toepassing.
Door het boek klinkt de overtuiging door dat Bijbels zicht op de geestelijke weldaden bewaart voor veel verwarring, voor twijfel enerzijds en lijdelijk afwachten anderzijds. En tegelijk houdt het nederig, want wij raken op de school der genade niet uitgeleerd. Ik beveel dit boek vooral ter bespreking in consistories aan, als oefening in en toerusting voor het weiden van de kudde.

L. Voorthuijzen, Sliedrecht

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen