Verpleegkunst en -vliegwerk in het Ikazia Ziekenhuis

Gele biljetten op de ramen van de personeelsflat van het Ikazia Ziekenhuis ondersteunen de looneis van de vakbonden. Ook het ziekenhuis zelf etaleert de grieven van de hulpverleners. „Als een kind zo blij mets % erbij", verkondigt de kinderafdeling met kapitale letters. De waarschuwing van het laboratorium laat evenmin aan duidelijkheid te wensen over:,, Wij doen het niet meer voor een prikj e". Het spandoek in de hal van het ziekenhuis spreekt in passende kleuren rasechte vakbondstaai. , .AbvaKabo eist 5 %". Een bloedrode kreet op een wit doek. De leuzen doen vermoeden dat de hulpverieners in het ziekenhuis geen hand meer uitsteken eer hun wensen zijn ingewilligd. Niets is minderwaar. Achter de toegangsdeuren tot de verschillende afdelingen rennen verpleegkundigen even hard als altijd. Mijn werkterrein voor vanavond is de chirurgische afdeling 4b.,, Welkom", groet waarnemend hoofd Bas de Jong. ,,Je komt als geroepen. Als je je omkleedt kun je direct mee naar de o. k. om een patiënt op te halen. Het is een chaos momenteel."

Geopereerd
In de uitslaapkamer wacht de laatste operatiepatiënt voor 4b. De andere zes zijn al terug. Binnen vijf minuten heeft een broeder de belangrijkste operatiegegevens overgedragen aan verpleegkundige Coby Brunner. Op de afdeling reageert de echtgenoot intens gelukkig op de weerkeer van zijn vrouw.,, Alles goed zuster?" ,,Ja hoor, 't is goed gegaan", verzekert Coby terwijl ze de demontabele infuusstandaard van het bed verwijdert. ,,Kuntu even opzij gaan, dan neem ik nog even de bloeddruk op." De man maakt bereidwillig plaats. ,,Is-iegoed zuster?",,Prima", zegt Coby. ,,Komt u maar weer. Ik zie u straks nog wel. Nu moet ik even door.'' De afdeling telt 33 bedden. Alle zijn bezet. In zeven bedden liggen net geopereerde patiënten. Een vrouw bij wie een liesgezwel is verwijderd. Een oude dame die ten gevolge van een bromfietsongeval bekken en heup heeft gebroken en in verband met de gecompliceerdheid van de fracturen een sciencefictionachtig bed heeft gekregen. Een man die geholpen is aan een liesbreuk. Een lotgenoot die iets op zijn bil had wat er niet hoorde. Een jongen die vol slangen is teruggekeerd van een darmoperatie. Een al wat oudere dame die van haar aambeien is veriost. Een jonge vrouw die kreunend de gevolgen van een galblaasoperatie ondergaat.

Signaal
De verpleegkundigen die 'smorgens om half acht zijn begonnen, zijn vertrokken. Het handjevol dat over is loopt zich uit de naad om te voorkomen dat de boel in het honderd loopt. Medicijnen delen, bloeddruk en pols van de operatiepatiënten controleren, lege infuuszakken vervangen, tussendoor po's uitdelen en legen. Eerstejaars leeriing Sija-Lize Jongeneel loopt in haar eentje met de etenskar door de gang. Irriterende bellen manen de broeders en zusters tot nog groter spoed. Het loopt tegen half zes als Bas de Jong de dossiers van de operatiepatiënten heeft bijgewerkt. Officieel liep zijn dienst om vier uur af. Als hetenigzins kan probeert hij zich aan zijn diensttijden te houden. ,,Maar in de praktijk kun je niet altijd zeggen: de volgende ploeg is er, ik gooi m'n spullen neer en tot ziens. Je werkt met mensen en dat betekent datje af en toe een kwartiertje langer door moet lopen. Dat vind ik geen probleem. Een half uur vind ik ook nog geen probleem. Zo denken de meeslen hier erover. Wordt het nog langer, dan gaan we schrijven. Dat is ook een signaal naar de directietoe dat het echt te gek wordt."

Leuke baan
De 29-jarige verpleegkundige uit Ridderkerk is sinds '87 waarnemend hoofd van de chirurgische afdeling. Daarvoor werkte hij op de hartafdeling en de intensive care. 's Morgens om tien voor zes loopt zijn wekker af. Tien over half zeven zit hij op de fiets. Vandaag maakt hij de klok rond. De financiële beloning voor zijn inzet is mager. Inclusief de onregelmatigheidstoeslag 2300 gulden netto in de maand. Hij weet dat hij in het bedrijfsleven met vele honderden guldens meer naar huis zou gaan. Maar de arbeidsbevrediging is voor hem niet in geld uit te drukken. ,,Ik kan van mijn salaris rondkomen. En ik heb een leuke baan. Dat is voor mij het belangrijkste." Van een roeping wil hij niet spreken. ,,Datvindikzo'n beladen woord. Ik vind het gewoon mooi werk. Na zo'n dag als vandaag voel ik me tevreden. Ik heb keien keihard gewerkt en voor m' n gevoel een aantal goeie dingen gedaan. Als ik straks thuis ben denk ik: 't is al half zeven zeg. Maar om zeven uur heb ik gegeten en dan heb ik nog een avond voor me. Zo kijk ik er zelf tegenaan. M'n vrouw denkt er wel 's wat anders over."

Risico's
De acties van opstandige verpleegkundigen beoordeelt hij genuanceerd. , ,Het is denk ik goed dat de aandacht wordt gevestigd op de problemen in de gezondheidszorg, maar ik ben absoluut tegen werkonderbrekingen. Met ludieke acties of stiptheidsacties heb ik geen moeite. In het draaien van zondagsdiensten, mits goed gepland en niet nadelig voor de patiënt, kan ik me ook nog wel vinden. Verder moet het niet gaan. Een nadeel van de acties vind ik dat de motivatie van mensen die nog van plan waren de verpleging in te gaan, voor een deel wordt weggenomen.'' Aan verlichting van de werklast hecht de waarnemend hoofdverpleegkundige meer waarde dan aan een hoger salaris. Hij beseft dat vooral op leeriingen soms een onverantwoord hoge druk ligt.,, Vanavond bij voorbeeld loopt hier naast een gediplomeerde alleen een eerstejaars leerling rond. Dat brengt risico's met zich mee. Tot op heden is het gelukkig nog altijd goed gegaan. Zo werk je denk ik ook. Het gaat nog steeds goed. Onze minimale bezetting is eigenlijkt> tien en een halve persoon. Valt er door ziekte een uit, dan doe je het met negen en een half. Maar er komt natuurlijk een grens.''

Huilen
Buiten nadert een ambulance met loeiende sirene. Op de gang snelt Coby Brunner voorbij. De zwaarste portie rust deze avond op haar schouders. SijaLize is gemotiveerd genoeg, maar als eerstejaars niet bevoegd tot het uitvoeren van gespecialiseerde verpleegkundige handelingen. Coby, moeder van twee kinderen, is al niet meer verbaasd over het feit dat ze met een eerstejaars leerling 33 patiënten na moet lopen. ,,Vroeger kwam het wel voor datje met twee gediplomeerden late dienst deed'', kan ze zich nog wel herinneren.,,Dat gebeurt eigenlijk nooit meer. Een enkele keer met een vierdejaars. Dat is al lekker luxe." Ze werkt drie avonden per week. Niet in de eerste plaats voor het geld, maar meer om eruit te zijn. De acties gaan wat langs haar heen.,, Er zij n wel' s weken bij dat ik zeg: ik ben blij dat ik nou een paar dagen vrij ben, want nu is het echt niet leuk meer. Maar de week daarop ben ik weer blij dat ik kan gaan werken. Al moet ik er niet aan denken dat ik achter elkaar tien vroege diensten zou moeten draaien. Alsje die dienstlijsten voor overdag bekijkt, dat is gewoon huilen. Zó weinig personeel." De eerste avondronde worden mensen in bed gezet, kussens geschud, infusen gecontroleerd en zo nodig po's uitgereikt.,,Die meiden doen hun uiterste best", vertrouwteen patiënte me toe,,, maar soms kunnen ze het gewoon niet bijbenen. Die oude mevrouw daar heeft pas wel een half uur op de po gezeten. Je zou er toch aan vast groeien. Dat krijgje door dat personeelstekort hè. Er lopen gewoon te weinig mensen." Na de eerste ronde is er koffie. Volgens de officiële planning tenminste. Coby heeft geleerd dat regeren vooruitzien is en wil eerst medicijnen, injecties en infuuszakken gereed maken. Ze wordt om de haverklap van haar werk gehaald door familieleden van patiënten. Een vrouw die wil weten hoe haar man naar huis gaat. Een Turkse dame die vragen heeft over het dieet van haar zus. Een man die zich zorgen maakt over zijn echtgenote. Een co-assistent die een infuus komt inbrengen heeft al snel in de gaten dat hij de gediplomeerde verpleegkundige beter niet lastig kan vallen.,, Help jij maar even", stelt hij Sija-Lize voor.,, Ik heb' t nog nooit gedaan hoor", waarschuwt de leerling. Maar dat is volgens de toekomstige arts geen probleem.

Niet gewoon
Na twee mislukte prikacties besluit de co-assistent de hulp van een arts in te roepen. Een kwartier later arriveert de geneesheer en brengt, geassisteerd door een collega, het infuus in. Nu de artsen toch op de afdeling zijn willen ze hun patiënten wel even zien. Of dat kan.,, Ja hoor'', zegt Coby en volgt de medici. Tegen half acht lukt het de verpleegkundige zowaar haar mok koffie leeg te drinken. ,,Zo, alles is weggewerkt' ', stelt ze tevreden vast.,, Als ik half acht maar weer met een schone lei kan beginnen." Gepensioneerd havenarbeider F. Boot (de namen van de patiënten zijn gefingeerd) komt er rondborstig voor uit dat hij niet graag verpleger of verpleegster zou worden.,,Toevallig hadden we het er vanmorgen nog over, hier op de zaal. Als ik zie wat die meiden hier moeten doen, dat vind ik niet gewoon. Ik heb zelf in de havens gewerkt en daar was ook heus wel wat te doen, maar toch niet zoals hier. Gistermorgen hoor ik de hoofdverpleegkundige tegen een van die meissies zeggen: ga jij 's gauw effe naar, ik zal maar zeggen, 6b, want daar kunnen ze het helemaal niet aan. Kan die meid daar weer even naartoe om de boel te runnen. Dat doet me denken aan de havens. Daar was 't ook wel 's: joh, ga jij 's effe naar ruim drie. Daar zitten jongens knijp. Nou ja, dan gingje op je gemakkie naar ruim drie. En als het half vier was hingen wij ons zakie op en we gingen naar huis. Maar hier kun je niet zeggen: laat die mensen maar leggen, we gaan naar huis. Nee toch?"

Lekkage
Zijn respect voor verpleegkundigen is door tien dagen ziekenhuis pijlsnel gestegen. ,,Ik heb nooit geweten dat ze het zo druk hebben. Vorige week liepen er hier 's morgens om half acht twee die de avond ervoor tot elf uur dienst hadden gedaan. Dat hadden ze in de haven 's moeten proberen zeg. Dat ken toch niet? En voor een salaris dat echt niet vet is hoor. Zo veel weet ik er wel van. Maar die meissies zelf zeggen: als het puntje bij 't paaltje komt hebben we er nog liever mensen bij dan geld." De gevolgen van de werkdruk heeft de havenwerker aan den lijve ondervonden. „Een paar dagen na m' n operatie kreeg ik net nadat ik verbonden was een lekkage. Dat verband nat en vies, maar het was vier uur later eer ze kwamen. Er was gewoon geen tijd om 't eerder te doen. Dat neem ik die zusters niet kwalijk. Ze doen wat ze kunnen. En ze vangen mekaar vreselijk goed op. Ik weet niet of dat in alle ziekenhuizen zo is, maar ik vind de mentaliteit hier enorm. Als ik nog 's naar het ziekenhuis moet, dan hierheen as 't half ken."

In de soep
Na de koffieronde beginnen de voorbereidingen voor de nacht. Bloemen de gang op, mensen in bed zetten, stuiten smeren, gebittenbakjes delen... Een 93-jarig vrouwtje spreekt omzichtig het vermoeden uit dat het windsel op haar onderlichaam niet helemaal goed zit. De bruine vlek onder het verband in combinatie met de geur in de kamer maakt duidelijk wat ze bedoelt. Een verwarde baas in een tweepersoonszaal halverwege de gang ligt nerveus aan zijn dekens te plukken. Zijn buurman, die weet dat de artsen niets meer voor hem kunnen doen, glimlacht en fluistert: ,,Zetm'n gebit maar aan deze kant van m'n bed. Anders zit hij er de hele nacht mee te rommelen." Coby distribueert in ijltempo medicijnen en injecties. De snelheid waarmee de zusters werken kan niet ongedaan maken dat ze achter raken op hun schema. ,,Als er niet te veel echt zieke mensen zijn is het wel te doen met z' n tweeën'', zegt Coby.,,Maar zoals nu heb je voortdurend het idee dat je mensen niet de zorg kunt geven die ze nodig hebben. Als je dat wel doet loopt de rest in de soep. Wantje moet toch om kwart voor elf klaar zijn om de dienst over te dragen."

Zwerfkracht
Tegen negenen arriveert part-time avondhoofd Christien Kusters, die besluit de hulp in te roepen van de zwerfkracht. Het is een leerling-verpleegkundige die hand- en spandiensten verricht op afdelingen waar de zaak uit de hand dreigt te lopen.,, Vroeger had je ook goed je werk, maar dat was toch anders", vindt Christien, die al twintig jaar in het vak zit. ,,Toen was je druk met tafeltjes soppen en kasten schoonmaken. Daarvoor in de plaats zijn al die technische dingen gekomen. Infuuspompen, Ivac-pompen en ga zo maar door. Dat vergt psychisch veel meer van je." In de achterliggende jaren heeft het avondhoofd de mentaliteit van verpleegkundigen snel zien veranderen. ,,De opleidingseisen zijn veel hoger dan vroeger. De mensen die nu de verpleging binnen komen zijn behoorlijk mondig gemaakt op school. Wij durfden vroeger nauwelijks een hoofdzuster aan te spreken. Tegenwoordig weten ze echt wel wat ze moeten zeggen. Je ziet ook dat het met name de jongere verpleegkundigen zijn die actie ondernemen. Volgens mij niet ten onrechte. Voor mij is het belangrijkste dat er personeel bij komt. Ik hoef niet van dit werk te leven. Maar voor broeders die een gezin moeten onderhouden is het geen vetpot. Zeker niet als je ziet wat ze voor dat geld doen."

Onmogelijke positie
Ook verpleegkundig directeur mevrouw E. Kruithof heeft er geen moeite mee als verpleegkundigen opkomen voor hun positie, mits patiënten daarvan geen hinder ondervinden. De acties in het Ikazia Ziekenhuis zijn beperkt gebleven tot stiptheidsacties. Tegenover de enkele klachten van patiënten stonden honderden adhesiebetuigingen. ,, Ik vind zelf dat niet gestaakt mag worden in een dienstverienend beroep'', verklaart mevrouw Kruithof, ,, en zeker niet in de verpleging. Verpleegkundigen zijn coördinatoren van 24-uurs zorg en hebben daardoor een extra verantwoordelijkheid. Dat betekent datje tegen mensen die te ver willen gaan moet zeggen: tot hiertoe en niet verder. Maar daarnaast en niet daarna ben ik van mening dat werkers in de gezondheidszorg niet tot staken geprest mogen worden. De maatschappij dwingt de werkers in de gezondheidszorg in een onmogelijke positie door wel heel veel van hen te eisen, maar daarvoor niet de middelen te bieden. Binnen het krappe budget dat we hebben wordt in dit ziekenhuis aan de zorgveriening prioriteit gegeven. Zeker vanuit een protestants-christelijke achtergrond moet die zorg goed zijn. Maar we zitten nu soms tegen de grens aan waarbij je moet zeggen: we nemen geen patiënten meer op. We willen geen halve zorg verlenen."

Te moe
De verpleegkundig directeur is er^,'an overtuigd dat het de opstandige verpleegkundigen niet in de eerste plaats gaat om een salarisverhoging van vijf procent, maar om verlichting van de werklast. ,, Waarom gaan mensen tachtig procent werken? Omdat ze gewoon te moe zijn om honderd procent vol te maken. Ze moeten altijd hollen en nog hebben ze het idee dat ze tekort schieten." Het percentage leerlingen dat de opleiding niet voltooit groeit ook in het Ikazia Ziekenhuis gestaag. Het ziekteverzuim neemt toe. Een ander gevolg van de grote werkdruk is een, weliswaar geringe, toename van fouten als het toedienen van onjuiste of onjuiste hoeveelheden medicamenten. Ondanks de onaantrekkelijke arbeidsomstandigheden is de motivatie van de verpleegkundigen in het protestants-christelijke ziekenhuis volgens het directielid nog altijd zeer groot. ,, De mensen hier gaan tot het uiterste, soms zelfs eroverheen, om hun werk goed te doen. Dat heeft niet alleen te maken met deO identiteit van het ziekenhuis, maar ook met de mentaliteit van de mensen zelf. De actiebereidheid is hier duidelijk minder groot dan in andere ziekenhuizen.

Limiet
Medisch directeur W. A. Kirpestein zegt met de acties die in zijn ziekenhuis gevoerd zijn te kunnen leven. „Daardoor is de patiëntenzorg niet geschaad. Staken kan ik zowel vanuit mijn positie als vanuit mijn levensbeschouwing van geen kant goedkeuren. In een ziekenhuis heb je niet alleen een taak naar de wettig gekozen regering toe, maar ook naar de patiënt. Die mag niet onze hulp ontberen als gevolg van het feit dat we te weinig geld verdienen. De naastenliefde is hier in het geding. Binnen een protestantschristelijk ziekenhuis dient de patiëntenzorg onder alle omstandigheden gewaarborgd te blijven. Maar daarmee wil ik beslist niet zeggen dat de beloning van verpleegkundigen in orde is. D\e beloning is te gering. Om drie redenen. Om de kennis die voor dit werk wordt vereist. Om de werkdruk. En om de psychische druk. Ik heb diep respect voor de verpleging. Deze mensen zijn zich zo van hun taak en verantwoordelijkheid bewust dat ze alle zeilen bij zetten om kwaliteit te blijven bieden. Maar daar komt een keer een eind aan. Er is een limiet. En die is nu denk ik bereikt." De verhouding tussen specialisten en verpleegkundigen is volgens Kirpestein door de acties van de verpleging niet verstoord. ,,Er is bij de specialisten zeker begrip voor de problemen van verpleegkundigen. Naar ons als directie toe geven ze meer dan eens aan: weten jullie wel wat die meisjes en die broeders doen moeten en hoe zwaar ze het hebben? Hou daar rekening mee en doe er wat aan. Natuurlijk wordt er ook wel' s gemurmureerd, maar er zijn toch heel wat specialisten die in de bres springen voor de verpleging." Een loonsverhoging van vijf procent zou volgens Kirpestein niet irreëel zijn, maar de politieke haalbaarheid ervan betwijfelt hij ernstig. Van het regeringsstandpunt dat de kosten van de gezondheidszorg reeds de pan uit rijzen is hij overigens niet onder de indruk. ,,Gezondheidszorg is zo' n groot goed voor een volk, dat daaraan een zeer hoge prioriteit gegeven moet worden. We moeten bereid zijn daarvoor een kleinere auto te rijden, om maar wat te noemen. Als je de enorme economische groei ziet, met daaraan gekoppeld de loonsverbeteringen, dan moeten de ziekenfonds- en verzekeringspremies gemakkelijk omhoog kunnen. De kost gaat voor de baat uit en als ik een goede medische zorg wil hebben, moet ik ook bereid zijn daarvoor wat te betalen."

Doorgaan
Vrijdag 9 juni. Voor deze dag sta ik ingedeeld op 2b, een gang waarin klasseafdeling, een opnamestation, een tweetal tienerkamers en enkele kamers voor patiënten van de longarts verenigd zijn, ,,Zusters houden van mensen voldoe dus aan onze wensen", verzoeken de vrouwelijke verpleegkundigen van de afdeling door middel van een spandoek boven de toegangsdeuren. Het is het bekende refrein. Meergeld. Meer personeel. Deze morgen is Judith als enige gediplomeerde begonnen, bijgestaan door tweedejaars leerling Jolanda. Half negen komen de "twee-diensten" het schamele ploegje versterken. Teamleidster Marja van Turenhout heeft haar uniform versierd met een button met daarop de leus: 5 % moet! Ze hoort bij de personeelsgroep die hardere acties bepleit.,,Maar veel mensen hier hebben daar om hun geloof moeite mee'', weet ze.,, De groep die overblijft is te klein om werkelijk wat te doen. Opvallend is dat de opstandige zuster geen stap langzamer loopt dan haar collega's. Ze is van mening dat collega's of patiënten niet de dupe mogen worden van haar opvattingen. ,,De acties staan buiten het werk. We hebben het er wel 's over met elkaar. maar daar blijft het bij. Het werk moet doorgaan.'' Jannie Buurman, waarnemend hoofd van de afdeling orthopedie en voorzitster van het actiecomité, bevestigt dat de verpleegkundigen in het Ikazia Ziekenhuis niet snel warm lopen voor acties. Deels verklaart ze dat uit de christelijke identiteit van het ziekenhuis. Daarnaast speelt naar haar stellige overtuiging de algemene instelling van verpleegkundigen een rol.,,Verpleegkundigen zijn moeilijk te mobiliseren. Ze vinden het al vlug goed.'' Uit een opiniepeiling bleek dat elf procent van de personeelsleden in het Rotterdamse ziekenhuis tegen elke vorm van actievoeren is. Ruim vijftig procent liet de vraag onbeantwoord. De resterende 37 procent toonde zich bereid medewerking te verlenen aan acties. Jannie vindt het onjuist om werkdrukverlichting te scheiden van salarisverhoging. ,,0m er personeel bij te krijgen moet het beroep aantrekkelijker worden gemaakt. Daarvoor is salarisverhoging een van de belangrijkste middelen." Het actiecomité probeert tweedracht onder het personeel te voorkomen. ,,Na de acties voor die vijf procent, of we die nu krijgen of niet, moeten we weer verder met elkaar'', verklaart de voorzitster.,,Een collega van mijn afdeling is pertinent tegen elke vorm van actievoeren. Dat respecteer ik. Dat moet ook kunnen in een democratisch land."

Roeping
In een eenpersoonskamer aan het einde van afdeling 2b ligt Kees Lock. Enkele dagen geleden onderging hij een zware operatie, nadat een long was dichtgeklapt. Gisteren werd hij van de chirurgische afdeling overgeplaatst naar de klasse-afdeling. ,,Ikben tweedeklas verzekerd'', licht hij toe. ,,Daarlagik derdeklas. Normaal zou ik daar geen praat van maken, maar de personeelsbezetting daar was echt minimaal, 's Middags na vier uur liepen er nog maar een paar mensen rond. Op meer dan dertig patiënten. Bijna constant hoorde je die bel loeien. Dan zeg ik: er is iets mis." Het is voor de patiënt geen vraag of verpleegkundigen onderbetaald zijn. Als leidinggevend functionaris bij een bank heeft hij vergelijkingsmateriaal genoeg. ,, Als ik zie met wat voor salariseisen bankmensen komen en wat die voor dat geld doen, dan hebben de mensen die hier lopen nog wel wat te goed. Het moet een roeping zijn, zeggen ze wel' s, en dat geloof ik ook. Anders hou je het niet vol. Als je het mij vraag gaat het deze mensen niet in de eerste plaats om die vijf procent loonsverhoging, maar om meer personeel en meer waardering voor hun werk. Al zouden ze er tien procent bij krijgen, dan verdienden ze nog te weinig voor het werk dat ze doen. Tussen het salaris van leidinggevende mensen hier en het middenkader op een bank zit als ik me niet vergis toch wel een kleine duizend gulden per maand.

Journalist
,,'s Avonds en's nachts lopen ze maar met z' n tweeen", heeft Erik Bolster ontdekt. ,,Wordterdan iemand binnen gebracht, dan hebben ze weinig tijd. Dan gebeurt het wel datje op de po moet, maar dat er niemand is." De dertien jaar oude scholier heeft door een ongelukkige val tijdens een voetbalwedstrijd zijn bovenbeen gebroken. De beide beenhelften worden op hun plaats gehouden door middel van een pen in zijn knie. Aan de pen zijn gewichten beves- O tigd die aan een koord over de katrol aan het voeteneind van zijn bed bungelen. „Pas moest ik om acht uur bij de röntgen zijn", vertelt Erik. „Normaal brengen ze me altijd metz'n tweeën, maar toen waren er nog maar twee. Eén moest natuurlijk hier blijven om op de restte letten. Die ander heeft mij toen in haar eentje weggebracht. Dat ging niet zo goed. Steeds moest ze stoppen om die gewichten stil te hangen." Een paar zalen verder ligt mevrouw Potter. Ze is 96, maar haar geest is nog fris. ,, Bent u dokter?", wil ze weten als de wasbeurt achter de rug is. ,,Watzegtu nou? Bent u journalist? Nou, dat is dan de eerste keer van m' n leven dat ik door een journalist ben gewassen. '' Erg geschokt is ze niet. Ze is allang blij dat ze zo vroeg is gewassen. ,, Soms is het al tien uur geweest. En je moet zo lang wachten als je belt he. Ik heb zelf leiding gegeven aan alleriei clubs. Dan valt het al niet mee om geholpen te worden."

Koffie
Om kwart over tien drinken de zusters hun eerste mok koffie. In de keuken, staande aan het aanrecht. Pas om elf uur is er tijd voor een langere stop. Na de koffiepauze gaat een deel van het team met de sopkar op pad.,, Er is wel' s voorgesteld om het soppen te laten zitten", zegt gediplomeerd verpleegkundige Marjolein IJdo, ,,maar dat hou je niet vol. Je wilt die mensen toch niet met een vies tafeltje laten zitten." Binnen de verpleging gaan steeds meer stemmen op dat soppen een taak is van de huishoudelijke dienst. Die reinigt nu uitsluitend vloeren, ramen en toiletten. Ook verpleegkundig directeur mevrouw Kruithof vraagt zich ernstig af of een overbelaste verpleegkundige de aangewezen persoon is voor het schrobben van wasbakken. In een gedetailleerde functieomschrijving van het verpleegkundig beroep wordt het soppen omschreven als "zorg voor de ziekenkamer". ,,Die functieomschrijving is een lacher'', vindt Marjolein.,,De taken zijn tot op de lettergreep nauwkeurig omschreven, maar over de helft van het werk dat we moeten doen lees je geen letter. Injecties geven. Intraveneus medicijnen toedienen. Dat zijn officieel medische taken, dus die zijn gewoon verzwegen. Als je consequent bent zeg je: dan voer ik ze ook niet uit. Dat doe je niet, want dan wordt het een nog grotere puinhoop. Maar als iedereen accepteert dat wij die taken uitvoeren, regel ze dan ook wettelij k."

Bewustwording
,, Je ziet in de verpleging een grote mate van bewustwording", constateert dokterKirpestein. ,,Ook een wetenschappelijke verdieping van de professie. Denk maar aan de leerstoel verpleegkunde aan de universiteit van Maastricht. De tijd dat de verpleegkundige de veriengde arm van de dokter was is voorbij.'' In principe waardeert de medisch directeur van het Ikazia Ziekenhuis de bewustwording van verpleegkundigen positief. Wel is hij beducht voor verzakelij king. ,,Hetdiakonaleaspect kan daardoor op de achtergrond komen te staan, waardoor persoonlijke belangen zouden kunnen prevaleren boven de patiëntenzorg. Daar staat tegenover dat de maatschappij geen misbruik mag maken van de charitas. Wie werkt in de wijngaard mag er ook van eten. Dat geldt niet alleen voor een dienaar van het Woord. De genezing van zieken hoort ook bij het Koninkrijk van God. Ik moet vaak denken aan Johannes de Doper. Die vroeg zich af: is Hij nou wel de Messias. En dan zegt de Heere Jezus tegen de mensen die Johannes heeft gezonden: ga nou maar terug en zeg hem dat blinden ziende worden, dat kreupelen wandelen, melaatsen worden gereinigd, doven horen, doden worden opgewekt. .. Dus eerst die hele lichamelijke context. En dan pas volgt: en armen wordt het Evangelie verkondigd. We mogen die zaken niet van elkaar losmaken."

Wonder
De ziekenhuisdirecteur voorziet een toenemende verzakelijking in de hele medische sector met alle ingrijpende gevolgen daarvan. Hij vindt het dan ook uiterst kwalijk dat in christelijke kring de waarde van protestants-christelijke ziekenhuizen nauwelijks wordtingezien. ,,Alsikzie met welk gemak leidinggevende mensen in de gereformeerde gezindte zich laten behandelen in neutrale ziekenhuizen, dan zeg ik: jongens, weetje wel watje verioren laat gaan? Als je zo'n euthanasiewet op tafel ziet liggen, dan is het toch zaak dat we zien te houden wat we hebben? Het is een wonder dat er nog ziekenhuizen zijn die proberen te werken naar Gods Woord en waar je veilig bent. De waarde daarvan wordt veel te weinig gezien. Dat komt denk ik omdat het verblijf in een ziekenhuis een tijdelijk gebeuren is. Te weinig wordt beseft dat dat tijdelijke gebeuren voor het individu een continu gebeuren voor een hele bevolkingsgroep is. Het is enorm belangrijk dat de gezondheidszorg binnen de normen van de Heilige schrift gestalte krijgt. Daar zouden we veel meer voor over moeten hebben." i< />

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen