Kerk viert oudejaarsdag

H et zijn de heilsfeiten die de kalender van de kerk stempelen. Pinksterfeest is het laatste heilsfeit dat we vierden. Daarop volgde de zondag van de drie-eenheid. Op deze dag wordt de laatste tijd wel aandacht aan de lijdende kerk besteed. Daarna volgt wat wel heet de feestloze tijd. Hoewel dat een vreemde en ook onjuiste uitdrukking is, begrijpen we wat ermee bedoeld wordt. In de periode van de zomer en de herfst komen geen kerkelijke feestdagen voor. Wel is de eerste zondag in oktober een bijzondere zondag, bekend als de Israëlzondag. Maar verder zijn er tussen Pinksteren en advent geen zondagen met een specifieke betekenis. Of het moest zijn – zoals dit jaar – dat 31 oktober op zondag valt. Dan krijgt deze zondag het karakter van het herdenken van de kerkhervorming.

Eeuwigheidszondag

De laatste zondag van het kerkelijk jaar is de zondag voordat de adventstijd begint. Deze dag heeft voor de christelijke gemeente een bijzondere betekenis. Ze draagt verschillende namen. We spreken wel over de zondag van de voleinding of over de eeuwigheidszondag. Namen die erop wijzen dat het licht valt op de toekomst die God voor Zijn kerk zal doen aanbreken. De schijnwerper is gericht op het laatste heilsfeit: de wederkomst van Christus.

In het spraakgebruik van de gemeente wordt deze zondag ook wel de oudejaarszondag van de kerk genoemd. Dat is ook een betekenisvolle naam. Er zit de gedachte in dat de kerk door haar geloof in Christus oudejaarsdag 31 december al vóór is. Nog voordat het kalenderjaar voorbij is, mag de kerk al weten van een toekomst die in Christus is ontsloten.

Zoals heel het jaar een jaar van onze Heere is (annus Domini), zo is deze zondag in het bijzonder een ‘dag van de Heere’ (dies Dominicus). De christelijke kerk concentreert zich op 21 november nog meer op het wonder dat de kerk de tijd en de geschiedenis beleeft als doortrokken van de heilsgeschiedenis.

Ootmoed en hoop

Er is overeenkomst tussen 21 november 2010 en 31 december 2010. In beide gevallen is er het besef van de eindigheid van het leven. In beide gevallen is er ook weet van de dragende trouw van God. Er is ook verschil. Op 31 december is er vaak een gevoel van vergankelijkheid en weemoed. Op 21 novem-ber mag er in plaats daarvan ootmoed zijn en hoop door het licht van Gods toekomst dat op de eindigheid valt. Misschien mogen we het zo zeggen: we kunnen 31 december pas goed beleven als de laatste dag van het jaar als we op 21 november geleerd hebben heel het jaar en heel onze tijd te zien in het perspectief van de eeuwigheid, van Gods toekomst voor de kerk, de wereld en de kosmos.

Grote einde

De laatste zondag van het kerkelijk jaar is een zondag vol betekenis. Ik noem enkele gedachten die een grote rol spelen. Er is het besef van de eindigheid van het aardse leven. Wij zijn pelgrims en hebben hier geen blijvende stad. In dat besef dienen we ons te oefenen. Deze zondag leent zich daar bij uitstek voor.

Deze laatste zondag plaatst ons ook bij het laatste, het grote einde van alle dingen. Eens breekt de laatste, de jongste dag aan. Dan komt Jezus terug op de wolken van de hemel om de levenden en de doden te oordelen. Dan wordt Gods geschiedenis voltooid. Alles wat gebeuren moest is dan gebeurd. Alles wat

God heeft beloofd, is dan vervuld. Deze zondag bepaalt daarom bij de ernst van het oordeel. Wij moeten allen geopenbaard worden voor de rechterstoel van Christus: het eindexamen. Hoe zullen we dan voor Hem staan? Als we op zondag 21 november niet weten van het wonder van 31 oktober, namelijk dat we als goddelozen gerechtvaardigd worden, dan loopt het slecht met ons af. Maar een gelovige mag weten dat Christus, zijn Rechter, ook zijn Redder is (HC.52).

Op deze zondag mogen we ons ook oefenen in het geloof dat God eenmaal een nieuwe hemel en een nieuwe aarde zal scheppen. De doden zullen dan opstaan en er zal een totale vernieuwing plaatsvinden van heel de geschapen werkelijkheid. God zal alles en in allen zijn.

Overledenen

Op de laatste zondag van het kerkelijke jaar worden we ook bepaald bij de eeuwigheid, die al aanbreekt op het moment dat we sterven. Verschillende gemeenteleden raakt dit in het bijzonder, omdat een geliefde in het afgelopen jaar overleed. Voor hen werd het eeuwigheid. Terwijl de wereld dan in ongeloof van geen troost weet, mogen de gelovigen juist weten van de enige troost in leven en sterven. Wie in zijn leven het eigendom van Jezus werd, is dat ook in het uur van zijn sterven en blijft het tot in de eeuwigheid. Dan wordt dit geloof zelfs de grootste rijkdom die er bestaat. Sterven betekent dan: voor eeuwig bij Christus zijn.

Op de eeuwigheidszondag mogen we weten dat de strijdende kerk hier op aarde verbonden is met de triomferende kerk hierboven. Die triomferende kerk is de strijdende kerk voorgegaan. De overledenen in Christus zijn niet weg, maar ze zijn ons voor. Ze mogen al voor de troon staan met de palmtak van de overwinning in de hand.

Het is om dit geloofsperspectief dat het in steeds meer hervormd-gereformeerde gemeenten gebruik is om op de laatste zondag van het kerkelijk jaar de overleden gemeenteleden te gedenken. Vroeger gebeurde dat – als het al gebeurde – vaak op oudejaarsavond. Dat heeft zijn goed recht. Maar ik zou er de voorkeur aan geven om het te doen op de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Dan staat het gedenken van de overledenen in het volle licht van de toekomst en kunnen de hierboven genoemde aspecten tot hun recht komen.

Het gaat beginnen

Na de laatste zondag van het kerkelijk jaar is het voor de kerk niet afgelopen. We hoeven niet te eindigen in het gevoel dat het allemaal voorbij gaat en voorbij is. We mogen verder gaan. Sterker nog: het gaat beginnen. Het wordt advent. Dat is precies de bedoeling van deze zondag van de voleinding. Juist vanuit het eeuwigheidperspectief loopt het einde uit op het begin. Hij komt, die gekomen is in Bethlehem. Zalig zijn die dienstknechten die de heer als hij komt, wakende zal vinden. (Luk.12:37)

W. Verboom

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen