DE HEMEL IN HET OUDE TESTAMENT

C. Houtman, DE HEMEL IN HET OUDE TESTAMENT, 284 blz., ƒ 27, 50, Uitg. T. Wever, Franeker, 1974.

In deze zeer gedocumenteerde dissertatie analyseert de schrijver de voorstellingen van het Oude Israël omtrent de kosmos. Minutieus worden woordparen bezien als vogelen des hemels, (van) onder de hemel, van het ene einde van de hemel tot het andere (Deut. 4 : 32), de 'sluizen' des hemels, en andere. De uitdrukking hemel en aarde •— dikwijls sanen genoemd met andere elementen •— is er één per merismum om de kosmos aan te duiden. Hij verdedigt de stelling, dat Gen. 1 : 1 een opschrift is boven wat volgt, een verklaring die ik nog steeds als de beste zie, ook al blijven vele vragen over. Met Gen. 2 : 4 begint een nieuw gedeelte, dat van de geschiedenis van de kosmos en zijn inwoners verhaalt.

De auteur waarschuwt voor een getvoonte om op grond van stereotypie bepaalde passages te verbeteren, acht het dubieus uit Gen. 14 : 18 v. vergaande conclusies te trekken over assimilatie van Jahwe en El, hij acht het onwaarschijnlijk, dat de uitdrukking God des hemels pas in het contact met de Perzische godsdienst zijn oorsprong zou hebben, hij meent, dat het weinig waarschijnlijk is dat het Oude Testament een hemeloceaan kent. Van dit alles nam ik dankbaar acte. Terloops geeft de schrijver een hermeneutische regel: lgemeen geaccepteerde voorstellingen komen (in het O. Test.) slechts terloops of op indirecte wijze ter sprake. Een behartenswaardige opmerking, al liggen de gevaren van inlegkunde vlakbij.

De aanduiding God-Schepper kwalificeert Jahwe als almachtige en universele God. Hemel en aarde worden door de schrijver observanten van het wereldgebeuren genoemd (Ps. 50 : 4 e.a.). Er is een lotsverbondenheid van de kosmos en de mens in het gericht; de zonde van de .mens verderft de kosmos Hemel en aarde zijn ook herauten van de macht en de majesteit Gods. Met vele voorbeelden tekent de schrijver, hoe de aarde op de hemel is aangewezen, maar in dit hoofdstuk wordt ook herinnerd aan de vernietigende krachten, die van boven neerdalen.

Dankbaar ben ik voor de stelling, dat het Oude Testament geen wereldbeeld kent. De oudtestamentische uitspraken over de kosmos zijn volgens de schrijver misschien het best te typeren als symbolische uitdrukkingen. De schrijver gaat

met deze — toch wel belaste — term met een zekere behoedzaamheid om, voor de Israëliet zou de band tussen werkelijkheid en symbool waarschijnlijk nauwei zijn dan voor ons, de Israëliet zou een ander werkelijkheidsbegrip hebben dan wij, maar consequenties heeft deze opvatting stellig. De verschillende benamingen voor de hemel als woonplaats van Jahwe schijnen vooral functionele betekenis te hebben.

Voor mij komt te weinig de supreme werkelijkheid van de hemel tot zijn recht. In de Inleiding wordt slechts met een enkel woord naar de geschiedenissen van Henoch en Elia verwezen; Ps. 73:24 wordt niet genoemd. Hemel der hemelen is voor de schrijver wellicht als een intensief-vorm te verstaan; „de hemel in al zijn hemelse glorie."

Al kan ik alle conclusies van de schrijver niet delen, het blijft voor mij een knap werk, dat iets van de rijkdom van de Schrift laat zien en dat tot verder onderzoek prikkelt.

H.

Bt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen