Rechtvaardigmaking is juridische uitspraak

Zo formuleerde ds. A. Moerkerken zaterdag zijn visie op de rechtvaardigmaking in de vierschaar der consciëntie. Hij antwoordde daarmee op een vraag die gesteld werd op de achtste bondsdag van de Bond van mannenverenigingen der Gereformeerde Gemeenten. De bijeenkomst vond plaats in de Bethlehenjcerk te Woerden.

Ds. Moerkerken refereerde over “De rechtvaardigmaking”. In zijn antwoord over de vierschaarbeleving wees de predikant uit Capelle aan den IJssel op Luther. „Luther heeft in zichzelf daarover zeven jaar strijd gekend. Hij wist heel goed dat er heil in Christus lag, maar het ging hem er om of dat heil ook voor Maarten was. Ik zeg Comrie na dat u de Heere maar niet moet vragen om een beleving van de vierschaar van het gericht; beter kunt u vragen om meer gemeenschap te mogen oefenen met Christus”.

Juridisch

In zijn referaat plaatste ds. Moerkerken allereerst enkele kernwoorden uit de Schrift. „We moeten altijd met de Schrift beginnen. Niet met onze belijdenisgeschriften en ook niet met de bevindingen der heiligen”. Het Hebreeuwse werkwoord dat in onze Statenvertaling met “rechtvaardigen” vertaald is, luidt: “hitsdiek”. Meestal betekent deze term: rechterlijk verklaren dat iemands staat in overeenstemming is met de eisen van de wet. „Men heeft, vooral van roomse maar ook van modem-liberale zijde, ontkend dat het woord “hitsdiek” deze juridische betekenis zou hebben. Het zou ook best zo iets kunnen betekenen als zedelijk verbeteren. Maar er zijn exegetische redenen te over om vast te houden aan het gegeven dat de rechtvaardigmaking een rechterlijke uitspraak is. Als Psalm 32 spreekt over het welgelukzalig zijn van hem wiens overtreding vergeven is, over het welgelukzalig zijn van de mens aan wie de Heere de ongerechtigheid niet toerekent, dan vinden we in de woorden “vergeven” en “toerekenen” twee juridische termen. Ook het Griekse werkwoord dat met “rechtvaardigen” is weergegeven (”dikaio-oo”) heeft een juridische, rechterlijke betekenis”.

Dogmengeschiedenis

De docent aan de Theologische School der Gereformeerde Gemeenten belichtte vervolgens in kort bestek de leerontwikkeling rond de rechtvaardigmaldng in de achterliggende twintig eeuwen dogmengeschiedenis. Aan de orde kwamen de gezichtspunten hieromtrent van Augustinus, van de Rooms-Katholieke Kerk, van Luther en Calvijn. Van belang noemde ds. Moerkerken vooral de wijze waarop in de Nadere Reformatie over de rechtvaardigmaking werd gesproken. Hij lette in het bijzonder op Wilhelmus a Brakel en Alexander Comrie. „Op Comrie, omdat zijn gedachten grote invloed hebben uitgeoefend op de prediking binnen de Gereformeerde Gemeenten. Op Brakel omdat men soms een tegenstelling tussen zijn spreken en dat van Comrie meent te signaleren. Vergelijken wij hun opvattingen met elkaar, dan zien we duidelijk verschillen. Met name als het gaat over de recht

vaardigmaking van eeuwigheid gaan de gedachten van beide mannen nogal uiteen. Deze verschillende uitgangspunten zijn echter goed verklaarbaar. Brakel verweert zich in zijn “Redelijke Godsdienst” tegen de antinomianen, bij wie de rechtvaardiging door het geloof in feite geheel was weggevallen. Comrie daarentegen opponeerde tegen de men sen die meenden dat men pas gerechtvaardigd was wanneer de geloofsdaad werd beoefend. Comrie zag daarin het gevaar van het remonstrantisme opdoemen, waarbij het zalig worden geheel ging scharnieren om de geloofsbeslissing van de mens”.

Stellingen

Ds. Moerkerken besloot zijn referaat met enkele stellingen. „Geen 95, zoals Luther, maar slechts zes. En ik zal ze ook niet vastspijkeren op de deuren van dit kerkgebouw”. Stelling 5 luidde: „Er is wel degelijk een rechtvaardigmaking in de vierschaar der consciëntie, waarbij de Heilige Geest als Verzegelaar kennis geeft in het hart van Gods kind van het vrijsprekend vonnis van de Vader”. „Hierbij gaat het niet om „gezelschapsof gemeentetheologie”, maar om een zaak die grond heeft in de Schrift en in het spreken van onze oude schrijvers”.

Tijdens de middagbijeenkomst werd deds. Moerkerken nog gevraagd naar zijn visie op het boekje van prof. dr. J. Blaauwendraad: “Het is ingewikkeld geworden”. „Ik betreur de inhoud daarvan zeer. Er staan dingen in die volkomen waar zijn. Er staan enkele dingen in die onwaar zijn. En er staan nogal wat dingen in die slechts een bepaalde kant van de zaak laten zien. Om me heen zie ik reeds dat er van dit boekje misbruik wordt gemaakt. Ik vertrouw erop dat dit de bedoeling van dr. Blaauwendraad niet is geweest”.

De achtste bondsdag, die bezocht werd door ongeveer 120 personen, werd geleid door ds. C. Harinck, voorzitter van de Bond van Mannenverenigingen. In zijn openingswoord mediteerde ds. Harinck over Romeinen 3 vers 21: „Maar nu is de rechtvaardigheid Gods geopenbaard geworden zonder de wet, hebbende getuigenis van de wet en de profeten”. Ds. W. Westland, hervormd predikant te Sliedrecht, bracht de groeten over van de hervormde en de christelijke gereformeerde mannenbonden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen