Ook de nieuwe aarde is belangrijk

Professor dr. T. M. Hofman (61) woont met zijn vrouw in een eenvoudig vrijstaand huis in een Apeldoornse villawijk. Een klassiek interieur, op het harmonium een foto van hun vroegere hond.

„Ik houd erg van dieren, nam volgens mijn moeder vroeger zelfs slakken mee naar binnen. Nu hebben we geen hond meer. We zijn te vaak niet thuis. Je bent verantwoordelijk voor je dieren. Een hond moet je niet alleen laten zitten”, vindt prof. Hofman.

Geen zonnepanelen op het dak? Prof. Hofman lacht en gebaart naar de bomen buiten. „Dat heeft hier geen zin.” Zes vele meters hoge naaldbomen in de achtertuin maken dat er maar weinig zon op het dak valt. „De buren hebben weleens gevraagd of we ze wilden omhakken, omdat het er in hun huis zo donker door wordt.” Dat idee heeft prof. Hofman in de kiem weten te smoren. „We wonen niet voor niets in de wijk Berg en Bos. Bomen horen er hier bij. Door ze te laten staan, leveren we trouwens ook een bijdrage aan het milieu. Naaldbomen zijn goede CO2-vangers.”

Aan het denken zetten

Prof. Hofman liep wat betreft het aandacht vragen voor schepping en gerechtigheid in de gereformeerde gezindte voorop. Hij stelt het onderwerp al jaren aan de orde in zijn colleges, bijvoorbeeld door te wijzen op de gevolgen van ”landgrabbing”: grote bedrijven die in Zuid-Amerika op grote schaal grond opkopen, waardoor de plattelandsbevolking voor werk naar de stad trekt en gemakkelijk tot armoede vervalt. Hij spreekt er regelmatig over, zoals vorig jaar op de landelijke diakenendag van de Christelijke Gereformeerde Kerken en op de inspiratiedag van de gereformeerd vrijgemaakte organisatie Faire Naaste.

In zijn tijd als gemeentepredikant was prof. Hofman al veel met dit onderwerp bezig. „Ik probeerde catechisanten aan het denken te zetten over het op een verantwoorde manier omgaan met de schepping. In Rijnsburg zijn jongelui bijvoorbeeld vaak al heel jong bezig met het zelf opzetten van wat ze een bloemenlijn naar het buitenland noemden. Ik vroeg hun hoe ze eigenlijk naar hun bloemen keken. Zijn ze alleen maar handelswaar? Of ook schepping van God?”

Zijn insteek riep en roept soms bevreemding op. „Vragen stellen over rentmeesterschap en gerechtigheid wordt al snel als links gezien.” Daar trekt hij zich weinig van aan. „Ik denk dat het als hoogleraar mijn taak is om mensen aan het denken te zetten.”

Dat hij is opgenomen in de Goot 500 (zie kader), is een indicatie dat zijn inspanningen niet onopgemerkt zijn gebleven. Prof. Hofman: „Laat ik er dit van zeggen: ik vind het fijn voor de TUA. Het laat zien dat we ons niet alleen bezighouden met dingen uit een grijs verleden, maar dat we bij het bestuderen van de Bijbel midden in deze tijd willen staan.”

Eigendom van God

De schepping gaat prof. Hofman aan het hart, al sinds zijn kinderjaren. „Ik ging weleens met mijn vader mee, als hij voor zijn aannemerswerk door het land reisde. Wat hij vertelde, bijvoorbeeld over de verschillende grondsoorten, boeide me enorm.”

Later, tijdens een vakantie in Schotland, werd hij geraakt door de rust en de schoonheid van de natuur. „Zo’n ervaring leert je om de natuur door de ogen van de Schriftuur te bekijken. De aarde is niet van ons, maar is het eigendom van God. Het is Zijn schepping. Daarom moet je zorgvuldig met de natuur omgaan. Dat is de verantwoordelijkheid van de mens. Voor je iets gebruikt, moet je er eerst goed over nadenken.”

Een mooie gedachte, die op gespannen voet staat met de op consumeren gerichte geest van deze tijd. Een ontwikkeling die de kerkmuren niet voorbijgaat, vreest prof. Hofman. „Er is weleens te veel alleen gefocust op de nieuwe hemel. Maar in het Nieuwe Testament, en ook al in het Oude Testament, neemt ook de nieuwe aarde een belangrijke plaats in. In Romeinen 8 staat niet alleen dat de schepping zucht, maar is er ook de belofte van vernieuwing van de schepping.

Een goede omgang met geld en goed is de rode draad in het hele Lukasevangelie. De gereformeerde gezindte heeft dat te lang laten liggen. Er was alleen aandacht voor het behoud van de ziel, en niet voor de schepping. Wel de binnenkant, niet de buitenkant. Het gevaar is groot dat je daardoor in het materialisme opgaat. Dat zie ik als een grote bedreiging.”

Trein-auto

In het dagelijks leven is verantwoorde keuzes maken soms best ingewikkeld. Prof. Hofman noemt het dilemma trein-auto. Hij houdt helemaal niet van autorijden –„het gaat me veel te snel, ik fiets liever”– maar kiest er tegenwoordig voor langere afstanden toch weer voor. „Dat is geen sterk punt. Ik zou eigenlijk wat vaker de trein moeten nemen. Maar ik heb daar een aantal keer zulke slechte ervaringen mee gehad –geen zitplaats, heel veel vertraging– dat ik ermee ben gestopt.”

Hij heeft weinig met auto’s. Op de oprit staat een bescheiden model uit een niet al te recent bouwjaar. „Dat is een punt waar ik ook niet goed raad mee weet. Ik rijd maar heel weinig. Heeft het dan wel zin om mijn oude auto te vervangen door een nieuw, energiezuinig model? Wat kost dat, wat levert het op? Hoe energiezuinig zijn die nieuwe auto’s eigenlijk? Ik heb trouwens dezelfde vragen bij groene stroom. Ik probeer me erin te verdiepen, maar het is me niet altijd duidelijk waar je goed aan doet. En ik denk dat dat voor meer mensen geldt.”

Effect

Hij vindt het belangrijk om af te wegen of wat je doet wel echt effect heeft. „Toen we dit huis kochten, verdween al het regenwater via de dakgoot in het riool. Terwijl er al jaren gewaarschuwd wordt dat de Veluwe verdroogt. Wij hebben dat dus veranderd. De goten aan de noordkant van het huis staan niet meer in verbinding met het riool. Dat water loopt nu zo de tuin in.”

Achter in de tuin staat de compostbak, waar alles wat daarvoor in aanmerking komt in belandt. „Dat is een mooie vorm van recycling. Je komt erachter dat sommige dingen niet verteren. Eierdoppen, bijvoorbeeld, of noten. Die zien er na een jaar nog hetzelfde uit. Die compost is natuurlijk kliederspul, inclusief wormen. Maar het is toch prachtig dat je met je eigen afval de tuin weer kunt voeden?”

Oude envelop

Met enthousiasme somt prof. Hofman op hoe hij, samen met zijn vrouw, probeert zo duurzaam mogelijk te leven. Plastic en papier worden apart gehouden, glas uiteraard ook. „We gaan daar vrij ver in: als een verpakking uit plastic en papier bestaat, halen we die zo veel mogelijk uit elkaar.”

Wat hergebruikt kan worden, wordt hergebruikt. Enveloppen bijvoorbeeld: een sticker over het oude adres, en hij is klaar voor de volgende ronde. A4’tjes die aan één kant blanco zijn, belanden op de stapel met printpapier. Verpakkingsmateriaal in de vorm van bussen en bakjes met een deksel worden afgewassen en zijn vervolgens prima geschikt voor het bewaren van bijvoorbeeld koekjes.

Inkopen doen laat prof. Hofman aan zijn vrouw over. Zij gaat daarvoor naar de supermarkt, waar ze bij koffie, thee en bananen voor fairtradeproducten kiest. Ook bij de natuurvoedingswinkel worden wel boodschappen gedaan. „Vanwege de bomen is een moestuin hier niet haalbaar. Maar zelf groente verbouwen, dat mis ik wel”, zegt prof. Hofman.

Het investeren van geld vindt hij ook iets om als christen goed over na te denken. „Waar kies je voor? Waar je je geld het meest dienstbaar kunt maken, is belangrijker dan een hoog rendement. Zo kun je iets betekenen, voor de natuur of voor mensen om je heen.” Hij noemt de mogelijkheid om als particulier te investeren in een bosperceel. „Daarmee draag je bij aan de instandhouding van de natuur.”

Hij maakt zich zorgen over de benarde situatie van jonge gezinnen die door de financiële crisis met een restschuld zitten. „Ook dat is onrecht. Als je hen helpt, investeer je in de volgende generatie.”

Koffievlag

Prof. Hofman veert op als aan de orde komt wat de buren merken van de duurzame levensinstelling van hem en zijn vrouw. „Een goede vraag. Wie je bent voor de mensen om je heen, oog hebben voor anderen, dat heeft voor mij ook te maken met gerechtigheid.”

Samen met zijn vrouw organiseert hij al een aantal jaren een koffieochtend voor de buurt. Wie wil komen, is welkom. Zijn vrouw loopt naar de hal en komt even later terug met de vlag die ze op zo’n morgen buiten neerzetten. Een bamboestok met bovenaan een rechthoekige groenblauwe flap, met aan de ene kant ”thee” en aan de andere kant ”koffie”. „Gemaakt van de plastic zak van een modeketen, zodat we hem ook kunnen gebruiken als het regent.”

Die koffieochtenden, wil prof. Hofman maar zeggen, bevorderen het contact tussen de mensen in de buurt. „Je hebt het over van alles. Je kunt soms iemand helpen. Pas had een buurman een dassenspoor gezien. Dan ga ik snel zelf ook even kijken. Soms is er dan een opening om eens wat te zeggen: waar je je mee bezighoudt, dat er meer is dan het materiële. De natuur geeft zo veel aanknopingspunten. “

Duurzame keuzes maken: wat betekent dat in de praktijk? Mensen vertellen.

Deel 6. >>rd.nl/duurzaamleven

Prof. dr. T. M. Hofman

Prof. dr. Teunis Martinus Hofman werd in 1952 geboren in Sliedrecht. Hij studeerde theologie aan de Universiteit Utrecht en de Theologische Universiteit van de Christelijke Gereformeerde Kerken te Apeldoorn (TUA). Als predikant was hij verbonden aan de gemeenten van Ouderkerk aan de Amstel (1983-1991) en Rijnsburg (1992-1996). Sinds 1997 is hij hoogleraar Nieuwe Testament aan de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA). In de recent door de hulporganisatie Tear opgestelde Goot 500, een lijst met ‘rechtbrengers’ die de aarde eerlijker maken, kreeg hij een plaats in de categorie ”natuurbescherming en eerlijke handel”.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen