Opgravingen Chateau Dongen met succes afgerond

„Met de opgraving van het kasteel is belangrijlte informatie over de Brabantse geschiedenis boven tafel gekomen", zegt archeoloog N. Gielen. De docent geschiedenis aan de Hogeschool Katholieke Leergangen in Tilburg is -samen met een aantal studenten- nauw betrokken bij het onderzoek. Het kasteel is volgens hem rond 1300 gesticht door Willem van Duivenvoorde en deed tot eind 1600 dienst als verdedigingsvesting voor de zuidelijke grenzen van ons land.
    Al eerder is er gegraven naar resten van Chateau Dongen. „In 1979 heeft de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek een oppervlakteonderzoek gedaan", vertelt Gielen. „Dat leverde alleen de mogelijke plaats van het kasteel op. Verder was er niets te vinden, dus werd het onderzoek gestaakt".
     In 1983 kwamen er onverwachts nieuwe kansen. Bij graafwerkzaamheden ten behoeve van een nieuw industrieterrein werden stukken muur en aardewerkscherven gevonden. De plaatselijke heemkundekring was direct gealarmeerd. Men vroeg de gemeente Dongen de ontginning van het terrein tijdelijk te onderbreken om nogmaals te kunnen speuren naar restanten van het kasteel. „Dit werd gelukkig toegestaan. Het was onze laatste kans", zegt Gielen.

Rundvlees

Dit keer hadden de archeologen meer succes. Een groot deel van de grachten werd blootgelegd. Aan de hand van overgebleven muurresten werd berekend dat het bouwwerk een omtrek had van 48 bij 33 meter. Gezien de hoogte van de muren waren er waarschijnlijk twee verdiepingen. Verder vond men restanten van een waterput en een vrij diepe asput, keukenmateriaal, muurankers, hangen sluitwerk, profielstenen en aan de noordkant een uitgebreide verzameling dierenbotten, voornamelijk van runderen. „Dit wijst er op dat de kasteelbewoners behoorlijk wat rundvlees hebben gegeten", concludeert de archeoloog.
    Hoewel het onderzoek veel heeft opgehelderd, hangt er nog steeds een waas van geheimzinnigheid rond de verdwijning van het kasteel. Het komt het laatst voor op kaarten uit de zeventiende eeuw. Volgens Gielen is het zeker dat de muren zijn omgetrokken. Hij wijst de gedachte aan oorlogsgeweld met klem van de hand. „Onderzoek van stenen in het laboratorium heeft aangetoond dat er geen sprake is geweest van geweld. Wellicht was het kasteel op een gegeven moment zo bouwvallig, dat men besloot de muren om te trekken". Gielen voelt zich in zijn mening gesterkt door het feit dat kastelen vanaf 1600 geen militaire functie meer hadden, maar uitsluitend symbolen van macht waren.
     De resultaten van het onderzoek zijn onlangs officieel gepresenteerd aan de Dongense bevolking. Het is de bedoeling dat het gevonden materiaal de komende tijd nauwkeurig gedetermineerd en geregistreerd wordt. „Archeologie is een destructieve arbeid", zegt Gielen. „Je haalt waardevolle voorwerpen uit hun omgeving. Daarom is het zo belangrijk om alles precies op te schrijven". De archeoloog wordt daarbij geholpen door studenten van de Tilburgse Hogeschool. „Een studente biologie bij voorbeeld heeft een aantal plantenzaden onderzocht en daarover een scriptie geschreven. Daardoor weten we weer iets meer over de begroeiing bij het kasteel".

Assistentie

Behalve studenten hebben ook kinderen van de bassischool "De vijf eiken" in Rijen aan de opgravingen meegedaan. Zij offerden daar zelfs een vakantieweek voor op. Hun onderwijzer studeert namelijk geschiedenis bij Gielen. Via hem sloeg de belangstelling voor Chateau Dongen over op de klas. Toen de kinderen eenmaal op de bewuste locatie hadden rondgeneusd, waren ze er niet meer weg te krijgen. Gewapend met schepjes gingen ze aan het werk en leverden een zeer gewaardeerde bijdrage aan het onderzoek.
     „De heemkundekring van Dongen wil de resultaten van het onderzoek voor een zo breed mogelijk publiek toegankelijk maken", laat C. Boers weten. Als medewerker op de afdeling welzijn van de gemeente Dongen is hij nauw betrokken bij alles wat op cultureel-historisch gebied gebeurt. „Er zullen twee videobanden over de opgravingen verschijnen: een voor het onderwijs op drie niveaus met een bijbehorend lespakket en een voor de openbare bibliotheek. Ook komt er een permanente tentoonstellingsruimte om de meest bijzondere vondsten te laten zien. We moeten ons nu behelpen met een vitrine van bescheiden afmetingen in het gemeentehuis". Wat Boers betreft zijn de opgravingen nog niet helemaal afgerond. „We zouden graag de oostgracht nog een keer willen onderzoeken. Er zijn namelijk aanwijzingen dat daar nog veel te vinden is". Als de heemkundekring niet achter het net wil vissen, zal dat op korte termijn moeten gebeuren.

Reconstructie
Het stuk grond ligt te wachten op een koper. Zodra die er is, zal de locatie definitief onbereikbaar zijn voor archeologisch onderzoek. Eén schrale troost: de koper moet er mee akkoord gaan dat er op een of andere manier een herinnering komt aan het voormalige kasteel.
    Als alle gegevens van het onder zoek verzameld en geordend zijn, i; het de bedoeling dat het kasteel o\ papier gereconstrueerd wordt. Arche oloog Gielen voegt er onmiddellijl aan toe dat het nooit een kopie vai de werkelijkheid kan worden. „Daac voor ontbreken te veel details. Bo vendien is er slechts één tekening vai het kasteel en die is in hoge mate on betrouwbaar. De tekenaar heeft he bouwwerk nooit met eigen ogen ge zien". Niettemin heeft de Tilburgsf archeoloog er alle vertrouwen ir -mede op basis van onderzoek naai vergelijkbare kastelen- dat een reek reconstructie van Chateau Donger mogelijk is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen