Uitbundigheid van beurzen voorbij

Dat de opbrengsten van aandelenbeleggingen altijd onzeker zijn, heeft het bijna voorbije jaar bewezen. Op de beurs waar de technologiefondsen de dienst uitmaken, de Nasdaq, overheerste tot maart een uitbundige stemming. In iets meer dan twee maanden ging de index met 25 procent omhoog. Maar als we op dit moment (20 december) kijken wat die index tot nu toe gedaan heeft, dan blijkt hij meer dan 40 procent aan waarde te hebben verloren. Vanaf de hoogste koers is hij naar meer dan de helft weggezakt. Daar is veel pijn geleden. Ook op de Amsterdamse beurs zijn maar al te veel voorbeelden te geven van euforie die hard werd afgestraft.

Versnellen

Wanneer we naar de beurzen vanaf 1932 kijken, zien we dat door de jaren heen de koers met een zeker percentage gestegen is. Rond 1991 versnellen de koersstijgingen. Hiervoor is een reeks van factoren te noemen, zoals andere sociologische verhoudingen, einde Koude Oorlog, technologische vernieuwingen en budgetdiscipline bij overheden.

Door de stijging van de koersen werden mensen rijker en optimistischer. De Azië-crisis in 1998 werd per saldo door de Amerikaanse consument onverwacht genegeerd. Veel geld dat door de Wereldbank en het IMF als steun werd uitgegeven is in het beleggingscircuit terechtgekomen.

De normale kredietvraag bij bedrijven was teruggelopen, zodat dit alternatief voor de banken ideaal was. Voor aandelen werden prijzen betaald die met de klassieke waarderingsmethoden niet meer verklaard konden worden. Analisten gingen en gaan daarom nieuwe begrippen gebruiken om de zaak te verklaren. Dat is altijd gevaarlijk.

Deze stemming greep waarschijnlijk ook de anders zo voorzichtige kredietverleners bij de banken aan, en toen er een grote vraag naar krediet kwam uit de telecomsector kwam werd daar te gretig op ingespeeld. Naar de mening van velen is er veel lucht gefinancierd. Denkt u maar aan de prijzen die op de UMTS-veilingen werden betaald. Komt hier ooit rendement uit?

Zorg

Opeens sloeg de stemming om. Het begon met de zorg voor inflatie, maar in korte tijd kwam de zorg naar voren over de winstontwikkeling. Op de Nederlandse beursindex was dit niet altijd te zien. De AEX bleef binnen een marge van zo'n 10 procent heen en weer bewegen, terwijl de fondsen die in die index zitten vaak meer dan 40 procent in waarde stegen of daalden. Want het geld dat aan nieuwe-economiefondsen werd onttrokken, werd belegd in de oude bekende fondsen, die nu vaak een waardering hebben alsof het nieuwe-economiefondsen geworden zijn, met een fantastische toekomst. De traditionele najaarsrally kwam maar niet en we hadden de afgelopen dagen te maken met sterk teruglopende beurzen.

Opeens komen van alle kanten winstwaarschuwingen. Zij dragen alleen maar bij aan het negatieve beurssentiment. Het is een feit dat de Amerikaanse economie sneller terugloopt dan verwacht. En hoewel economen zeggen, dat het eurogebied niet zo afhankelijk is van het buitenland, zagen we dat ook voor Europa de groeiverwachting naar beneden werd bijgesteld.

De groeivertraging in de VS heeft ook nog een ander belangrijk effect. We zagen dat het wantrouwen in de euro zo groot was dat de dollarkoers sterk steeg, ondanks het grote handelsbalanstekort van de VS. Dat werd volkomen genegeerd. Nu stokt de stroom beleggings- en investeringsgeld richting de VS even en zien we de dollar dalen. De concurrentiepositie in de wereld verandert hierdoor en dit doet de groei bij ons geen goed.

Analisten rollen over elkaar heen om winstprognoses en koersdoelen te verlagen. Het is ook heel goed te begrijpen als er wordt gemaand tot een voorzichtige opstelling. Een negatieve economische spiraal is niet uitgesloten. Als bedrijven zoals KPN door gebrek aan geld investeringen gaan uitstellen, hebben de toeleveranciers daar last van. Of verlaging van de rente kan voorkomen dat de economie te snel afkoelt is de vraag. Als een dalende rente de huizenprijzen nog verder op gaat drijven is dit vragen om moeilijkheden. Jaren geleden waarschuwde Duisenberg hier al voor, maar nu durft niemand daar iets over te zeggen. Een al te grote uitbundigheid kan grote problemen veroorzaken. Dat hebben we in Japan ook gezien.

Teleurstellend

Het resultaat van dit alles is dat het jaar 2000 voor velen teleurstellend is verlopen. Wat verwachten we nu van 2001? We hebben gezegd dat voorspellen onmogelijk is. Dat doen we daarom ook niet. Maar op basis van het hiervoor genoemde lijkt het me waarschijnlijker dat de uitbundigheid van de markten over is. Natuurlijk ligt het voor de hand dat na de enorme koersdalingen van sommige fondsen een herstel volgt. Maar dat zo'n herstel weer een voortzetting van stijgende beurzen of slechts een reactie op de daling zal zijn, is nu echt niet duidelijk.

De Bank van Engeland waarschuwde onlangs voor dubieuze kredieten in de telecomsector. Die waarschuwing neem ik serieus. Veel nieuwe-economiefondsen hebben een haperende motor en gebrek aan brandstof. Deze sector heeft gezorgd voor een van de langste perioden van groei. Maar ook van scheefgroei. Zo gaan we het nieuwe jaar tegemoet. Het lijkt weer een jaar te worden voor kortetermijnbeleggingen. De vanzelfsprekendheid voor de langere termijn is mijns inziens verdwenen, want de nieuwe economie is oud geworden en moet aan dezelfde eisen voldoen.

De auteur is werkzaam bij Bezemer, Clements en Schipper Vermogensbeheer.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen