„Bijbelgetrouwe christenen in Oost-Europa leven sonns anders dan wij; hoe kan dat?"

Als ik hoor van christenen in Tsjechoslowakije, Hongarije, etc. dan komt hun levenswijze (o.a. haardracht en kleding) zo heel anders over dan ik in Nederland gewend ben van christenen. Veel ruimer, terwijl wat ze zeggen precies hetzelfde is als wat ik in de Bijbel lees. Zijn wij dan te hekrompen geworden, te veel op uiterlijke dingen gaan letten?De christenen daar, met een ruimere kijk op veel uiterlijke dingen, leven net zo dicht, of soms dichter bij God dan vele christenen/gelovigen hier. Waarom is dit verschil?

Het is heel begrijpelijk dat deze vragen bij je leven. Dat er verschillen zijn is voor een deel een gewoon menselijk verschijnsel. Wij hoeven niet eens naar het buitenland. Je kunt binnen één en hetzelfde kerkverband al verschil ontdekken tussen een gemeente op de Veluwe en een gemeente in de Randstad. Wat schrijf ik, je kunt binnen de gezinnen van kerkeraadsleden in één en dezelfde gemeente of binnen de gezinnen van predikanten in één en hetzelfde kerkverband allerlei verschillen ontdekken, terwijl beide gezinnen willen leven naar het Woord. Hoe kan dat? Omdat ieder mensenleven uniek is en iedereen zijn of haar eigen geschiedenis en ontwikkelingsgang heeft. Wij hoeven niet hetzelfde te zijn, als wij maar (en dat is het geheim van eendracht) op hetzelfde gericht zijn. Zo staat het letterlijk in het Grieks over het Door het verdwijnen van het IJzeren Gordijn zijn er veel meer contacten gekomen met Oost-Europa. Ook met de christenen die gesteund worden door Nederlandse hulporganisaties. Als het gaat om de geloofsbeleving zijn er veel raakvlakken, maar op het gebied van de levensstijl zijn er ook verschillen. Hoe kan dat? eendrachtig bijeen zijn van de discipelen voor en op de Pinksterdag. Wat in Jeruzalem eenheid schiep, was hetzelfde geloof in de Heere Jezus Christus en het bijeen zijn voor dezelfde belofte. En daarbinnen is verscheidenheid mogelijk.

Jodenchristenen
En dan spelen allerlei factoren mee. De gewoonten van een streek. De ontwikkeling van de achterliggende geschiedenis. Etcetera. Dat was ook in Jeruzalem. Daar waren twee gemeenten: De ene bestond uit Jodenchristenen, die op joodse wijze leefden, en de andere uit christenen uit de heidenen, die anders leefden. In de ene gemeente werden de kinderen besneden, in de andere niet. In de ene werden allerlei joodse gewoonten gehandhaafd, in de andere niet. Dat was geen probleem, mits men op hetzelfde gericht was. Een probleem werd het pas toen sommige Jodenchristenen de christenen uit de heidenen als tweederangschristenen gingen zien, omdat zij niet besneden waren. Zulke Jodenchristenen brachten bijvoorbeeld de gemeenten in Galatië in verwarring. Zij beweerden dat de christenen in Galatië pas echt gelovig en echt verlost konden zijn als zij ook op joodse wijze de sabbat gingen onderhouden en zich zouden laten besnijden. Toen werd Paulus furieus, want eigenlijk zeiden die mensen dat het verlossend werk van Christus niet genoeg was, als de christenen zelf niet bepaalde ceremoniën onderhielden die juist door Christus vervuld waren. Paulus had geen enkel bezwaar wanneer een Jood die christen geworden was, zijn zoontje liet besnijden (zelfheeft hij ook Timotheüs besneden), maar als dat moest dienen om een echte christen te worden, was hij er fel tegen: Christus' offer was blijkbaar niet genoeg! Ik hoop dat je uit het bovenstaande begrijpt hoe wij met verschillen moeten omgaan.

Zwarte kleding
Maar over wat voor verschillen hebben wij het dan? Over die verschillen waar het Woord ruimte voor open laat. Over de kernstukken van de leer van de Schrift mogen wij niet verschillend denken. Maar andere verschillen hebben soms met een bepaalde gewoonte van het land te maken. Neem het in het zwart of donker gekleed gaan van predikanten. Dat is een typisch Hollands verschijnsel. Let wel, ik vind het prima! Maar als wij met een groep Hollandse predikanten naar de predikantenconferentie van Leicester in Engeland gingen, werd er toch naar ons gekeken zoals wij kijken naar iemand in klederdracht: apart, aardig, typisch bij die plaats horend, maar ik trek dat niet aan. De overige predikanten op de conferentie kennen de gedachte niet, dat bij het ambt zwarte of donkere kleding zou horen. Het staat ook nergens in de Bijbel. Dat zij die traditie niet kennen is historisch heel begrijpelijk, want uit reactie op de zwarte kleding en het boordje van de roomse en van de anglicaanse geestelijkheid koos men juist bewust gewone kleding.

Degelijker
Maar dat betekent niet dat voor mij in ons land de donkere of zwarte kleding geen functie zou kunnen hebben. Integendeel, er zijn best positieve punten op te noemen. Maar ik zou net zo'n dwaasheid begaan als de dwaalleraren onder de Galaten, wanneer ik een beetje op die andere predikanten neer zou kijken: „Ik ben toch degelijker". (Wij zeggen dat niet hardop, we beweren juist nadrukkelijk: „Niet dat ik beter ben".) Maar als wij zo denken, hebben wij een gewoonte verheven tot Godsopenbaring. En dan wordt het gevaarlijk voor de genade en ook voor het geheim van de heiliging! Het is eigenlijk net als met een gezin. Ieder gezin kent bepaalde gewoonten. Van de leden van het gezin mag ook verwacht worden, dat ze zich aan die gewoonten houden. Eng wordt het wanneer iemand denkt dat een ander gezin niet goed kan zijn, omdat het onze specifieke gewoonte niet heeft. Dat is hoogmoed. Eng wordt het ook, wanneer die gewoonte zodanig een wet wordt, dat wij een gewoonte niet weten te wijzigen ofte beëindigen, zelfs niet wanneer dat bij het volwassen worden van de kinderen voor hen beter zou zijn.

Baard
Bovendien moeten wij goed beseffen dat wij allen bepaald worden door de tijd en de cultuur waarin wij leven. Ik geloof dat het Gods bedoeling is dat mannen een baard dragen. Deze haargroei kan ik niet zien als een gevolg van de zondeval en als uitwerking van de vervloeking van de aarde en de daarin begrepen doornen en distels. God heeft de man zo geschapen. Maar ineens kreeg je het verschijnsel dat mannen hun baard gingen afscheren. Een puur modeverschijnsel. In die tijd werd dat door diverse predikanten als iets heel ergs ervaren. En terecht! Ik herinner mij een preek van Spurgeon, waarin hij verdrietig en tegelijk fel waarschuwt voor het nieuwe verschijnsel van de verwijfde, baardloze mannen. Als wij in die tijd geleefd hadden, zouden wij gedacht hebben dat een baardloze man geen kind van God kon zijn. Wij leven echter in een tijd dat er naar verhouding niet zoveel mannen een baard hebben. Sommigen ervaren het nu net andersom: Wie een baard draagt, kan eigenlijk geen kind van God zijn. Dat zit soms heel diep. Een eenvoudige vrouw sprak eens over het verdriet dat zij had, omdat een van haar familieleden een baard had. Ik probeerde het bovenstaande uit te leggen, maar dat kon zij niet meemaken. Toen ik zei dat ook Calvijn een baard had, antwoordde zij: „Dominee, dat kan niet, die hebben vast de vijanden er later bij getekend." Ik heb het verder laten rusten. Ik maak er ook geen punt van, terwijl ik blijf geloven dat de Heere het anders bedoeld heeft. Ik geloof ook dat ik minder verkouden zou zijn als ik gewoon liet groeien, wat God groeien laat. Waarom ik dan toch mijn baard niet laat staan? Om anderen die er een verkeerde visie op hebben, niet te ergeren. Helemaal vrede kreeg ik ermee toen een hardhorend iemand eens tegen mij zei, dat zij moeilijker kon liplezen bij iemand met een baard.

Volksaard
Er zijn dus verschillen in uiterlijk. Ieder land, iedere streek heeft eigen gewoonten en dat is prima, als wij het maar op de juiste wijze weten te relativeren. Er is tussen de diverse landen duidelijk verschil in volksaard. Wij Hollanders zijn wat verstandelijker, wat dogmatischer en ook meer voor vaste regels dan zuidelijker volkeren en daarom ook wel eens wat strakker. Dat heeft z'n nadelen, maar ook z'n voordelen. Zo is onze zondagsviering puriteins beïnvloed. Er zijn heel wat ongeschreven regels gekomen voor wat wij wel en niet op zondag doen. Of alle regels even goed zijn, laat ik in het midden, maar ik wil er wel op wijzen dat er ook een bewarende invloed van uitgegaan is. Vergelijk de zondag in Nederland maar eens met die in Duitsland, en wat er van de kerken is overgebleven.

Eensgezind
Ik heb relativerend gesproken over bepaalde gewoonten die wij niet tot Godsopenbaring mogen verheffen. Tegelijk zie ik van verschillende gewoonten de zin en laat ik ook de ruimte open dat het in een gezin, in een gemeente dienstig kan zijn een gewoonte af te schaffen of bij te stellen. Maar voorwaarde voor dit alles is dat wij eensgezind, dat is: op hetzelfde gericht zijn, namelijk de eer van God en het heil van het gezin of van de gemeente. Maar hetzelfde moet gelden van het verlangen om een bepaalde gewoonte in stand te houden.

Buitenkant
Ik ben niet ingegaan op de mogelijkheid dat wij ook alleen met de buitenkant bezig kunnen zijn. Dat wij zo op uiterlijke zaken gericht zijn, dat wij wel heel gewetensvol de buitenkant van de beker reinigen maar niet de binnenkant. Ik ben niet ingegaan op de mogelijkheid dat sommigen met de meetlat naar anderen kijken en zelf nog een onbekeerde zondaar voor God zijn. Onze degelijkheid zal ons dan voor de troon van God eeuwig aanklagen! Voor ons allen komt het erop aan dat wij persoonlijk een kind van God zijn. Dan zal de vraag levend worden in ons hart: „Heere, wat wilt U dat ik doen zal?" En als dat innerlijk leeft, zal dat ook naar buiten komen in onze handel en wandel. Dan corresponderen in ons leven ons innerlijk en uiterlijk met elkaar. Wat er in zit, komt er uit.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen