Mary Pos: leven en werken en na roem de vergetelheid

Voor de Tweede Wereldoorlog werkte Mary Pos als free-lance journaliste zowel mee aan de antirevolutionaire Standaard als aan de (beter betalende) Telegraaf na de oorlog ook nog aan Trouw. Ze was bij een breed publiek graag gezien, maar het ontbrak ook nimmer aan scherpe kritiek op haar werk.

Verzetsbladen

In "Uitgelezen Boeken", het "Katern voor boekverkopers en boekenkopers", vertelt Joop van den Berg hoe hij via de rommelmarkt in Hilversum leven en werk van de ooit befaamde, van de Zaankant Mary Pos: leven en werken en na roem de vergetelheid afkomstige, journaliste Mary Pos (her)ontdekte. Dat betekende ook het vinden van een briefwisseling, onder meer met het Militair Gezag. Daaruit bleek wel, dat Pos geen verzetsheldin was. Delen van brieven zijn in dit nummer afgedrukt, evenals een artikel van Igor Cornelissen uit Vrij Nederland in 1988. Maar de aanvallen van Het Parool (Frans Goedhart) op Mary Pos, kort na de bevrijding, werden door Henk van Randwijk in het eveneens vroegere verzetsblad Vrij Nederland weerlegd.

We lezen in "Uitgelezen Boeken" over haar vele reizen, maar ook over de oppervlakkigheid die ze in lezingen en boeken openbaarde. Oud-Trouw-redacteur Bert Klei vertelde aan VN dat hij als jong verslaggever haar lezingen met lichtbeelden moest verslaan: „Ze kletste maar wat. Hoe warm het was in Egypte en hoe groot de piramiden waren". Er kwamen ook onthullingen over haar houding tegenover de bezetter, al betoogde ze dat ze nooit lid was van de Kultuurkamer. Ze ging prat op haar 'persoonlijke onderhandelingen' met Mussolini. Maar ook prinses Juliana liet zich (kort na de bevrijding?) door Pos interviewen.

Apartheid en reclame

Ze verscheen in advertenties voor een bekend biermerk en ze liet zich -in strijd met de ethiek van de journalistiek graag gratis verwennen door luchtvaartmaatschappijen en bedrijven, die ze in haar publikaties daarvoor beloonde. Voor haar lovende kopij liet ze zich gaarne betalen. Ook voor het feit dat ze tijdens haar vele lezingen altijd duidelijk zichtbaar een doosje Wybertjes hanteerde; met de fabrikant had ze ook daarover een contract afgesloten... Ze had het helemaal verkorven bij links Nederland door haar positieve boek over Hendrik Verwoerd en de Zuidafrikaanse apartheid. Dat boek "Wie was dr. Verwoerd?" verscheen in 1967 bij De Banier in Utrecht.

Andere uitgevers van haar waren Kok, Voorhoeve, Zomer & Keuning (toen in Wageningen), Callenbach en Allert de Lange. Hoe het haar verging, verhaalt Anneke Soethout in deze aflevering van "Uitgelezen Boeken".

Mary Pos overleed op 28 december 1987, min of meer vergeten. Er was één rouwadvertentie, in De Telegraaf, en één In memoriam, in Trouw. Het is tragisch, te lezen hoe deze jonge en veelbelovende, heel mooie èn behaagzieke journaliste -die mij op sommige foto's sterk aan de jongere Annie M. G. Schmidt doet denken- later zulke kronkelwegen insloeg. Ze vond veelal de man in de straat op haar hand. Maar collega's en critici moesten weinig meer van haar artikelen en boeken hebben. Ze houdt zich als publiciste eerst nog krampachtig staande, maar tussen haar "Daden!" uit 1931 en haar "Dieren hebben geen tranen" uit 1975 ligt een lange weg. 

Ik kan niet zeggen dat er in dit Mary- Pos-nummer sprake is van een totale ontluistering, al komen bepaalde onthullingen, ook over haar weinig deugdzame privé leven, hard aan. Maar een postuum eerherstel is hier zeker nog niet aan de orde. Misschien zal men later positiever over haar oordelen. Misschien ook zal haar werk in totale vergetelheid verdwijnen. Want wie weet nog dat er ooit een grote, welgevormde, purperrode tulp naar Mary Pos is genoemd? En wie leest nog haar "De maan schijnt overal", "Lichtzoekers", "Werkelijkheid op Bali", "Ik zag Amerika" of "Veelbelovend Rhodesia en machtig Tanganyika"?

"Uitgelezen Boeken" is een uitgave van De Buitenkant (drukkerij Jan de Jong) in Amsterdam. Het aan Mary Pos gewijde nummer is aflevering 1 van jaargang 5, 36 blz. (Informatie over losse nummers en abonnementen: tel. 020-6258236).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen