Lijden onder Sions breuk

DC, een reformatorische studentenvereniging in Utrecht, heeft haar jaarthema vernoemd naar een boek van de Latijnse kerkvader Augustinus: "De Civitate Dei" - Over de Stad Gods. Afgelopen collegejaar hebben acht sprekers zich beziggehouden met dit thema, dat gaat over de confrontatie tussen kerk en wereld in de loop der eeuwen. Gisteravond werd besloten met de negende lezing: "Burger of bijwoner. Wat gelooft gij van de Kerk?"

De kerk kan de confrontatie met de wereld alleen aan als ze innerlijk levend is, zei DC-preses Michiel Snoek. "Zijn wij burgers en inwoners van de Stad van God, of zijn we bijwoners?"

Droeve verdeeldheid

Ds. Zweistra (1950) begon zijn lezing met de droeve constatering dat de kerk zo verdeeld is. "Hoe kun je die ongehoorzame scheiding je kinderen en catechisanten voorhouden? Hoe komt het dat de kerk zo verdeeld is? Quis non fleret - wie zou niet wenen? Wordt er nog wel geweend? Bestaat er nog een werkelijk verlangen naar eenheid van de verscheurde kerken, en een gang naar de aloude kerk?" vroeg hij zich af.

De predikant gaf vervolgens een stapsgewijze uitleg van vraag 54 van de Heidelbergse Catechismus: Wat gelooft gij van de heilige algemene Christelijke Kerk? Het antwoord op deze vraag spreekt van een verkiezen en vergaderen van Gods gemeente, door Woord en Geest. Ds. Zweistra: "God oefent de verkiezing uit in de ruimte van het verbond. Enerzijds biedt hij de zaligheid aan door het bloed van Christus. In diezelfde ruimte maakte hij tegelijk een scheiding. Hij verkiest en verwerpt van eeuwigheid. Als je dat hoort, gaat alles bij je steigeren. Toch is het geen willekeur. Als ik mijn ruimte kwijtraak, wordt het een wonder."

Eenheid

Woord en Geest zijn een "onverbrekelijke eenheid", waarschuwde ds. Zweistra. In zijn exegese van de Catechismus kritiseerde hij de zichzelf verheffende mens, die weigert zich aan het Woord van God te onderwerpen. "Die autonome mens, die zich nooit, nóóit laat gezeggen. Het leed dat daaraan verbonden is, is niet in woorden uit te drukken."

Met die autonome mens doelde de predikant op de overgeestelijke, de doperse mens die zijn innerlijke ervaring tot norm heeft verheven. "In onze kringen zijn heel wat doperse elementen aanwezig. Je moet maar veel graven in de geschriften van Calvijn, dat zijn de bronnen waar onze vaderen bij geleefd hebben en ook bij gestorven zijn. Woord en Geest mag je nooit scheiden, zoals de dopersen deden."

Wat je dan krijgt, illustreerde de predikant met het voorbeeld van Jean de Labadie. Deze zeventiende-eeuwse predikant wilde een gemeente van heiligen stichten, hij wilde koren en kaf scheiden. "Maar hoe kom je daarachter? Hij stelde zichzelf tot maat. Dan krijg je de dictatuur van de geestelijke mens, die zichzelf tot norm is geworden. De Labadie vormde een soort curatorium, waar mensen konden komen, en dan bepaalden zij wie wel en wie niet toegelaten konden worden."

Tegen de geest van De Labadie, die ds. Zweistra in de Afscheiding en ook bij iemand als Abraham Kuyper werkzaam zag, bracht hij de geest van Calvijn naar voren. De reformator liet zich niet verleiden om de kerk af te meten aan de heiligheid van de mensen, aldus de predikant.

Open gesprek

Hoe moeten we de diversiteit aan kerkverbanden waarderen? Wat betekent de eenheid van de kerk: is ze geestelijk of ook organisatorisch van aard? Wat betekent het om de gemeente van je ouders vaarwel te zeggen? "Probeer het gesprek ópen te krijgen", zei de predikant, die ooit zelf het kerkverband van zijn ouders verliet. "Een open gesprek moet kunnen lijden." Hij stelde daarbij dat als op een bepaald moment machtsuitspraken worden gedaan, de kans groot is dat je afhaakt.

Een belangrijk hoofdstuk in dit verband is Johannes 17, over het hogepriesterlijk gebed. "Het gaat om de eenheid met het oog op de ander, om zo Gods aanwezigheid present te stellen op aarde. Spreken over "het eigene" van een kerkverband houdt alleen de kloof staande.

Geestelijke eenheid betekent voor mij ook een stuk organisatorische eenheid. Als in een hervormde gemeente wordt gepreekt naar Schrift en belijdenis, houdt het bestaansrecht van afscheiding op."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen