Stofjes mengen, schudden en koken

Drie tienen, vijf negens en een acht. De cijferlijst van Harm ziet er steengoed uit. De achttienjarige scholier glimlacht een beetje. „Ik kan nu eenmaal goed leren”, zegt hij. Het klinkt haast een beetje verontschuldigend, alsóf hij er niets aan kan doen.

Maar Harm dóet er ook niet zo veel aan. Het laatste schooljaar zat hij op z’n hoogst een uur per dag achter de boeken. Dan had hij het wel gezien. Ook tijdens de examenperiode besteedde hij nauwelijks tijd aan leerwerk. „Ik had twee jaar geleden examen op de havo gedaan, dus ik wist wel een beetje wat ik verwachten kon”.

Met z’n cijferlijst is Harm in één klap de beste van de school. „Niet zo verwonderlijk”, relativeert hij, „dit jaar waren er voor het eerst vwo-examens bij ons op schooi. Misschien is er volgend jaar wei eentje die beter is dan ik”.

Vrijstelling

Harm heeft een enorme bètaknobbel. Voor natuurkunde, scheikunde en wiskunde B haalde hij dan ook moeiteloos een tien. Wiskunde A, economie 1 en 2, biologie en Engels leverden hem een negen op. Nederlands was een acht. „Ik ben niet zo goed in Nederlands”.

Het afgelopen jaar deed hij het kalm aan op school. In plaats van de gebruikelijke dertig lesuren had Harm er achttien. „Ik kreeg vrijstelling voor een aantal vakken, omdat ik me anders toch in de les zou vervelen”. De jongen besteedde zijn tijd nuttig: hij nam een baantje in een supermarkt en bereidde zich alvast voor op z’n studie in Leiden. Scheikunde, natuurlijk.

„Scheikunde vind ik gewoon leuk om te doen, vooral de practicums”. Tijdens de Nationale Scheikunde Olympiade, die begin deze maand in Delft gehouden werd, kon Harm wat dat betreft z’n hart ophalen. Dagenlang kreeg hij les in theorie en praktijk en natuuriijk moest hij ook zelf laten zien wat hij ervan kon. De lessen en opdrachten waren knap pittig, „’s Avonds duizelde het je wel eens”, lacht Harm.

Eén dag zat hij negen uur achter elkaar met erlenmeijers, staafjes, branders en vloeistoffen te rommelen. Eerst had hij vier uur practicumles, wat een halfuurtje uitliep, en daarna was er de practicumtoets van vier uur. Ook dat liep een halfuurtje uit, dus werd het totaal negen uur. „Toen hing het me wel een beetje de keel uit”, geeft Harm toe.

Zenuwachtig

Harm bracht het er goed af. „Ik was ook helemaal niet zenuwachtig. Een dag eerder hadden we de theorietoets gekregen. Het ging helemaal niet naar m’n zin. Daarom had ik het uit m’n hoofd gezet dat ik bij de eerste tien zou horen”.

Juist daardoor maakte Harm zich niet zo druk. Voor het practicum nam hij alle tijd. Zorgvuldig voerde hij de titraties uit. Door de klok liet hij zich niet opjagen. Vier uur later was hij weliswaar niet klaar, maar had hij wel een hoge opbrengst.

„Het belangrijkste bij een practicum is dat je nauwkeurig te werk gaat. Ik moest acht titraties achter elkaar uitvoeren, het tolueengehalte in water bepalen, de zuiverheid van een stof uitrekenen en die stof ook maken. Bij het titreren moest je heel goed opletten. Je moest er echt voor zorgen dat je het kraantje op tijd dichtdraaide. Eén druppel was namelijk al genoeg. Elke extra druppel vras te veel”.

stoffen mengen, koken, koelen, afschenken, affilteren, wassen, residu’s van filters halen, drogen en rekenen. Een zenuwslopende toestand was het wel. Een jongen vlak achter Harm brak drie keer achter elkaar een ererlenmeijer bij het schudden. Alle keren moest hij opnieuw beginnen. Een meisje deed haar stof per ongeluk in het potje van haar buurman. Het was te laat om er nog iets aan te doen.

Wisselbeker

Tot aan de uitreiking van de prijzen, nu anderhalve week geleden, dacht Harm dat hij niet bij de eerste tien zou horen. Het kwam voor hem als een complete verrassing dat hij de beste van de Olympiade bleek te zijn. Voor zijn prestatie kreeg hij een kristallen erlenmeijer, twee scheikundeboeken, een trui en een oorkonde. De grote, eveneens kristallen, wisselbeker komt op de Prins Mauritsschool te staan.

Daarnaast mogen de beste vier naar China om daar hun land op de Internationale Chemie Olympiade te verdedigen. Harm blijft echter thuis. In zijn plaats gaat nummer vijf naar China. „De theorietoets valt net op zondag”, legt Harm uit. „Dat is puur werken. Jammer vind ik het wel dat ik niet meekan, maar het is niet anders”.

Zijn principes werden overigens uitgebreid tijdens de Olympiade in Delft besproken. „Van de een moest ik met de dominee gaan onderhandelen, de ander probeerde me over te halen met: „Zo’n kans krijg je nooit meer”, een derde vroeg zich af of God dat nou echt van mij vroeg. Zo goed mogelijk heb ik het proberen uit te leggen. Het is best goed om eens met andersdenkenden om te gaan. Ze vragen je van alles en nog wat. Het zet je vanzelf ook tot nadenken. Waarom doe ik die dingen wel en andere dingen niet?”.

Promoveren

Even laat Harm de scheikundeboeken voor wat ze zijn. Na de zomervakantie zet hij zich in de collegebanken van de Rijksuniversiteit in Leiden. Vier jaar denkt hij over de studie te doen. En daarna? „Promoveren”.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen