Het verschil tussen algemene en bijzondere werkingen van de Heilige Geest

Dit is een groot verschil met de algemene werking van de Heilige Geest. Dan kunnen er aandoeningen zijn in het gevoel, grote zelfs, maar ze gaan voorbij. Vooral in onze jonge jaren geeft de Heere bij velen die opgroeien onder het Woord, wel eens diepe indrukken van dood en eeuwigheid, van de noodzaak van bekering... maar ze gaan voorbij. Ook kan er zoveel bekoorlijks uitgaan van de dienst des Heeren, dat we niet anders willen dan de Heere zoeken en Hem dienen, maar ook dat kan na verloop van tijd wegebben.

In ons verstand kunnen we ook overtuigd zijn van de waarheid van Gods Woord, dat we graven in het Woord en er veel mee bezig zijn. Maar na verloop van tijd verdwijnt die interesse. We leven erover heen. Agrippa is hier een duidelijk voorbeeld. Hij zegt het dat Paulus hem bijna beweegt een christen te worden.

Is het wel echt?

Nu is het ook mogelijk dat we al deze indrukken houden voor het zaligmakende werk van de Heilige Geest en menen dat de Heere met ons begonnen is. We zijn wel eens bewogen geweest onder een preek, hebben wel eens hartstochtelijk kunnen bidden, hebben wel eens een tekst in de Bijbel gelezen die ons enorm aansprak. En door dat alles zijn we ernstiger, serieuzer gaan leven en zijn voortdurend bezig met de dingen van Gods Koninkrijk.

Als we over de Heere jezus horen spreken of preken, dan wekt dat onze aandacht en voelen we dat we in Hem moeten geloven. En nu roept de Heere ons op tot geloof in Zijn Zoon en mogen we dan niet in vertrouwen, in geloof tot Hem gaan?

In gehoorzaamheid aan Zijn stem, hebben we ons leven in Zijn hand gelegd. Maar vraag ik dan, is dit het zaligmakende werk van de Heilige Geest? Ik durf niet te zeggen dat het niet van de Heere kan zijn, maar de Heere jezus Zelf zegt dat we ons altijd moeten afvragen of het wel echt is. De Heere jezus waarschuwt Zelf in de gelijkenis van het zaad voor het tijdgeloof. Het tijdgeloof meent het ware geloof te bezitten, maar mist het toch.

Hoe komt het dat de Heere zo waarschuwt voor het tijdgeloof? Dat komt omdat wij allemaal een arglistig hart hebben, een hart dat zo graag iets wil zijn, zo graag wil geloven dat het wel goed met me is. Een arglistig hart hebben we allemaal van nature. En dat heeft niets te maken met een bepaald karakter.

Hoe kan ik het weten?

Maar zul je vragen, waaraan kan ik nu weten of wat ik voel, meemaak, ervaar nu het ware werk is van de Heilige Geest. Ik wil dat uitleggen aan de hand van enkele regels uit ons doopsformulier. We lezen daar dat wij: 'Opdat wij vermaand worden een mishagen aan onszelf te hebben, ons voor God te verootmoedigen en onze reinigmaking en zaligheid buiten onszelf te zoeken.' In de drie woorden mishagen, verootmoedigen en zoeken is nu het ware werk van de Heilige Geest in het zalig maken van zondaren omschreven.

Het verschil tussen algemeen werk en bijzonder werk komt daarin naar voren of we met ons hart hebben geleerd wat deze drie woorden inhouden.

Onszelf mishagen

Onszelf mishagen, dat is het tegenovergestelde van onszelf behagen. En dat is wat we van nature allemaal doen. De Heilige Geest leert ons om

onszelf te mishagen. Dit is een geestelijke doorleving die begint in de wedergeboorte en die in het leven van Gods kinderen hun leven lang doorgaat. Mishagen betekent dat ik mezelf voor de Heere schuldig ga stellen voor mijn zonde. Job riep uit: 'Daarom verfoei ik mij en heb berouw in stof en as.' Jeremia zegt: 'Nadat ik mijzelf ben bekend gemaakt, heb ik op de heup geklopt.' Mishagen betekent dus dat ik mezelf ga aanklagen. Dit is wat anders dan mezelf beklagen, want dat is niets anders dan gekrenkte hoogmoed. Het is ook wat anders dan ontevredenheid of toegeven van karakterfouten.

Het is ook geen zwaarmoedig of pessimistisch gevoel. Zichzelf mishagen is, dat ik inzie dat ik voor God geen bestaansgrond heb en dat ik niet anders ben voor God dan een ellendig mens.

Verootmoedigen

Uit het zichzelf mishagen vloeit voort een zich verootmoedigen voor God. Ootmoed is een ander woord voor nederigheid. Ootmoed is de doorleving van mijn onwaardigheid en rechteloosheid. De Bijbel noemt dat een verbroken en verslagen hart. judas en Kaïn mishaagden zich wel op een bepaalde manier, maar zij verootmoedigden zich niet voor God. Hun hoogmoed en opstand was niet gebroken. Ze handhaafden zich nog. Ware ootmoed echter, geeft het op.

Wie zichzelf mishaagt en zich voor God verootmoedigt, is rechteloos en voelt zich tegelijk verloren. Dan is het een verloren zaak geworden in mijn leven en dan voel ik dat ik mezelf niet meer kan redden. Je hoort wel eens zeggen dat het hierbij niet gaat om zwaarheid maar om klaarheid. Daarmee wordt bedoeld dat het er niet om gaat hoe diep de zondedoorleving is, maar wel dat ze echt moet zijn. Die echtheid blijkt omdat ik voor Cod aan het eind kom van mijn mogelijkheden, als een verloren zondaar. En dat ik mezelf niet kan redden uit die nood, maar dat God alleen nog kan helpen.

Bij een algemene overtuiging kan ik mezelf op dit punt nog helpen door te geloven, door de verlossing aan te nemen. Dan ga ik spreken over geloven in jezus, zonder verloren te zijn gegaan. De algemene overtuiging kan ook maken dat ik rust vind in een ernstig leven en een praten over mijn zonde en verdorvenheid. Daarom hoort het derde woord 'zoeken' ook bij een ware overtuiging van zonde.

Zoeken

Iemand die zichzelf mishaagt en zich voor God verootmoedigt, vindt geen rust (want het is nood!) maar zo iemand gaat zoeken. Niet zoeken uit zelfbehoud, maar zoeken om weer met God verzoend te worden. Ze gaan zoeken hoe ze weer met die God, tegen Wie ze zo zwaar gezondigd hebben, in gemeenschap kunnen komen. Ze zoeken niet meer in zichzelf, in hun verstand, gevoel of wil maar ze gaan zoeken buiten zichzelf. Nee, ze kunnen in zichzelf nergens iets vinden wat ze voor God behagelijk maakt.

In zondag 2 t/m zondag 6 van de Heidelbergse Catechismus wordt uitgelegd hoe dat zoeken gaat. Daar wordt beschreven hoe de ware overtuiging van de zonde uitdrijft naar Christus.

Hoe lang duurt dit zoeken? Daarin is de Heilige Geest vrij en dat leren alle ware zoekers.

Dit zoeken kan kort duren, maar ook het leven lang. Maar een ding is zeker, als dit zoeken het bijzondere werk is van de Heilige Geest, dan blijf ik zoeken. Dan kan ik niet ophouden met zoeken en dan durf ik ook niet geloven totdat de Heilige Geest mij de ogen gaat openen voor de Heere jezus en ik Hem mag aannemen met het de handen van het geloof zoals dat in zondag 7 wordt geschreven.

Wie nu een antwoord wil hebben op de vraag of wat hij of zij ervaart algemeen of bijzonder werk is van de Heilige Geest, die kan zich toetsen aan deze drie woorden. En dan mogen we het mishagen, verootmoedigen en zoeken niet los maken van elkaar. Ze horen bij elkaar als schakels van een keten. Wie de ene schakel losmaakt van de ander, die maakt ook los wat God in Zijn genadewerk aaneen heeft gerijgd als een keten.

De vrucht

Tenslotte zou ik nog willen zeggen dat het verschil tussen algemeen en bijzonder werk van de Heilige Geest niet altijd door mensen is vast te stellen, omdat het in het begin zo veel op elkaar kan lijken. Ook kan wat algemeen begint door de werking van de Heilige Geest worden tot bijzonder werk. Wel komt het verschil in de tijd vanzelf openbaar in de vrucht.

Het ware werk vraagt niet om bevestiging van mensen en kan wachten op de Heere om het zelf uit Zijn mond te horen en wil eerlijk behandeld worden omdat ze hun arglistige hart hebben leren kennen. Het algemene werk wil vaak bevestigd worden, niet zozeer in wat ze missen, maar in wat ze bezitten en kan niet wachten op de Heere.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen