Niet gehinderd door kennis en ervaring

Een revolutionair systeem moet het zijn dat de NSWA in de schoot geworpen kreeg. In de paginabrede RD-advertentie waarin de stichting afgelopen zaterdag haar plannen ontvouwde, maakt ze melding van een uitvinding die het mogelijk maakt op grote schaal woningen te bouwen voor ontheemden, waar ook ter wereld.

De licentierechten op deze uitvinding werden de stichting volgens de advertentie belangeloos ter beschikking gesteld. De uitvinder, wiens naam niet bekend wordt gemaakt, kwam tot dit genereuze gebaar vanwege "de zeer grote nood in zoveel plaatsen in de wereld".

Ook de naam van de fabrikant houdt het bestuur geheim. "Ik wil niet dat anderen hem benaderen", zegt voorzitter mr. A. A. Bart. Waarom dat schadelijk zou kunnen zijn, wordt niet helemaal duidelijk. "Het heeft met marketing te maken", is alles wat hij daarover kwijt wil.

De RD-lezer kan de nood helpen lenigen door giften over te maken ten behoeve van de aanschaf van mallen. Daarmee kunnen op grote schaal bouwelementen worden gemaakt. De initiatiefnemers hebben hoge verwachtingen van het nieuwe systeem en van de milddadigheid van de RD-lezer. "Nationale hulp aktie: geef ontheemden onderdak d.m.v. nieuwe uitvinding", luidt de enthousiaste kop boven de advertentie.

Kwalijke reputatie

De voorzitter van de stichting, mr. Bart, is een kersverse advocaat die verbonden is aan een kantoor in Veenendaal. Hij zegt goed bekend te zijn op huisvestingsgebied. "Ik heb in de projectontwikkeling gezeten", vertelt de jeugdige jurist. Dat klopt, want hij was werkzaam bij Grond- en Projekt Makelaardij (GPM) uit Krabbendijke.

Dit bedrijf was eigendom van zijn vader en bouwde de afgelopen jaren een nog al kwalijke reputatie op. Vorig jaar juli ging GPM tot opluchting van menige Zeeuwse aannemer en van de Vereniging Eigen Huis failliet.

Mr. Bart maakt er in een telefonisch interview bezwaar tegen dat er een verband wordt gelegd tussen zijn voorzitterschap van de NSWA en zijn betrokkenheid bij GPM. Die twee zaken staan volgens hem los van elkaar, ook al was hij in de laatste fase nauw bij de bedrijfsvoering betrokken. Bovendien betwist hij dat GPM een dubieuze onderneming was.

Lachlust

De andere twee eveneens jeugdige bestuursleden, J. van Gorsel uit Tholen en J. O. Buijs uit Roosendaal, hebben op zijn minst één ding met de voorzitter gemeen: gebrek aan ervaring en kennis op het gebied van internationale hulpverlening. Dat blijkt ook uit de tekst van de advertentie. "Allerlei noodhulp, overigens vanuit diep medegevoel en medelijden, is goed bedoeld, maar is vaak niet structureel", wordt gesteld.

Bij ingewijden wekt zo'n formulering de lachlust op. Noodhulp is per definitie niet als structurele hulp bedoeld. Daar is het dan ook noodhulp voor.

De overige tekst van de advertentie roept bij gevestigde hulporganisaties al evenzeer gemengde gevoelens op. Directeur ir. J. Lock van Woord en Daad vraagt zich af of hij de initiatiefnemers helemaal serieus moet nemen. "Ik betwijfel of de actie voldoende doordacht en voorbereid is. Als mensen nood willen lenigen in de derde wereld, zullen wij altijd achter hen staan. Maar de aanpak moet wel verantwoord zijn. De advertentie wekt die indruk bij mij niet. Voorzover ik het kan overzien, is er ook geen enkele garantie dat het geld goed wordt besteed. Fondsen werven is een kwetsbare activiteit. Gaat het mis, dan wordt het vertrouwen bij het publiek beschaamd. En dat treft ons allemaal. Dan moeten de goeden onder de kwaden lijden".

Aansluiten

Egbert Fokkema, voorlichter bij ZOA Vluchtelingenzorg heeft ook zijn twijfels over het initiatief. "Iedere actie om anderen te helpen is lofwaardig, maar kan het beste aansluiten bij bestaande professionele organisaties". Hij betwijfelt of de actie van de NSWA aan de professionele standaard voldoet en wijst ter vergelijking op de werkwijze van ZOA.

"Het bouwen van prefab-huizen heeft over het algemeen niet onze voorkeur. De tijdelijke opvang van ontheemden in tentenkampen en dergelijke is een zaak voor de Verenigde Naties en grote internationale organisaties. Wel zijn wij betrokken bij het onderdak bieden aan teruggekeerde ontheemden. Daarbij proberen we vooral aan te sluiten bij de bestaande mogelijkheden".

Het erbij betrekken van de lokale mensen is bij ZOA een vast uitgangspunt. "Mensen kunnen veel meer zelf dan we denken. In Ethiopië bakken ze zelf hun eigen stenen, elders wordt gebouwd met bamboe omdat dat in de omgeving voorhanden is. Aansluiten bij de bestaande cultuur is erg belangrijk". In de advertentie van de NSWA zegt hij daarvan niets terug te vinden en dat maakt hem wantrouwig over de deskundigheid van de initiatiefnemers.

Bij de Nederlandse afdeling van Habitat for Humanity ontmoet de presentatie van de NSWA eveneens veel scepsis. De organisatie, die huisvestingsprojecten heeft in zestig ontwikkelingslanden, plaatst vraagtekens bij de noodzaak van weer een nieuw concept-prefab-woning. "Wij hebben er geen enkele behoefte aan", zegt woordvoerder Arnoud Six. Net als ZOA werkt Habitat niet met een prefab-systeem omdat het zoveel mogelijk de lokaal geproduceerde bouwmaterialen wil benutten. "Onze ervaring is dat deze kleinschalige manier van werken het beste resultaat oplevert", zegt Six.

Prikkelend

De naamgeving van de stichting roept eveneens vragen op. Het begrip "waardenafhandeling" heeft op het oog weinig te maken met de leniging van nood in de wereld. Dat is juist, beaamt voorzitter Bart.

Hij wijst erop dat de stichting niet alleen giften wil binnenhalen maar ook een cadeaubonnenactie voert. "Daar concentreren we ons zelfs op". Daarom is voor deze naam gekozen. "De waarden worden als het ware afgehandeld".

Aan de cadeaubonnenactie was een speciale (tweede) advertentie in deze krant gewijd. Daarin werden vrijwilligers opgeroepen om tegen vergoeding cadeaubonnen aan de man te brengen. Die moeten eerst wel worden voorgefinancierd.

De cadeaubonnen zijn afkomstig van en inwisselbaar bij Albert Heijn. De stichting denkt zoveel bonnen om te zetten dat hierdoor aantrekkelijke kortingen kunnen worden verkregen. Die kortingen moeten volgens Bart een belangrijk deel van de inkomsten gaan vormen. De stichting zou hierover afspraken met Albert Heijn hebben gemaakt.

Maar bij 's lands grootste kruidenier weten ze van afspraken niets af. "Hooguit is geïnformeerd welke regels wij hanteren", vermoedt manager E. Muller. Hij zegt dat het concern inderdaad vanaf bepaalde omzetten kortingen geeft. "Maar dan praat ik niet over spectaculaire bedragen. Het zit in de sfeer van 1 à 2 procent bij een omzet van 100.000 gulden".

Dat zou betekenen dat de NSWA zo'n duizend tot tweeduizend gulden per ton omzet krijgt. Daar moeten dan ook nog de kosten en de vrijwilligersvergoedingen af. Hoe de stichting wel denkt te kunnen varen bij die korting, is niet duidelijk. Volgens Bart heeft Albert Heijn aan de stichting een hoger percentage toegezegd.

Op de vraag of het niet raar is de naam van een stichting op te hangen aan een middel en niet aan een doel, zegt Bart: "Het is niet zo'n scherpe naam maar dat is juist wel een beetje prikkelend".

Dat de stichting alleen in deze krant adverteert en een beroep doet op (kerkelijke) gemeenten en diaconieën, heeft alles te maken met de achtergrond van de bestuursleden. Twee van hen zijn van reformatorische signatuur. Er is nog een andere reden. "Wij zoeken", zegt voorzitter Bart, "het serieuzere publiek".

Datzelfde publiek werd via advertenties in deze krant al eerder benaderd door GPM, waarbij geprobeerd werd een soortgelijk verkoopnetwerk, maar dan voor commerciële doeleinden, op te zetten. Het is, mede door het faillissement, nooit wat geworden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen