Orgaandonatie (slot)

In een laatste artikel over dit onderwerp wil ik ingaan op twee vragen van jonge mensen uit de praktijk van de medische sector. Door middel van de mail heb ik met hen een goed gesprek gehad, met name over het onderwerp ’hersendood’. Je begrijpt, een uiterst teer onderwerp. Als je op de Intensive Care bij het bed van een geliefde staat en de arts heeft heel voorzichtig dit woord genoemd … Dan houdt al het praten op.
Maar dan merk je ook hoe moeilijk de situatie is. Het lichaam lijkt te leven. Je ziet de ademhaling. De normale temperatuur is er nog. En toch, de persoon is gestorven. De ziel heeft het lichaam verlaten. Het is eeuwigheid geworden …

Zorgvuldige vaststelling?
Mensen die dit van nabij hebben meegemaakt, kunnen in verwarring zijn geraakt door wat in één van de vorige artikelen stond.
Daar schreef ik over de Stichting Bezinning Orgaandonatie (SBO) die situaties noemt, waarbij patiënten tóch weer zelfstandig gingen ademen toen de apparatuur werd uitgeschakeld. Sommigen kwamen bij. In een enkel geval mocht zelfs genezing optreden.
Hoe moeten we dán toch over dit onderwerp denken?
Lucas schreef daarover. Hij is een studentgeneeskunde uit onze kring. Zijn coach is een transplantatie-arts. Met hem heeft hij over onze mailwisseling gesproken. Hij benadrukt, dat voor het vaststellen van hersendood een uitvoerig protocol gevolgd moet worden. Eén van de onderdelen daarvan is het EEG-onderzoek, waarbij wordt nagegaan of er nog enige activiteit van de hersenen is.
Een andere belangrijke stap in de procedure is de apneutest. Lucas: ”Hierbij wordt de patiënt losgekoppeld van de beademingsapparatuur om vast te stellen of de hersenstam de autonome ademhaling nog zelfstandig kan uitvoeren of niet. Als dit niet het geval is, is deze apneutest samen met de andere stappen uit het protocol een bewijs dat de patiënt hersendood is. Het feit dus dat een hersendode patiënt niet meer zelfstandig kan ademhalen, is voor mij een belangrijk argument om daarmee aan te tonen dat een hersendode patiënt gestorven is. De patiënt heeft de laatste (eigen) adem uitgeblazen.”

Afwezigheid eigen ademhaling
Ook Lisa reageerde. Zij is in haar medische arbeid regelmatig betrokken bij transplantatieprocedures en schrijft onder andere: ”De Bijbelse uitspraak dat iemand gestorven is als hij/zij de laatste adem heeft uitgeblazen, kan denk ik alleen gebruikt worden bij de afwezigheid van medische apparatuur. Zo is het in ieder geval in de Bijbel gebruikt.
Bij de kunstmatige ademhaling bij hersendood gaat het juist over de afwezigheid van de éigen ademhaling van betrokkene. Dat is ook de redenering die Lucas volgt. Hij wordt hierin gesteund door de meeste christelijke artsen”, aldus Lisa.
Ik heb richting Lisa en Lucas aangegeven dat ik een leek ben op medisch gebied. En dat zijn de meesten van ons. We mogen dan ook vertrouwen dat de artsen het protocol voor het vaststellen van de diagnose ’hersendood’ zorgvuldig volgen.
Lisa: ”Ik denk dat we in geval van een zorgvuldig vastgestelde hersendood niet door mogen gaan met de kunstmatige beademing. Wellicht kent u het boekje van dr. H.J. Agteresch: Als grenzen vervagen. Voor onze achterban een aan te bevelen boekje in het nadenken over medische beslissingen rondom het levenseinde. Hij schrijft ook een paragraaf over orgaandonatie.
Met betrekking tot het thema hersendood concludeert hij (na enige achtergrondinformatie): ’Hersendood betekent de dood van de persoon. Schijnbaar leven… en toch dood. De dood wordt gemaskeerd door de medische techniek. Alle therapie móet dan worden gestaakt. Het beademingsapparaat moet uitgezet worden. Want een dode mag niet als een schijnlevende behandeld worden.’
Inderdaad, Lisa, het boekje van dokter Agteresch heb ik in mijn bezit. Er is een moment waarop wij allen terug moeten treden voor de majesteit van de dood …

Orgaantransplantatie
Tijdens of na de procedure zullen de artsen een gesprek vragen met de familie. Als de keuze van de patiënt niet is vastgelegd in het Donorregister, zal aan de nabestaanden voorzichtig gevraagd worden naar hun mening over orgaantransplantatie.
Dat is niet alleen inhoudelijk, maar op dat moment ook psychisch zó moeilijk! Je hebt al zoveel te verwerken. Het sterven van een innig geliefde. En dan zo’n vraag?
Het zou de familie enige rust geven als de mening van de patiënt al bekend zou zijn. Maar vaak is die mening niet bekend. En als het om een kind gaat, was dat gewoon niet mogelijk.
Daarom moet nu de beslissing toch genomen worden. Dat de Heere wijsheid en kracht mag geven in al deze omstandigheden …

Begeleiding
Pas na de officiële verklaring van hersendood mag orgaantransplantatie plaatsvinden. Het is uiterst belangrijk hoe de artsen dán de familie begeleiden. Ik hoorde enerzijds van een gespannen en haastige sfeer. Daar tegenover weet ik dat het juist ook allemaal heel integer en met veel voorzichtigheid kan gaan.
Ook de voorlichting. Wat gebeurt er precies? En daarna? We willen het nauwkeurig weten.
Heel begrijpelijk.
De SBO gaf aan, dat bij het uitnemen van organen na hersendood vaak narcose nodig is. Lucas schrijft terecht, dat deze opmerking tot misverstand kan leiden. De narcose werkt dan namelijk niet als pijnstillend, maar alleen als spierverslappend middel.

Conclusie
Ik ben ervan overtuigd, dat na een zorgvuldig gevolgde procedure, de hersendood-diagnose aangeeft dat een patiënt inderdaad gestorven is. Nee, we weten dan meestal niet het precieze moment (daaraan voorafgaand) waarop de ziel het lichaam verlaten heeft. Of de Heere moet het ons bekend maken door het gebed af te snijden. We kunnen en mogen niet meer bidden voor iemand die gestorven is, hoeveel we ook van hem of haar gehouden hebben.

En ook dit wijst ons zo indringend op de noodzaak om ons tijdig voor te bereiden op de dood.
De profeet Amos zegt dat onomwonden: Schik u, o Israël, om uw God te ontmoeten.
Schik u.
Maak u ervoor klaar …

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen