MUSIK IM GOTTESDIENST

Adolf Brunner, MUSIK IM GOTTESDIENST, 2. Aufl., 173 S., Zwingli Verlag, Zürich/Stuttgart, ig'öS.

De schrijver is afkomstig uit Zurich, kerkelijk zeer meelevend en ook zeer ontwikkeld, met filosofische interesse. Dat hij noch organist, noch predikant is bewaart hem als regel voor mogelqk dreigende beroepsblindheid die hem b\j een behandeling van het thema „muziek in de kerkdienst" maar zou hinderen. Dit maakte hem ook tot een waardevol lid van een Zwitserse liturgie-commissie die de liturgie in de kerk van het kanton Zurich moest herzien. Uit deze bezigheid is dit boek ontstaan.

De eerste afdeling behandelt het kerkbegrip en het wezen van de kerkdienst. Het tweede deel bespreekt de muziek, alsmede wat m.i. minder gelukkig wordt uitgedrukt als de functie van de muziek in de heilsgeschiedenis. Het derde deel verbindt de eerste twee met elkaar en beschouwt de door genoemde commissie voorgestelde (en door de Zürichse synode aanvaarde) liturgiehervorming; daarmee steekt het dus wat buiten de door de titel aangegeven scope uit. Het geeft drie voorbeelden van liturgieën: voor een normale kerkdienst, voor een avondmaalsdienst en voor een begrafenisdienst.

De opzet van het boek is dus systematisch. De uitwerking van de eerste twee delen is daarbij wat barok, wat kaleidoscopisch uitgevallen. Dit wordt schr. zeker voor het tweede deel graag vergeven; voor wie zo'n onontgonnen terrein exploreert, is een voor de voet oprapen van belangrijke gedachten b^jna niet te ver-

in\jden, en: hy hééft tenminste geëxploreerd, dat is zijn grote verdienste. Voor de bespreking van de kerk is dit wat anders. Dat is zeker niet een onontgonnen terrein ?

Schr. wil geen enkel verband tussen de ordo salutis en de liturgie, maar bouwt deze laatste op vanuit vijf grondfuncties, achtereenvolgens Sammlung, Anbetung, Predigt, Fürbitte en Sendung - waarby wij voor ons de eerste niet en de laatste ternauwernood tot de liturgie zouden willen rekenen.

Schr.'s functionele ideeën leiden niet tot b\jzonder progressieve resultaten. Wie de gebruikelijke zeer sobere Duits-Zwitserse liturgie bij ervaring kent - Zwingli zal hierin nog wel nawerken - ziet, dat ten opzichte dé, é, rvan de in het derde deel weergegeven nieuwe kerkdienst-inkleding wel een liturgie-hervorming mag heten.

Vergeleken echter met de klassieke calvinistische liturgie, zoals die onder ona nog op de Geneefse Calvijn teruggaat, kan er niet van zo'n eclatante ontplooiing worden gesproken. Daarvoor zit de xwingliaanse soberheid schr. kennelgk nog te veel op het lijf geschreven. Wat er vanwege de ontplooiing bijkomt, gaat er aan de andere kant door de beduchtheid voor de orde des heils weer af door het weglaten van alles wat zweemt naar Wetslezing, schuldbelijdenis en genadeverkondiging. Daardoor blijft het, met waardering voor de soberheid, voor ons calvinistisch gemoed toch een wat wazige boel.

Nochtans zyn er onder zijn tot-soberheid-leidende opmerkingen vele, die ons van groot nut kunnen zijn in ons verweer tegen hen die in onze kerk een al maar weelderiger liturgische vormgeving voorstaan als onbewuste afweer tegen de „horreur du vide", een leegte die zich doet gevoelen als door een bloedeloze prediking Christus niet meer reëel door Woord en Geest in de kerkdienst present is.

Zo is dit boek, met inachtneming van de zwingliaanse achtergrond, voor liturgisch geïnteresseerden toch van veel waarde.

Ah.

Sm.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen