De preekorde van David Knibbe

Uwen dienaar in Jezus onzen Heere,
David Knibbe

Leiden de 25e Maart 1696

Met dit oogmerk schreef ds. Knibbe zijn preekorder. Deze preekorder werd toegevoegd aan één van zijn uitgaven van de verklaring van de Heidelbergse Catechismus. In acht hoofdstukken wordt stap voor stap de opbouw van een predikatie uitgelegd door middel van vraag en antwoord.
‘En daarom is een nette preekorder zeer dienstig, opdat de toehoorders een klaar en onderscheiden begrip mochten hebben van de predikatiën’.

De eerste vraag luidt: Wat is een predikatie?
Antwoord: dat is een heilige redevoering welke van een wettig leraar in Gods Naam voor de gemeente in het openbaar wordt gedaan, waarin hij het Woord van God Schriftmatig verklaard en geestelijk op de ziel toepast, tot Gods eer en tot stichting der toehoorders. Nadat in een aantal hoofdstukken de verdeling van de predikatie en de wijze van de tekstverklaring behandeld is, volgt de toepassing.

Vraag: Wat volgt op een bondige verklaring der teksten?
Antwoord: een krachtige toepassing.

Vraag: Wat is een toepassing?
Antwoord: Het is een overtuigende toe-eigening van de verklaarde woorden, door verscheidene gebruiken, middelen, beweegredenen en vertroostingen, op de ziel en staat der toehoorders. Zeer nuttig voor leraar, student en lidmaat om hiervan kennis te nemen.

Met grote ijver heeft ds. Knibbe zich ook toegelegd om ‘de zeer geoefende en ijverige catechisanten alsook de vrome christenen’ te doen toenemen in het verstaan van de leer der godzaligheid. Te klaarder te verstaan en in haar huisoefeningen herhalen! ‘Waarom ik dan ook expres een hoofdstuk hier bij gevoegd heb, handelende van de herhaling der predikatiën: Alwaar ik in het kort voorstel waar, hoe en op wat wijze, en naar wat regelen een predikatie kan en behoort herhaald te worden’.
Daar ligt ook anno 2014 de kracht om onder beding van Gods zegen de tijdgeest te weerstaan. Dit kind, als het tot zijn verstand zal gekomen zijn... als ouders, leraars, studenten en op de scholen, te onderwijzen en te doen onderwijzen.
Hiervan was ds. G.H. Kersten doordrongen getuige de opmerking van een ouderling uit een gemeente waar ds. Kersten gediend heeft. Tijdens bezoeken aan oude mensen die catechisatie van hem hadden gekregen viel het op dat deze mensen zo thuis waren in de waarheid. ‘Je haalde de catechisanten van Kersten er gelijk uit. Die verkocht je geen knollen voor citroenen!’

Dit geschriftje kan ons helpen om enig inzicht te verkrijgen in de opbouw, het doel, en de nabetrachting van de predikatie met de onzen.
Een paar aanhalingen:

Maar om een predikatie wel te verstaan tot stichting van onze ziel, wat dingen zijn hier toe nodig? Antwoord:
1. Een brandende lust en verlangen om het Woord van God te horen.
2. Dat men zich ontsla, zo veel mogelijk is van alle wereldse zorgen, en alle handelingen des leeftochts terzijde stelle en uit ons verstand en overleg late.
3. Dat men aflegge alle vooroordeel en ongenoegen tegen de leraar of de leer.

Wat is nog nuttig voor een Christen te doen, nadat hij de predikatie gehoord heeft?
Antwoord: ...te zamen handelen, het zij geheel, of ten dele of een voornaam stuk tot onderlinge stichting en versterking van ons geloof in de leer der waarheid die naar de Godzaligheid is.

Er is natuurlijk veel meer aan te halen, maar wellicht is uw interesse gewekt om het geheel te lezen. Mocht dit niet zo zijn, dan nog één toegift...

Heeft zulke gereguleerde herhaling van de predikatiën niet grote nuttigheid?
Antwoord: Ja, zeer grote vrucht komt hiervan.
1. Het verstand wordt daardoor zeer geoefend en gescherpt.
2. De memorie wordt bijzonder daardoor ververst en gesterkt.
3. De bewegingen, die de ziel onder het prediken had, worden daardoor vernieuwd en wederom opgewekt.
4. Hierdoor wordt ieder christen te meer aangezet, om God te dienen volgens dat goede woord dat hij gehoord en in zijn hart opgesloten heeft en reizen alzo voorts met de kamerling, zijnen weg met blijdschap.

Het besluit van dit alles is 1 Korinthe 14:40: Laat alle dingen eerlijk en met orde geschieden.

Het ligt digitaal, in nieuwe letter, bij de bibliothecaris van de Boezemsingel. Daar is het opvraagbaar.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen