Geen dichter, wel een zanger

Liefelijk gelegen aan de Langbroekerwetering tussen Driebergen en Neerlangbroek stond de woning waarin liefde woonde. Zo was het immers met die godvruchtige samenwoning van de drie zusters Pothoven met hun broer Reijer en de oude tante Janna. De bekende "landbouwer van Driebergen", Wulfert Floor, was reeds ten tijde van de godvrezende grootvader, naar wie de dichter is genoemd, een regelmatige gast.

Een zuster van genoemde grootvader, Hendrika Pothoven, verscheen samen met Wulfert Floor in 1838 voor de kerkenraad van de christelijke afgescheiden gemeente te Utrecht om daar onderzocht te worden op het punt van kennis van de geloofsleer en de praktijk van hun mondelinge belijdenis in het leven van elke dag. Op de vraag of zij hun belijdenis ook mochten doen met het hart, was het antwoord van Hendrika Pothoven meer overtuigend dan dat van Wulfert Floor.

Gezelschap

Ook onder anderen in de familie was Gods genade verheerlijkt. Moeder Pothoven, geboren Quint, leefde meer als een bekommerde ziel, maar mocht toch ook heengaan met het zoenbloed van Christus als het rustpunt van haar hart. Ook vader Gijsbertus Pothoven mocht in de Heere ontslapen. Als broers en zuster bleven de kinderen achter, van wie alleen broer Hendrik Pothoven in het huwelijk trad. Waarlijk kon van dit gezin gezegd worden: "Ai, ziet, hoe goed, hoe lief'lijk is 't als zonen van 't zelfde huis als broeders samenwonen, daar 't liefdevuur niet wordt verdoofd."

Velen van Gods volk en liefhebbers van de waarheid wisten de weg naar deze woning te vinden, waar ook menigmaal gezelschap was met kinderen Gods van alle mogelijke kerkelijke richtingen. Hoewel het gezin kerkelijk behoorde tot de hervormde gemeente van Neerlangbroek werd Reijer Pothoven in 1905 gedoopt in de hervormde kerk aan de Hoofdstraat te Driebergen. Deze werd destijds gediend door zeer rechtzinnige predikanten. Te Neerlangbroek maakte de hervormde gemeente in die tijd een inzinking door. Dat werd anders in de tijd van ds. W. Zijlstra, die wel de predikant van Pothovens jeugd mag worden genoemd en die Pothoven altijd met ere is blijven noemen. Toch deed hij ook in zijn jonge jaren zijn geloofsbelijdenis te Driebergen.

Reeds vrij jong had Reijer Pothoven diepe indrukken van dood en eeuwigheid. Maar ook van de liefde Gods in Christus, die rijkelijk in hem werd uitgestort. Een plotselinge krachtdadige omzetting heeft hij niet gekend. Zelf sprak hij van zijn "vroege bekeringsjaren." Daaruit blijkt dat de Heere met hem een langere weg gehouden heeft, waarin vreselijke twijfelingen soms zijn ziel tormenteerden. Hoe diep leefde hij zijn val in Adam in! Maar ook: hoe troostrijk mocht hij ervaren hoe Gods genade rechteloze mensen wil redden van de eeuwige ondergang. En dat alles door die eeuwiggeldende gerechtigheid die Hij voor allesverbeurdhebbenden ter verwerving gesteld had in en door de Zoon van Zijn eeuwige liefde.

Zo trok de Heere in zijn leven door met de kracht van Zijn genade en mocht hij ook krachtig de bevestiging van zijn genadestaat ervaren. Zodanig zelfs dat hij -zoals hij in zijn brieven getuigt- aan God in Zijn heilig recht nog een kus zou willen geven in de aanbidding van dat recht. Juist waar hij meende te moeten omkomen, mocht hij echter in hetzelfde ogenblik vallen in de eeuwige liefdesarmen van God in Christus, het Fundament dat gelegd was.

Overtuigd hervormd

In deze vierschaarbeleving ligt nu de grond voor zijn enige gedicht "Rechtvaardigmaking", dat in later jaren spontaan uit zijn hart en pen vloeide bij de overdenking van zijn weg. Hij beleefde het als een hernieuwde bevestiging van zijn genadestaat. En hoe gaarne wilde hij daarmee de onvaste zielen uitdrijven naar de vastigheid in Christus. Zo sprak hij, zo schreef hij in zijn uitgebreide correspondentie met geestelijke vrienden. Hoe teer ging hij om met het beginnende genadewerk van God in anderen, maar telkens wijzend op de noodzakelijke kennis van de Borg Jezus Christus. Zijn lievelingspsalm was Psalm 32:1, "Welzalig hij, wiens zonden zijn vergeven, die van de straf voor eeuwig is ontheven; wiens wanbedrijf, waardoor hij was bevlekt, voor 't heilig oog des Heeren is bedekt."

In 1960 schreef Pothoven zijn enige gedicht, anoniem, want hij wilde zelf geen eer van mensen. Door toedoen van schrijver dezes kwam het terecht op pagina 2 van het Reformatorisch Dagblad. Per abuis plaatste de zetter onder dit anonieme gedicht de naam van de Zwitserse prediker Benedictus Pictet. Lang is er gegist naar de juiste naam van de dichter, die pas na zijn overlijden in 1976 door ondergetekende werd bekendgemaakt: Reijer Pothoven, de maker van slechts één gedicht. Hij was eigenlijk bouwkundig architect, maar hij verrichtte hoofdzakelijk bijzonder onderhoudswerk aan de verschillende kastelen en adellijke huizen in de omgeving en leefde maar liefst als een eenvoudig teruggetrokken christen. Kerkelijk was en bleef hij overtuigd hervormd, maar zonder kerkisme. Waar de rechte waarheid maar gevonden werd, daar lag zijn hart.

Grote achting had hij voor predikanten die trouw op hun post bleven in de Nederlandse Hervormde Kerk ondanks haar diepe verval. Pothoven prees hun standvastigheid en moedigde die aan. Toch gaf het toenemend verval hem veel gebedsstrijd, waarop hij krachtig antwoord ontving uit Johannes 18:20 en Lukas 6:11. Rotsvast was hij ervan overtuigd de kerk niet te mogen verlaten; en hoe innig verheugd was hij in een vervallen kerk het rechte Woord te mogen horen. "Ach!" zo schreef hij eens in 1968, "wat doen de armzalige kerkmuren toch veel kwaad: Petrus' kerkjes, Paulus' kerkjes en Apollos' kerkjes enzovoort en dat terwijl er in Gods Woord zo voor scheuringen gewaarschuwd wordt." Wat niet wegnam dat hij een geestelijke band had met Gods volk in afgescheiden kerken.

Op 13 januari 1976 was onverwacht zijn einde daar. In een opgeruimde stemming bracht hij zingend de morgen van die dag door. En zo blies hij ineens de adem uit en was niet meer. Een glimlach lag nog op zijn gelaat. Op 17 januari leidde zijn vriend ds. J. van der Haar samen met ondergetekende zijn begrafenis bij de kerk te Neerlangbroek. Ds. Van der Haar sprak uit zijn lievelingspsalm 32 en ondergetekende uit Job 14:10 en uit het enige gedicht "Rechtvaardigmaking" van hem, die geen dichter was maar wel een zanger. Toen en nog. En tot in eeuwigheid.

KADER

Rechtvaardigmaking

Als onder 't heilig recht

de ziele niet meer vecht,

maar billijkt 't zondeloon,

wat haar ook overkoom',

rechtvaardigend haar God,

wat eeuwig zij haar lot;

als in haar laatste vreugde

(het eren van Gods deugden!)

de deugd van 't recht het wint,

al eist zij: Doodt het kind!

O, stonde van 't gericht,

o, dood'lijkst tijdsgewricht

Toch wordt verloren gaan

door God niet toegestaan.

Hier wordt de Zoon gekust

eer z'op de weg vergaat. Hier wordt zij welbewust verzekerd van haar staat. Hier drinkt zij 't Bloed des Lams, 't welk haar in 't leven laat. Hier wordt de toorn geblust en is het: vreê met God door 't offer van Zijn Zoon. O, allerzaligst lot!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen