Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Reform en reformatorisch, homeopathie en orthodoxie

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Reform en reformatorisch, homeopathie en orthodoxie

Vanwaar de belangstelling voor het alternatieve?

15 minuten leestijd Arcering uitzetten

De belangstelling van mensen uit de gereformeerde gezindte voor kruidendokters, homeopathische artsen, moermanartsen en reformzaken is opvallend. Dokter Moerman bevestigde dat een opvallend groot deel van zijn patiënten uit reformatorische kring afkomstig is. Een drogist die zich toegelegd heeft op de verkoop van geneeskrachtige kruiden adverteert uitsluitend in regionale en landelijke kerkbladen en in het Reformatorisch Dagblad. De firma Reforma te Putten constateerde dat de verkooppunten in orthodox-protestantse streken de hoogste omzet behalen. Onbehagen over de reguliere geneeskunde ligt vaak aan deze ontwikkeling ten grondslag. Toch lijken ook andere factoren een rol te spelen.

Ons eerste bezoek aan een homeopaat was echteen noodsprong", vertelt mevrouw Hardenbol uit Alblasserdam. „Toen Wilco, onze oudste, vier was kreeg hij een paar keer achter elkaar longontsteking. Je weet wel hoe het dan gaat, penicilline na penicilline. De vijfde keer wilde de huisarts geen antibiotica meer geven, omdat hij vermoedde dat het een allergische ontsteking was. We hoopten dat het vanzelf over zou gaan, maar Wilco bleef verhoging houden. We hebben toen de huisarts weer gebeld, maar die adviseerde om hem gewoon naar buiten te doen. Het moest slijten."

Van Dam

Toen Wilco na een maand nog verhoging had raadde een kennis aan om een bezoek te brengen aan Van Dam, een homeopaat in Capellea.d. IJssel. Van Dam constateerde bij Wilco een gebrek aan weerstand. ,,Hij informeerde ook of de geboorte soms moeilijk verlopen was", vertelt mevr. Hardenbol. ,,Dat was inderdaad het geval. Wilco is met de zuignap geboren. Voor wij bij Van Dam kwamen was het een erg zenuwachtig en labiel kind. Van Dam legde verband tussen de moeilijke geboorte en die zenuwachtigheid. We kregen medicijnen mee voor zijn zenuwgestel en om zijn weerstand op te bouwen. In het begin stonden we er vreemd tegenover, maar de diagnose was juist. Al snel bleek dat hij gelijk had. Volgens Van Dam was Wilco een jong plantje waar mest omheen gelegd moest worden. Bij zijn therapie heeft hij echt baat gehad."

Stip

Later kwamen ook de andere kinderen bij Van Dam onder behandeling voor astmatische bronchitus en pseudo-kroep. Drie en een half jaar geleden ovedeed Van Dam vrij plotseling. ,, Dat maakte het voor ons wel moeilijk'', vertelt mevr. Hardenbol.,,De kinderen hebben veel baat gehad bij zijn therapie al waren erook wel dingen waar we moeite mee hadden. Vooral op het laatst ging hij raar doen. Toen haalde hij er een strijker bij."
Ongeveer drie jaar geleden landelijke kerkbladen en in het Reformatorisch Dagblad. De firma Reforma te Putten constateerde dat de verkooppunten in orthodox-protestantse streken de hoogste omzet behalen. Onbehagen over de reguliere geneeskunde ligt vaak aan deze ontwikkeling ten grondslag.
Toch lijken ook andere factoren een rol te spelen. kwam de familie Hardenbol bij Van Belzen terecht, een homeopaat uit Vlissingen die regelmatig in Alblasserdam spreekuur houdt. Naast homeopathie beoefent Van Belzen iriscopie. ,, Ik weet dat dat een besmet begrip is", bekent mevr. Hardenbol. ,,maarikgeloof vast dat het een kunde is. Toen Marieke geboren werd huilde ze de eerste uren weinig en zat erg vol met slijm. Na een paar maanden viel het ons op ze een stip in het linkeroogje kreeg. Niet lang daarna kreeg ze luchtpijptakontsteking en moest in het ziekenhuis opgenomen worden. Na die tijd bleef ze vol zitten. We hebben haar toen meegenomen naar Van Belzen. Die zag de stip en zei onmiddellijk: ,,Dat is de luchtpijp."

Prijzig

,,Met Eric hebben we iets dergelijks meegemaakt. Die ging mee voor z'n astma, maar Van Belzen vroeg: ,,Heeft hij wel eens diarree?" Hij zag zwakke plekken in zijn darmen. Dat klopte inderdaad. We kregen medicijnen mee die Eric twee jaar heeft ingenomen. Voorheen was hij eigenlijk altijd lusteloos. Dat kun je je nu niet meer voorstellen. Hij is nu bijna overactief.'' Met de alternatieve geneeswijze is wel heel wat geld gemoeid, vooral omdat er niets vergoed wordt door het ziekenfonds. Mevr. Hardenbol vertelt dat in het begin ongeveer driehonderd gulden per maand uitgegeven werd aan medicijnen. Pulmona voor de longen, tumoglin voor de klieren, pulmonaria en pimpinella bij benauwdheid, vitaminepreparaten en kalktabletten. ,,We proberen ook zo gezond mogelijk te eten, maar helemaal reform is onmogelijk", bekent mevr. Hardenbol. ,,Dat is niet te betalen."

Klippen

Omdat Wilco een ziekte aan de heupen heeft kwam mevr. Hardenbol ook bij een orthopeet en een kinderarts terecht. Dit maakte het voor haar niet gemakkelijker, omdat ze nu moet manoeuvreren tussen de klippen van de alternatieve en de reguliere geneeswijze. ,,Bovendien constateerde de kinderarts een groeiachterstand'', vertelt mevr. Hardenbol. ,,Je vraagt je dan wel eens af: hebben we het goed gedaan? We waren destijds eigenlijk liever naar een erkend homeopathisch arts gegaan, maar we hebben nu eenmaal geen auto. Aan de andere kant zijn de kinderen erg opgeknapt bij Van Belzen."
Mevr. Hardenbol vindt het moeilijk om een verklaring te geven voor het feit dat vooral de gereformeerde gezindte zich aangetrokken voelt tot alternatieve geneeswijzen. ,,lk denk dat wij vanuit onze achtergrond bewuster met ons lichaam omgaan. Homeopathische middelen zijn minder schadelijk. Ik vind het bovendien erg belangrijk dat de homeopathie naar de diepere oorzaak van de ziekte zoekt. Hoewel ik m'n huisarts niet wil afvallen, denk ik dat de grotere aandacht die een homeopaat voor je heeft eveneens van belang is. Misschien speelt ook het intensieve contact binnen onze kring een rol. Een sluitende verklaring heb ik er niet voor."

Inentingswoede

De sympathie die de reformatorische gezindte koestert voor alternatieve geneeswijzen is niet nieuw. Ds. P. Zandt (SGP) pleitte er destijds in de Tweede Kamer al voor om een leerstoel voor het onderwijs in de homeopathie en de antivivisectische geneeskunde aan één der universiteiten in te stellen. In een rede die werd afgedrukt in De Banier van 12 januari 1950 maakte hij ernstige verwijten aan de reguliere geneeskunde die homeopaten in een hoek drong. ,,Door zeer velen uit de wereld van de officiële wetenschap worden dezen thans met het verachtelijke woord ,,kwakzalver" betiteld. Dit geschiedt hier te lande. Nog te ergerlijker is dat bedrijf, als men bedenkt dat dit gedaan wordt door de volgelingen van de officiële school." De verbondenheid met homeopathie en anti-vivisectie werd bij ds. Zandt sterk beïnvloed door het feit dat beide geneeswijzen vaccinatie afkeurden. Bovendien keurde hij evenals de antivivisectie de dierproeven die ten behoeve van de reguliere geneeskunde verricht werden sterk af. ,,Het zou geen klein voorrecht zijn indien de homeopathie en de anti-vivisectie ertoe mochten medewerken, dat er voorgoed een einde aan de inentingswoede kwam, die men zelfs heden ten dage nog op het vee wil gaan luchten. Voorts zouden stellig duizenden en duizenden dieren er wel bij varen", aldus Zandt.

Kwakzalver

Binnen de kleine christelijke partijen is de mening over homeopathie verdeeld. Meindert Leeding, fractievoorzitter van het RPF, staat er huiverig tegenover. Homeopathische middelen wijst hij niet direct af, maar tegen de homeopathische geneeswijze heeft hij zijn bedenkingen, omdat bij deze geneeswijze ook occulte invloeden zich zouden laten gelden. De SGP-fractie denkt hier anders over en accepteert alternatieve geneeswijzen, voorzover er geen aantoonbare occulte machten zijn.
,, Er zijn bepaalde krachten die nu geheimzinnig zijn, maar die later wellicht te begrijpen zijn. In de oudheid begreep men ook niet wat onweer was. De kans dat iets occult is acht ik net zo groot als dat iets wetenschappelijk achterhaald wordt", aldus fractiemedewerkerdrs. P. C. den Uil. Uit een artikel over homeopathie in het reformatorisch opinieblad Koers van 6 januari 1984, waarin Leerling en Den Uil aan het woord kwamen, blijkt eveneens dat de term,,kwakzalver" niet uitsluitend gebruikt wordt door de reguliere geneeskunde. Ook binnen de alternatieve geneeswijze wordt deze smalende uitdrukking gebezigd. Dat bewees dokter O. Lieffijn, homeopathisch huisarts te Assen. De onder ons vaak hooggeëerde schrijver van De Kleine Dokter wordt door hem stevig aangepakt. ,,Homeopathie wordt ook wel geassocieerd met Vogel, die kwakzalver met z'n plantengeneeskunde. De mensen denken ook nog dat hij dokter is", aldus Lieffijn.

Verschillen

Veelal worden door het brede publiek de verschillende alternatieve geneeswijzen op één hoop gegooid. Toch is er wel degelijk verschil. De fytotherapie of kruidengeneeskunde maakt gebruik van de geneeskrachtige werking die een aantal kruiden bezit. De homeopathie is een geneeswijze waarbij men tegen een kwaal een geneesmiddel geeft dat bij een gezonde juist de kwaal teweeg zou brengen. In een uiterst geringe hoeveelheid toegediend zou dit de natuurlijke heelkracht van het organisme versterken.

Dokter Lieffijn baseert deze therapie op herkenbaarheid en verschil. Door de zondeval vecht het lichaam onvoldoende tegen ziekte. Het lichaam herkent de ziekte niet, dus er moet iets verduidelijkt worden. Het medicijn dat wordt voorgeschreven bevat een stof die verschijnselen kan veroorzaken die sterk lijken op de gevonden ziekte, niet een stof die precies dezelfde verschijnselen veroorzaakt. Er is dus verschil en herkenbaarheid. Door het kiezen van de juiste gelijkenis is het denkbaar dat de zieke zijn vijand beter gaat onderkennen en bestrijden.
De zogenaamde Moermanartsen benadrukken vooral het belang van een gezonde, evenwichtige voeding.
Er blijkt een samenhang te zijn tussen kwaadaardige ziekten en ongezonde voeding. Het Moermandieet zou in veel gevallen tumorvorming voorkomen of terug dringen.

Kruidengeneeskunde

De heer Sikking, drogist te Haariem, is van mening dat de natuurgeneeswijze sterk is opgekomen omdat men meer oog kreeg voor de grote nadelen die kleven aan geneesmiddelen die langs chemische weg vervaardigd zijn. Sikking heeft zich gespecialiseerd in de kruidengeneeskunde.
Binnen de gereformeerde gezindte is een grote vraag naar geneeskrachtige kruiden. Vandaar dat het Reformatorisch Dagblad het enige dagblad is waarin hij adverteert. Daarnaast plaatst hij advertenties in landelijke en plaatselijke kerkbladen.
Een opvallend gegeven vindt Sikking dat de verkoop op het platteland veel groter is dan in de steden.
,,Hier in Haariem is de verkoop van dit soort produkten gewoon afschuwelijk. In een klein plaatsje als Werkendam ligt de verkoop vele malen hoger." Sikking is van mening dat binnen de gereformeerde gezindte meer eerbied voor de natuur bestaat. Dit zou de grote vraag naar natuurlijke geneesmiddelen verklaren.
Ook de grotere verkoop op het platteland zou zo te verklaren zijn. Daar leeft men immers dichter bij de natuur.

Alternatief

De afkeer van chemische geneesmiddelen en de waardering voor gezonde voedingsmiddelen zijn niet alleen in reformatorische kring aanwezig.
Ook in uiterst linkse kring bestaat duidelijk de behoefte om dichter bij de natuur te leven. Dit ondervond mevr. Verioop uit Alblasserdam die een aantal jaren reformartikelen verkocht. ,,Het was opvallend dat de middengroep eigenlijk ontbrak. Ik heb er nooit zo over nagedacht wat de reden daarvan zou kunnen zijn. Het feit lag er in ieder geval. Binnen de wereld van de homeopathie en de reformhandel ontmoeten links en rechts elkaar."
Mevr. Verloop zette al vele jaren geleden haar vraagtekens bij de eetgewoonten in Nederland. ,,Toen ik een jaar of twintig was las ik een kookboek van een Zwitserse natuurarts. Het viel me op hoe ongezond we hier in Nederiand eten. In die tijd kwamen ook de derde-wereldwinkels op. Je durfde toen eigenlijk niet goed te zeggen dat we anders moesten gaan eten, want dat was alternatief. Na ons trouwen zijn we wel bewuster gaan eten, mede omdat we ons nogal verdiepten in de achtergrond van de derde-wereldwinkels. Dat is nu zo' n vijftien jaar geleden.

In 1978 kwam ik voor het eerst bij een Moermanarts. Ik had al jaren hoofdpijn. De huisarts besteedde er niet veel aandacht aan. Het bleek een chronische voorhoofdsholteontsteking te zijn. Ik kreeg medicijnen en na verioop van tijd was ik voor het eerst sinds jaren vrij van hoofdpijn."

Consumentenkring

In deze tijd werd mevr. Verloop lid van een consumentenkring in Alblasserdam die was opgericht door en ten behoeve van mensen die verontrust waren over de voedingsgewoonten in Nederiand. De kring huurde een klein winkeltje waarin reformartikelen werden verkocht. De verkoop was in handen van een aantal leden die op vrijwillige basis zo nu en dan een dag voor dit doel vrijmaakten. Alleen leden konden hier kopen. Groenten werden geleverd door één van de leden die een moestuin had. In principe mochten ook de anderen groente en fruit leveren op voorwaarde dat er geen kunstmest was gebruikt en de produkten onbespoten waren. Alles gebeurde zonder winstbejag. In 1983 moest de winkel worden opgeheven omdat het moeilij k was vrijwilligers voor de verkoop te vinden. Aan het eind stond mevr. Verloop, die intussen penningmeesteres geworden was, er grotendeels alleen voor. „Dat was natuurlijk niet vol te houden", vertelt de heer Verloop. ,,Sinds die tijd heeft de bakker waar ik werk een reformafdeling. Ideaal is dat niet, want het bewuste aspect verdwijnt volkomen."

Goede drogisten

In het najaar van 1978 kwam ook de heer Vedoop bij een Moermanarts terecht. ,,Ik heb al jaren last van spataderen. In die tijd had ik een open been dat niet dicht wilde. Omdat m'n vrouw veel baat had gehad bij die Moermanarts ben ik er ook heen gegaan. In het begin moest ik erg streng dieet houden. Niet roken, geen alcohol, geen koffie. Het resultaat was bijzonder goed.

Dat wil niet zeggen dat ik andere artsen afkeur. Voor acute ziektebeelden is de reguliere geneeskunde onvervangbaar. Dan werken homeopathie en kruidengeneeskunde te geleidelijk.

Deze artsen moeten naast elkaar voortbestaan en elkaar aanvullen. Ik ben er wel erg voor om naar een erkend homeopathisch arts te gaan en niet naar een kwakzalver. Het kunnen bestgoede drogisten zijn, maar ze moeten geen diagnose gaan stellen. Als ik me niet vergis trekken de mensen uit onze kring juist naar dat soort figuren. Dat is een ontwikkeling waar ik fel op tegen ben."

Halfslachtig

Verloop is van mening dat veel mensen op een halfslachtige wijze homeopathische middelen gebruiken. ,,Je moet echt je levenswijze omgooien. Ik denk dat dat vooral voor het komende geslacht van belang is. Door de vergevorderde medische en hygiënische zorg treedt er een sterke vergrijzing op.
Er is veel minder een afval van de zwakken, zoals vroeger. Daarom is het van groot belang dat we een flinke weerstand opbouwen. Dat kan alleen door gezonde leef- en voedingsgewoonten. In de toekomst zou dat ook nog kostendrukkend kunnen zijn voor de medische zorg."
Verloop vindt het moeilijk om te verklaren waarom juist links en rechts elkaar in de reform- en de homeopathiewereld ontmoeten. ,,Bij links speelt het zich afzetten tegen de gevestigde orde mee en misschien ook een stuk mode. Als iedereen volkorenbrood eet gaan zij weer witbrood eten. Ik denk dat in onze kring de mensen bewuster met hun gezondheid omgaan. Misschien is er ook een grotere angst om te sterven. Veel mensen gaan pas reform eten als ze een kwaadaardige ziekte hebben. Als iemand niet kan sterven zal hij er alles voor over hebben om zijn genadetijd te veriengen.
Een andere verklaring heb ik eigenlijk niet."

Open wereldbeeld

Dr. J. Poortman die als biochemicus is verbonden aan het ziekenhuis De Lichtenberg in Amersfoort bestrijdt de bewering dat in onze kring bewuster met het lichaam zou worden omgegaan. ,,De aandacht voor het lichaam is bij ons juist erg matig. Weinigen kunnen ontspanning een bijbelse plaats geven. Er wordt volop gerookt en gedronken. Ik denk dat de verklaring ergens anders ligt. Je ziet dat in de wereld van de alternatieve geneeswijzen links en rechts elkaar ontmoeten. De overeenkomst tussen die twee is een open wereldbeeld. Links is door het horizontale wetenschappelijke wereldbeeld heengezakt. Natuurwetenschappen en techniek kwamen in een slecht blaadje te staan. Men kreeg weer oog voor machten en krachten die niet te verklaren zijn. Je ziet in die kring dan ook een grote hang naar mystiek en Oosterse religies. Wij hebben door onze achtergrond ook een open oog voor niet te verklaren zaken. Daardoor wendt men zich sneller tot beoefenaars van alternatieve geneeswijzen.''

Fanatisme

„Op zich kan reform eten helemaal geen kwaad. Magie zit er niet achter. Helaas vaak wel een stuk fanatisme en verblinding. Nog niet zo lang geleden heeft de firma Reforma in Putten onderzoek gedaan naar de omzetcijfers van verkooppunten met het oog op de planning van nieuwe zaken. Dat is vastgelegd in een geheim rapport. In degelijke regio's, zoals de Veluwe en de Alblasserwaard, bleek de verkoop het hoogst te zijn. Ook dokter Moerman stelde vast dat een vrij groot deel van zijn patiëntenkring uit reformatorische hoek afkomstig is.

Uit de berichtgeving rond zijn therapie merkje trouwens dat bij ons sterk partij wordt getrokken voor deze geneeswijze. Toch is het verband tussen gezonde voeding en de genezing van kanker nog nooit aangetoond. Individuele voorvallen van genezing laat ik staan, maar die kent de reguliere geneeskunde ook. Hopelijk brengt het huidige onderzoek licht in de zaak. Ik ben ervan overtuigd dat de medici in dit land nuchter genoeg zijn om op de therapie van Moerman over te stappen als blijkt dat die therapie betere resultaten geeft. Laten we echter niet bij voorbaat de reguliere geneeskunde een schop geven. Onder Gods zegen heeft de wetenschap en de techniek veel bijgedragen tot een betere volksgezondheid."

Occultisme

,,Ik ben vooral huiverig voor de alternatieve geneeswijzen omdat je ziet dat veel mensen op occult terrein terecht komen. Veel homeopaten zijn ook strijker, magnetiseur of iriscopist. Dat er verborgen krachten zijn weten we, maar wat zijn de krachten die God geeft en welke geeft de satan? De kanalen waarlangs de satan werkt kennen wij onvoldoende.

Vaak zie je dat er maar één ding van belang is en dat is de genezing. Ik ben bang dat de genezing vaak doel op zichzelf wordt, terwijl het er toch om gaat dat het ons dichter tot God brengt.
Om dezelfde reden staat ook ds. J. van Amstel, christelijk-gereformeerd predikant te Ede, erg sceptisch tegenover alternatieve geneeswijzen.
,,Ik heb geen bezwaar tegen natuurgeneeswijzen op zich, maar vaak zie je dat homeopaten ook iriscopist of helderziende zijn. Vaak heb ik al de opmerking gehoord: toen ik binnen kwam zag hij al wat eraan mankeerde. Op grond van Deuteronomium 18 wijs ik dit soort zaken af."
,,Velen letten uitsluitend op het resultaat. Laten we echter niet vergeten dat de waarzegster van Endor het ook bij het juiste eind had.

Ik ken mensen die binnen korte tijd genezen waren, maar God waren ze kwijt. Dan zeg ik toch: beter ziek met de Heere dan gezond zonder de Heere. Er zou veel meer het gebed moeten zijn: Heere, mogen wij dáár wel heen."

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 18 oktober 1984

Terdege | 64 Pagina's

Reform en reformatorisch, homeopathie en orthodoxie

Bekijk de hele uitgave van donderdag 18 oktober 1984

Terdege | 64 Pagina's