"Wij hebben serieuze bedoelingen"

Optio na Optio vertrekt zo goed als leeg van Amsterdam CS-perron 2b. Stipt op tijd, dat wel. Op de 21e en 51e minuut van elk uur. In Haarlem gebeurt hetzelfde, maar dan van spoor 3a. Om wanhopig van te worden, zo weinig klanten. Een enkele verdwaalde toerist bekijkt lachend de trein, stapt in en weer uit. Twee oude Belgische locs, een paar luxe rijtuigen en een enkel 'afgeschminkt' Kennemerstrand-Expres-rijtuig. CGEA besloot vorige maand de zomerse lijn naar IJmuiden te schrappen voordat er nog meer miljoenen overboord gaan. Het opknappen van het traject richting Hoogovenstad en strand kostte de overheid ook al 2,5 miljoen. De ondergaande zon op de huid van de trein zou zinnebeeldig kunnen zijn voor de gang van zaken tot nu toe.

Optio: de nieuwe kijk op openbaar vervoer. Klantvriendelijk? Zeker. Innovatief? Ook. In voor experimenten? Nou en of. Kaartje kopen bij gastheer of barjuffrouw? Geen probleem. Leasefietsje erbij? Prima geregeld. Alleen: het nieuwe concept komt niet van de grond, de klanten blijven weg. Hoewel: "In de ochtendspits maken we vier slagen met zestig tot tachtig mensen aan boord, zegt 'treingastheer' John Quist, die zijn werk in het VU-ziekenhuis voor een jaartje onderbrak. Maar na 9 uur slaat de droefenis extra hard toe: twee tot vijf klanten per slag. Dat gaat zo de rest van de dag door, met een kleine opleving in de avondspits.

De dertien oude Belgische wagons die Sul bij La Bocca Industries in het Franse Cannes liet ombouwen tot best leuke Optio's zijn allemaal afgeleverd. Een paar staan er inmiddels weer op het emplacement Watergraafsmeer om te worden aangepast voor de Keukenhof-Expres (Amsterdam-Keukenhof-Leiden), vorig jaar in de enkele maanden dat hij reed goed voor 25.000 klanten en daarmee winstgevend, zegt commercieel directeur Emmanuel Abate.

"Dit mooie bedrijf"

De pr van "Lovers Rail-zonder-Sul" moet nog helemaal van de grond komen. Voorheen deed Sul alle publiciteit zelf. Nooit nam hij enig blad voor de mond en immer bruiste hij van nieuwe plannen. Manager operations G. van der Linden zegt in eerste instantie echter: "We praten nergens over." Hij is al sinds de start van de tweede spoorwegmaatschappij van Nederland ingehuurd "om te zorgen dat het goed blijft gaan met dit mooie bedrijf."

Op de grote directietafel, in glorietijden ooit door Sul aangeschaft, staan één lamme computer en een lepelvaasje. Wég alle stapels plannen, wég alle nieuwe uniformstoffen en -modellen, wég alle maquettes van de treinen van de toekomst, met studieruimten en lectuurtafels. Onder een oud bureau in de hoek staan dozen met combikaartjes voor de Keukenhof-Expres van straks, het enige dat erop wijst dat het bedrijf nog leeft. Twee vaste medewerkers lezen uitgebreid de ochtendkranten, iets anders lijkt er niet te doen.

Van der Linden, afwisselend: "Natuurlijk, we praten allemaal", tot "Ik vertel helemaal niks." Ja, toch wel: de inkomsten van de Lovers Rail-activiteiten zijn in de laatste maanden van het vorige jaar en in de eerste van dit jaar aardig toegenomen, meldt hij. Of de Optio op de lijn Amsterdam-Haarlem met deze minimale klandizie een blijvertje is? Hij denkt van wel. Dan haalt hij er voor de zekerheid toch Emmanuel Abate maar bij, de commercieel directeur, een jonge Fransman.

Geen conflict

Abate doet veel minder spastisch als het gaat over de toekomst van Lovers Rail -onder CGEA-paraplu- in Nederland. Overhaast gebeurt er niets, maar dat is inherent aan het product: ontwikkeling van spoorlijnen is altijd een zaak van lange adem. Dat zei Sul ook altijd, en waarschijnlijk terecht. Maar waar Sul doorgaans het 'conflict' zocht met NS en de overheid, wil CGEA heel graag goed met beide samenwerken. "Omdat we denken dat we iets te bieden hebben." Wat dat "iets" is, is nog niet helemaal duidelijk, maar Lovers is in principe in alles geïnteresseerd. Bijvoorbeeld in vier spoorlijnen die onlangs in Groningen werden aanbesteed of in de Limburgse lijnen van NS.

"Wij willen in de toekomst hier zijn", zegt Abate. En daarom was Lovers Rail-topman Lallement 3 weken geleden op de thee bij minister Netelenbos van Verkeer en Waterstaat. Netelenbos, koud een paar weken minister, pakte Sul op een railcongres afgelopen najaar bijzonder fel en onredelijk aan door te dreigen hem "van de rails te zullen kieperen" als hij niet snel zou gaan rijden op de drie randstadlijnen waarvoor hij de vergunning al even binnen had. Sul ondernam tot dan toe weinig actie omdat de 'zekerheden' van de overheid hem te mager waren om er grote investeringen op aan te gaan. Nee, over het onderhoud met de minister doet Abate geen mededelingen.

Spoornota

Dat doet ook Simone Braun niet, woordvoerster railinfrastructuur op het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Wat ze wel kan vertellen is dat de "Nota 3e eeuw spoor" bijna gereed is en "heel binnenkort" naar het kabinet gaat. De nota zal de grote lijnen schetsen van wat de marktwerking op de Nederlandse spoorlijnen nu werkelijk zal gaan voorstellen. Alles wat tot nu toe over dat onderwerp werd gezegd, werd later gerelativeerd, tegengesproken of helemaal ontkend. Volgens Braun schept de komende nota echter "absoluut duidelijkheid." Als het goed is, gaat zij ook nog in de maand maart van kabinet naar Tweede Kamer.

Abate verwacht niet dat er voor september opzienbarend nieuws over nieuwe lijnen van Lovers Rail te verwachten zal zijn. De suggestie dat het tegen die tijd helemáál stil en donker zal zijn geworden in het kantoorgebouw aan de De Ruyterkade, doet hem glimlachen. De ongeveer vijftig mensen aan personeel die voor Lovers Rail werken, krijgen, ondanks de miljoenenverliezen tot nu toe, hun salaris op tijd overgemaakt, zegt hij. "CGEA is ongeveer drie keer zo groot als de Nederlandse Spoorwegen, dus die vijftig mensen hier uitbetalen is niet echt een probleem."

"In Nederland is veel te doen over ons", zegt hij opnieuw. Waar hij heel graag vanaf zou willen is van het stigma dat een nieuwe spoorwegmaatschappij hier NS naar het leven zou staan. "We don't want to kill NS", zegt hij beminnelijk doch beslist, "maar wij denken dat er in Nederland veel te doen is voor ons. Er zijn legio mogelijkheden en wij hebben in Europa en daarbuiten de ervaring opgedaan." Het moet gezegd: de lijnen die CGEA tot nu toe thuis, in Frankrijk, onder handen nam waren geen van alle stertrajecten, maar na enige tijd begon er vaak wel 'nieuw leven' in te komen.

Voorlopig is het voor het Optio-personeel nog even afzien. De trein van 10.21 uur vertrekt nagenoeg leeg, terwijl het perron volgepakt staat met mensen die de NS-intercity naar Maastricht willen pakken die even later langs het perron komt te staan. Uit de Lovers Rail-trein die daarna arriveert vanuit de richting Haarlem stappen zeven mensen, een record voor deze daltijd.

Verse kranten

De vriendelijke dame achter de Optio-bar maakt haar domicilie nog maar eens schoon, terwijl die nauwelijks de kans krijgt om vies te worden. De stapel verse kranten ligt nagenoeg onaangeroerd op de balie. De video, bedoeld voor het doorgeven van het laatste nieuws van een Amsterdamse tv-zender of Het Parool, zwijgt. Ze blijft maar Jif spuiten en uitwrijven. Een mandje met verse broodjes, een schoenpoetsmachine, legio dure wandcontacten voor het inpluggen van een koptelefoon voor een hele reeks van zenders: het is allemaal tevergeefs, want klanten komen er nauwelijks.

Net voordat de trein zich in beweging zet, stapt een vrouw met een bagagekarretje in, en nóg een. Het aantal van zeventig, tachtig reizigers in de vroege spits dat Quist meldde, kan wel kloppen, want het vinyl op de vloer vertoont ingelopen plekken. De beide dames laten het Optio-rijtuig echter voor wat het is en lopen over de koppeling heen naar de bak met de stokoude pluchen banken die ergens tussen de beide wereldoorlogen in België moet zijn gebouwd. Gelukkig keert een van beiden 10 minuten later terug om een bekertje warme chocolademelk te bestellen. Kan de dame achter de bar haar Jif-fles even laten staan om de melk te laten schuimen. Haar verteringslijst van vanmorgen geeft per treinrit de omgezette consumpties weer: 19, 26, 8, 11... Daarna daalt de reeks tot onder de 5.

In Haarlem stapt de kleine, vrouwelijke machinist uit om zich naar de andere kant van de trein te begeven. Over haar werk praat ze niet. Ruim 20 minuten nadien staan de vuilblauwe Belgische locs met hun droeve aanhang weer in het Amsterdamse. Voordat de 'gastheer' nog even kan worden aangesproken, duikt hij alweer achter de deur van het personeelsverblijf. Gelukkig voor hem dat hij weer terug kan in zijn oude baan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen