Diarree bij peuters door appelsap

De oudere generatie is vooral grootgebracht mei, melk op school; als je thuiskwam wachtte een kopje thee en als je verder nog dorst had moest je jezelf maar op een slok water uit de kraan trakteren.

De laatste jaren zijn vruchtensappen in opmars en vooral appelsap scoort hoog als dorstlesser en zoethouder. Moeders en vaders denken hun peuters een gezonde drank voor te zetten, maar hebben er niet altijd erg in dat er ook grote hoeveelheden suikers in het hchaam terechtkomen die voor diarree kunnen zorgen.

Dr. J. H. Hoekstra krijgt als kinderarts nogal eens te maken met peuters die last hebben van chronische diarree. Vorige week donderdag promoveerde hij aan de Universiteit van Amsterdam op een onderzoek naar de invloed van vruchtensappen op het ontstaan van peuterdiarree. Hij deed onderzoek naar kinderen tussen de een en de vijf jaar die verder gezond zijn, maar naar een kinderarts zijn doorverwezen omdat ze in een hoge frequentie dunne ontlasting hebben.

Andere voeding

Hoekstra ziet door de jaren heen dat het voedingspatroon van jonge kinderen is veranderd. Er worden veel meer tussendoortjes gegeven, waarbij vooral vruchtensappen favoriet zijn. „Er komen hier nog wel eens ouders met de klacht dat hun kind slecht eet. Ze krijgen de warme maaltijd en het brood er met geen mogelijkheid in. Maar ze zien over het hoofd dat het kind tussendoor zo veel krijgt dat het tijdens de maaltijd bijna geen trek meer heeft. Die tussendoortjes bestaan vooral uit vruchtensappen. Je ziet dan een verplaatsing van calorieën van de vaste naar de vloeibare vorm”.

Bekend zijn in dit geval de sabbelflesjes met appelsap waarmee peuters nog steeds worden zoet gehouden. Dit kan niet alleen diarree tot gevolg hebben, maar ook een ernstige vorm van tandrot op jonge leeftijd. Door het gesabbel krijgen de kinderen bijna voortdurend een overvloed aan suiker in de mond, waarbij de tanden het zwaar te verduren hebben. „Je ziet nogal eens kinderen met tandrot van de voorste snijtanden doordat ze de hele dag met zo’n flesje lopen en het zelfs mee naar bed krijgen”, weet de kinderarts.

Lang niet ieder kind krijgt last van diarree, ook al drinkt het behoorljk veel vruchtensap. Hoekstra heeft wel gemerkt dat bij veel kinderen met peuterdiarree de dagelijks vetconsumptie laag is en de behoefte aan energie wordt aangevuld met extra koolhydraten (zetmeel en suikers). „Soms zie je kinderen bij wie meer dan 30 procent van de calorieën uit dit soort producten komt. Je krijgt dan verplaatsingen van wat wenselijk is in de voeding. Er kan dan bijvoorbeeld een tekort optreden aan ijzer en vitamine D”.

Minder suikers

In het algemeen reageert meer dan 90 procent van de kinderen die vanwege diarree naar de kinderarts worden verwezen positief op het gebruik van normale voeding, bestaande uit voldoende vet en voedings vezels en minder suikers in de vorm van vruchtensap. Voordat Hoekstra een uitgebreid onderzoek bij de kinderen doet, probeert hij ze gezondere voeding te laten eten en kijkt dan wat er nog van de klachten overblijft. Hij merkt dat veel ouders zich er vaak niet van bewust zijn hoe de voeding van hun kind is opgebouwd en wat daaraan ontbreekt of er juist te veel in zit.

Hoekstra vindt het vooral belangrijk’ dat er geen verschuiving in de voeding plaatsvindt naar te veel suikerrijk vocht. Zijn advies is om voldoende voedingsvezels voor te zetten, zoals in volkorenbrood en groente zitten, en voldoende (plantaardige) vetten. Vaak denkt men dat vetten schadelijk zijn, maar vooral op deze leeftijd is dat niet het geval. Een tekort aan vet is niet goed en zou een gebrek aan de (in vet oplosbare) vitamines A en E kunnen veroorzaken. Verder raadt hij aan niet te veel vruchtensappen te drinken,met name appelsap.

Gezonde voeding bestaat volgens Hoekstra uit gewoon drie keer per dag eten. Tussendoor kan het kind een glas melk drinken en een koekje eten, desnoods een boterham. Maar het is funest als een kind doorlopend de mogelijkheid krijgt om te eten en sap te drinken. „Het is ook niet zo dat sap op zich slecht is, maar wel de hoeveelheden die je geeft. Het is wel zo dat kinderen vroeger veel meer water dronken, dat lijkt nu een beetje uit de mode. Terwijl het, vooral bij warm weer, nog steeds de beste dorstlesser is”.

Hoekstra denkt dat peuterdiarree ontstaat na het drinken van veel vruchtensap, maar vooral appelsap, doordat de koolhydraten niet goed worden opgenomen in de dunne darm. Het gaat dan vooral om sorbitol en fructose. Tegenwoordig kan fructose op een goedkope manier worden gemaakt uit maïszetmeel. Hierdoor wordt fructose in toenemende mate gebruikt als goedkope vervanger van sucrose (riet- en bietsuiker).

Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat de opname in de dunne darme van grote hoeveelheden fructose onvolledig kan zijn. Het maakt hierbij een verschil of fructose alleen wordt toegediend of in combinatie met andere stoffen. Zo blijkt dat glucose en galactose de opname van fructose verbeteren en sorbitol de opname kan remmen.

„In de westerse landen wordt in plaats van sucrose als zoetstof steeds vaker het goedkoper bereide fructose gebruikt. Dit geldt vooral voor fabrieksmatig bereide dranken en voedingsproducten. Als gevolg van deze productieveranderingen en het toenemend gebruik van kant en klare voedingsmiddelen neemt, met uitzondering van de zuigelingentijd, de dagelijkse hoeveelheid fructose die we binnenkrijgen sterk toe. Van alle leeftijdsgroepen is de gemiddelde fructose-inname per kilogram lichaamsgewicht tussen de een en vijf jaar het hoogst”.

Lekker

Het eerste probleem bij appelsap is dat kinderen het heel lekker vinden. Het wordt daarom ook in grote hoeveelheden geconsumeerd. De kinderarts kwam via de ouders te weten dat de klachten alleen ontstaan na het drinken van helder appelsap en niet na het drinken van troebel appelsap, zoals dat in reformzaken te koop is. Het troebele sap wordt na het persen direct gebotteld.

Hoekstra denkt dan ook dat het probleem ontstaat door de manier waarop de vruchtensappen worden bewerkt. „De fabrikant wil uit de gemalen appel, de pulp, een zo groot mogelijke opbrengst hebben. Bij de industriële bereiding wordt een deel van het vruchtvlees met de hierin aanwezige voedingsvezels verwijderd. Om een helder sap te krijgen worden er enzymen toegevoegd. Dat proces zorgt er waarschijnlijk voor dat kinderen diarree krijgen. Ook helder appelsap zal bij het gros van de kinderen geen probleem geven, mits het maar in een redelijke mate wordt gebruikt. Bij het merendeel van de peuters geven hoeveelheden tot 200 ml per dag geen problemen”.

Voedingsadvies

In de voedingsadviezen die consultatiebureaus geven, wordt gezegd dat appelsap geen gunstig effect heeft bij diarree. Toch vindt de kinderarts deze informatie bij lange na niet voldoende. „Ik denk dat die aanbevelingen nog een keer bekeken moeten worden en dat er meer op gewezen moet worden dat voldoende voedingsvezels en vetten van belang zijn en dat vruchtensappen beperkt moeten worden”.

De problemen na het drinken van appelsap komen vooral bij jonge kinderen voor. Volgens de kinderarts komt dat doordat het eten bij peuters snel door de darmen gaat, waardoor ze kwetsbaarder zijn. Bij volwassenen is de passagetijd van de voeding door de darmen langer. „Uiteraard is het ook voor ouderengoed om voldoende voedingsvezels en vetten binnen te krijgen en geen overmaat aan koolhydraten uit vruchtensappen”, adviseert hij.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen