Gemeentelid beschrijft verleden gereformeerde gemeente Zeist

Het is een fors en voornaam boekwerk met schitterend fotomateriaal geworden. We mogen de schrijver, de heer M. K. Treur, lid van de gereformeerde gemeente te Zeist, hiermee wel van harte feliciteren. Hij heeft er zeven jaren aan gewerkt, maar dat heeft dan ook een vette buit opgeleverd.

De voorzijde van het boek toont ons de kerk aan de Torenlaan, waar men van 1913 tot 1972 diensten belegde, alsmede het huidige kerkgebouw, de Rehobothkerk aan de Joubertlaan, over welks esthetica verschillend gedacht wordt. Dat deze kerkgebouwen de voorkant van het boek sieren, heeft ongetwijfeld iets te maken met de indeling van het geheel.

Na het eerste hoofdstuk, dat de voorgeschiedenis beschrijft, volgen drie grote hoofdstukken die achtereenvolgens de periodes in drie verschillende kerkgebouwen beslaan.

Instituering

Over de voorgeschiedenis van de kerkelijke gemeente en over de historie van Zeist in het algemeen worden we door Treur uitgebreid ingelicht. En dan blijkt al ras dat dit boek het niet buiten een voornaam uiterlijk kon stellen, want, zo zei freule J. M. E. van de Poll (1872-1970) over Zeist in de negentiende eeuw: „Zeist was een mooi, rustig bosrijk, oud dorp met prachtige buitenplaatsen en herenhuizen".

Maar ook in dat deftige Zeist en omgeving waren kort na 1834 al afgescheidenen aanwezig. Zo werden in De Bilt ten huize van Hermanns Veenendaal bijeenkomsten gehouden en vast is komen te staan, dat op 26 augustus 1838 de instituering van de Afgescheiden Gemeente te Zeist heeft plaatsgevonden.

Volgens de notulen besloot men al snel preken te gaan lezen van Th. van der Groe en B. Smytegelt. Geen slechte keuze derhalve. In 1842 werd deze gemeente erkend bij Koninklijk Besluit. De diensten werden gehouden in een gebouw staande aan de Heuvel. Daar werd in 1849 kand. P. J. Oggel bevestigd tot predikant van Zeist en Utrecht samen.

Later in de eeuw, toen deze afgescheiden gemeente tot de Christelijke Gereformeerde Kerken behoorde, trad zendeling-leraar A. O. Schaafsma voor haar op. Rond hem ontstond echter een conflict, met als gevolg een grote scheuring. Daaruit kwam de vrije gereformeerde vereniging voort. Na het vertrek van Schaafsma kwijnde de Vereniging, totdat ze in 1887 werd opgeheven.

Nog vóór die tijd, in de jaren '81 en '82, zien we dat enkele personen de oefenaar D. Wijting in Zeist laten optreden. Men kwam dan bijeen aan de Torenlaan. Men gebruikte toen al de naam gereformeerde gemeente Zeist. Uit de beschikbare gegevens kan volgens Treur de conclusie getrokken worden dat deze gemeente geïnstitueerd werd op 12 november 1884. Op die datum begint dus de eigenlijke geschiedenis. Overigens is het opmerkelijk dat in de jaren '85 en '86 in de vereniging en in de gereformeerde gemeente predikanten of oefenaars optraden die tot dezelfde ligging gerekend mogen worden.

Schietende ambtsdrager

Over de verdere geschiedenis is natuurlijk zeer veel te vertellen, maar dat doen we niet op deze plaats. Daarvoor moet u het boek zelf lezen. Dan komt u ook diverse predikanten tegen, namelijk na ds. D. Wijting de voorgangers ds. G. van Reenen, oefenaar L. Wijting, ds. H. Roelofsen, ds. J. R. van Oordt, ds. M. Blok, ds. A. Vergunst, ds. A. Hofman, ds. G. J. van den Noort en de huidige (tiende) predikant, ds. J. J. van Eckeveld.

De gemeente heeft vele ambtsdragers gekend en bovendien heel verschillende. Zo wordt ons Teunis van Ekeren (1846-1930) getekend, een man die de Heere vreesde. Van karakter was hij overigens wat kort aangebonden, om maar niet te spreken van heetgebakerd. Voor de veiligheid was hij eens 's nachts in de Villa Blikkenburg van de Heer Meder. Toen hij 's nachts gewekt werd door wegsnellende inbrekers, gebeurde het volgende: „Opstaande en licht opstekende, zag hij twee mannen wegloopen welke hij door het opengeschoven raam een revolverschot na zond, zonder evenwel te treffen". Overigens, stelt u zich gerust, meer schietende ambtsdragers ben ik in het boek niet tegengekomen.

Niet door mensen

De titel van het gedenkboek luidt: "Gebouwd op het Fundament". Deze titel is ontleend aan Efeze 2:20. Het was ook de tekst van de bevestiging van ds. Van Oordt door ds. Roelofsen. Ziende op de historie van de gereformeerde gemeente te Zeist, merkt ds. Van Eckeveld hierover op in zijn Woord vooraf: „Dan is dat niet geschied door mensen allereerst -al wil de Heere mensen gebruiken in Zijn dienst als slijk aan Zijn goddelijke vingeren- maar dan is dat geschied door de Heere Zelf'. De Heere bouwt immers Zijn Kerk. En daarvan spreekt dit gedenkboek ook. Van harte aanbevolen!

N.a.v. "Gebouwd op het Fundament"; Voorgeschiedenis, wording en ontwikkeling van de Gereformeerde Gemeente te Zeist, door M. K. Treur; uitg. geref. gemeente, Zeist, 1991; 389 blz.; prijs 49,50 gulden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen