Drs. Arie Pellegrom vertolkt zestien talen

Geregeld kreeg de familie Pellegrom buitenlandse gasten over de vloer. Mensen die net als zij tot de Vergadering van gelovigen hoorden. Arie vond dat prachtig. De vreemde talen die ze spraken intrigeerden hem. Spelenderwijs leerde hij ze kennen. Als tienjarig jochie nam hij bezoekers al mee om ze Rotterdam te laten zien en tekst en uitleg te geven. Op het gymnasium maakt hij zich naast de moderne talen ook Latijn en Grieks eigen. „Toen ik de school verliet, kon ik het Homerus-Grieks vlot spreken en lezen. Even snel als de krant." Het ideaal dat de gymnasiast voor ogen had was een goedbetaalde baan als congrestolk. Om financieel snel binnen te zijn. De tolkenopleiding in Genève bood de beste kansen voor een glansrijke carrière, maar voor een studie in het verre buitenland gaven zijn ouders geen toestemming. Antwerpen was net toegestaan, mits hij thuis bleef wonen. Dat zag hij niet zitten. Na rijp beraad schreef hij zich in voor archeologie. Een keus die hij van de ene dag op de andere dag zou wijzigen. Hij ging in Utrecht Slavische talen en letterkunde studeren, met Russisch als hoofdvak. „Achteraf zeg ik: de Heer heeft me stilgezet, omdat Hij andere plannen met me had. Toen ervoer ik het meer als een ingeving. Volgens buitenstaanders was het een opleiding tot werkloosheid."

Stageperiode
De studie liep fors uit door nevenactiviteiten, ziekte en huwelijk. Maar na dertien jaar mocht Arie Pellegrom zich toch doctorandus noemen. Hij kon nu drie kanten op: de wetenschap, het onderwijs en vertaalwerk. „Wetenschap viel al heel snel af We gingen de periode Pais in, wat betekende dat het mes in de wetenschap werd gezet. Onderwijs idem dito. Je kon in die tijd op de middelbare school facultatief Russisch of Spaans volgen, maar dat experiment werd gestaakt. Bleef de laatste mogelijkheid over. Die trok me ook wel. Het was tenslotte m'n eerste keus geweest. Ik besloot een vertaalbureau op te zetten en begon organisaties aan te schrijven. In die periode begon de Heer me duidelijk te maken dat ik voor Hem moest gaan werken. Bij diverse gelegenheden werd dat bevestigd, maar pas na twee jaar was ik ervan overtuigd dat ik inderdaad die kant uit moest. M'n stageperiode noem ik dat. Aanvankelijk was ik van plan een algemene mailing te maken voor allerlei christelijke organisaties, om me zo te presenteren. Ook dat werd geblokkeerd. Ik moest mensen individueel gaan benaderen. Terwijl ik niet meer dan twee adressen had. In de maanden daarna kwamen mensen uit m'n omgeving zomaar met adressen aan. Binnen een halfjaar had ik er tienduizenden, van christelijke organisaties, kerken, uitgeverijen, particulieren... In heel Europa."

Peretti
Vooral de christelijke hulporganisaties die in Oost-Europa actief zijn, maken frequent gebruik van zijn diensten. Regelmatig is hij in het kantoor van Friedensstimme te vinden. Koeriers van Open Doors en Dorkas gaf hij Russische les. De Oost Europa Zending en Kom Over En Help stuurden hem meer dan eens brieven en documenten ter vertahng toe. Voor Friedensstimme vertaalt hij ook complete boeken, van het Nederlands in het Russisch. Zo rondde hij nog niet zo lang geleden "De vrouw met het boek" van mevrouw MijndersVan Woerden af Het laatste deel van deze vertaling wordt momenteel in de Oekraïne gecorrigeerd. Ook christelijke uitgevers hebben hem ontdekt. In totaal heeft hij alweer negen boeken liggen. Een deel moet in het Russisch worden omgezet. Een aantal Engelse werken in het Nederlands. Aanvankelijk hield hij zich uitsluitend bezig met het vertalen van theologisch werk en zakelijke documenten. Met de vertaling van Frank Peretti's bestseller "De duisternis aanwezig" kreeg hij voor het eerst een roman onder handen. „Daar zit drie en een halve maand van m'n leven in, inclusief een opgegeven vakantie. Een enorme klus, 432 pagina's. Documenten kun je zakelijk vertalen, maar bij een roman moet je je inleven in de stijl van de schrijver, in de figuren, in hun taalgebruik. De sfeer van het boek moet in de vertaling bewaard blijven. Dat vereist nogal wat."

Overschakelen
Tussen de bedrijven door leerde Pellegrom er nog wat talen bij. Naast Engels, Frans, Duits, oud-Grieks, Latijn en Russisch beheerst hij inmiddels ook Noors, Zweeds, Deens, Pools, Servokroatisch, Bulgaars, Roemeens, Macedonisch, Kerkslavisch en Afrikaans. „Ja, hoe gaat dat? Je krijgt op een gegeven moment een Poolse brief op je bureau. Of je die ook kunt vertalen. Dan ontdek je dat het Pools heel veel op het Russisch lijkt. Je koopt een grammatica en een woordenboek en je gaat aan de slag. Nu ben ik zo ver dat ik het Pools zonder woordenboek vrij vlot kan lezen." Vooral de Scandinavische talen zijn sterk aan elkaar verwant. Ook het Russisch, Pools en Bulgaars lijken in gesproken vorm veel op elkaar. Voor geschreven tekst geldt dat niet, omdat in Rusland het cyrillische schrift wordt gehanteerd en in Polen het Latijnse schrift. Hoewel bij sterk verwante talen het gevaar van vermenging levensgroot lijkt, heeft de polyglot daar geen last van. „Gelukkig niet. Elke taal heeft z'n eigen kast, hier bovenin. Alleen > met Frans heb ik een probleem. Als ik Frans moet spreken, heb ik de neiging om in het Russisch te gaan denken. Vraag me niet waarom, maar het is wel zo. De rest blijft keurig netjes gescheiden. Pas heb ik in Dalfsen getolkt op een internationale conferentie van bijbelgenootschappen. Dan zit je met lui uit de hele wereld aan tafel en moet je om de haverklap overschakelen. Daar heb ik nooit moeite mee gehad."

Bijbelse werkweek
Met de ene taal is hij wel eigener dan met de andere. Vooral bij het vertalen van specifieke termen of uitdrukkingen is het soms zinvol om te overleggen met deskundigen van elders. Om dat te kunnen realiseren heeft Pellegrom een netwerk van christenvertalers in heel Europa opgebouwd. Als het nodig is besteedt hij ook werk aan hen uit. „Op dit moment kan ik het net aan, mits mensen bereid zijn om wat geduld te hebben." De polyglot verricht zijn veelomvattende arbeid vanuit een slaapkamer van een simpele rijtjeswoning in Houten, die hij met vrouw en drie kinderen bewoont. Een gemiddelde werkweek telt bij hem zo'n 75 uur. Zelf doet hij daar nogal laconiek over. „Een bijbelse werkweek duurt 72 uur en ik doe niet moeilijk als het een paar uur meer is. Zes dagen zult gij arbeiden, lees ik in het Oude Testament. En in het Nieuwe Testament dat er twaalf uren in een dag zijn om te werken. Dan kom je op 72. Toen ik met dit werk begon heb ik de Heer gezegd dat ik bereid was om voor Hem te werken, maar dat Hij dan wel voor opdrachten moest zorgen. En zo is het ook gebeurd. Ik kan het gelukkig nog volhouden al ben ik de laatste tijd wel chronisch moe. Er zijn van die perioden waarin je bedolven wordt onder het werk. Ik heb boven nog leerboeken Hongaars, Arabisch en Albanees staan. Dat zijn talen die ik ook graag zou leren, maar er komt gewoon niet van."

Jargon
De inhoud van het werk dat de Houtense talenspeciahst vertaalt moet bijbelgetrouw van aard zijn, maar hij beschouwt zich niet als een keurmeester. „Alleen als een traktaat of boek echt een dwaalleer bevat, waardoor je slachtoffers gaat maken, zou ik een opdracht weigeren. Dat heb ik tot nu toe nooit meegemaakt. Wel komt het voor dat je je afvraagt of een tekst op de juiste wijze en in het juiste verband wordt geciteerd. Dan ben ik zo eigenwijs om een brief mee te sturen, waarin ik aangeef dat ik in mijn Bijbel iets anders lees. Het aardige van dit werk is dat je contacten hebt in alle mogelijke christelijke kringen en gemeenschappen. Dat verruimt je visie enorm. Ik ben opgevoed in een strak "Vergadering-gezin". Alleen wij wisten het. Dat ben ik kwijtgeraakt. Veel zogenaamde verschillen blijken bovendien te berusten op jargonverschillen. Elke gemeenschap heeft z'n eigen taal. Als je doorpraat merk je vaak dat mensen hetzelfde bedoelen als jij, ze zeggen het alleen wat anders."

Nare sfeer
„Als ik iets voor reformatorische organisaties vertaal, moet ik erop letten dat ik Heere met drie e's schrijf Bij de meeste evangelische instituten kan de eerste e vervallen. En van huis uit ben ik Heer gewend. Dat soort minimale verschillen zijn voor veel mensen enorm belangrijk. Voor mij niet, dus ik pas me als het om dit soort zaken gaat moeiteloos aan. Hetzelfde heb je als je tolkt. Toen ik voor het eerst een Russische voorganger moest vertalen in een Oud-gereformeerde gemeente, heb ik peentjes staan zweten. Om het allemaal goed te verwoorden. Je probeert iemands woorden zo eerlijk mogelijk weer te geven, maar ik heb wel geleerd om m'n taalgebruik aan te passen aan het jargon van het publiek dat ik voor me heb. Mijn ervaring is dat je anders een heel nare sfeer krijgt, omdat mensen een wat andere verwoording gewoon niet accepteren. Ik heb ook wel meegemaakt dat ik ergens zou tolken, maar later werd afgebeld omdat men ontdekt had dat ik van de Vergadering was. In een andere plaats was een tussenvorm bedacht. Daar mocht ik wel tolken, maar niet op de preekstoel. De spreker stond op de kansel en ik moest op de begane grond m'n werk doen. Last heb ik daar niet van. Wij kunnen er zelfs om lachen."

Opdrachtgever
Aan opdrachtverwerving doet de Houtense polyglot niets. Dat laat hij aan zijn Opdrachtgever over. Hetzelfde geldt voor zijn levensonderhoud en dat van zijn gezin. „Ik heb een persoonlijke arbeidsovereenkomst. Mattheüs 20 vers 4: Ga heen in de wijngaard en wat recht is zal Ik je geven. In het begin maakte ik dat zelf uit en hanteerde ik tarieven. Maar die werden steeds hoger, want ik kreeg er toch weer zin in om lekker te verdienen. Toen heeft de Heer mij heel duidelijk gemaakt dat ik op de verkeerde weg zat. Hij had me in Zijn wijngaard gestuurd en zou ook wel voor ons levensonderhoud zorgen. Dat hoefde ik niet zelf te regelen. Acht jaar geleden heb ik daarom de tarieven afgeschaft, in goed overleg met mijn vrouw. Die staat voor honderd procent achter me. We hebben een gezamenlijke roeping. Klanten mogen nu zelf uitmaken of ze wat over hebben voor mijn werk. En zo ja, hoeveel. Ik stuur een briefje met daarop de kosten die ik heb gemaakt en het aantal uren dat ik aan de opdracht gewerkt heb. Hebben opdrachtgevers zo veel verantwoordelijkheidsgevoel dat ze een nette vergoeding willen geven, dan is dat prima. Is dat niet het geval, dan is het ook goed. Jaarlijks gaan we voor duizenden guldens het schip in, maar dat is onze zaak niet. We dienen onze Heer, niet onze portemonnee. Dat principe houden we heel strak vast."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen