„Hier Scheveningen Radio, ontvangt u mij? Over."

Storend geruis, fluittonen en zenuwachtige piepgeluiden klinken door de radio.Daardoorheen een stem: ,,. . . we stomen naar de haven. Zorg je voor een vrachtwagen, morgenochtend om negen uur? En er moet een monteur komen voor de koelinstallatie, daar is iets mis mee. Over.'' ,,Oké, dat is begrepen, komt in orde. Goede reis, over." „Ja, over en sluiten maar." Een deel van een gesprek tussen een schipper van een vissersschip en zijn reder. De schipper roept vanaf zijn schip, de reder zit thuis bij de telefoon. Toch ontvangen ze elkaar. Rijkskuststation PCH Scheveningen Radio zorgt voor de verbinding tussen de verschillende manieren van communicatie, via radiogolven en per telefoonkabel. Maar dat is slechts één van de taken. Het kuststation doet meer dan alleen gesprekken doorverbinden. PCH Scheveningen Radio is de onmisbare schakel tussen wal en schip. In 1904 werd in de duinen van Scheveningen een radiotelegrafiestation van de PTT opgericht. Hoewel het station inmiddels sinds lang in Umuiden is gevestigd, bleef de naam Scheveningen Radio behouden. Een medewerker van de afdeling Vooriichting en Opleidingen van PCH Scheveningen Radio, de heerP. L. Paap, vertelt dat het tot na de Tweede Wereldoorlog heeft geduurd voor de internationale regels radiotelefonie en -telegrafie naar behoren werden nageleefd. Toch had men in het begin van deze eeuw al plannen om tot een internationale regeling inzake radiocommunicatie te komen.

Noodseinen
De aanleiding daartoe was de ondergang van de Titanic in 1912. „In de buurt van de Titanic voer een Duits koopvaardijschip, de Carpathia. De radio-officier van dat schip had er juist zijn „luisterwacht" opzitten, toen korte tijd later de Titanic noodseinen begon uit te zenden, die dus door niemand werden opgevangen. De Titanic ging reddeloos verioren. Vanuit Duitsland kwam toen in 1913 het initiatief om de zaken internationaal te gaan regelen. Helaas brak in 1914 de Eerste Wereldoorlog uit en de vrienden waren geen vrienden meer. In 1919 kwam er een einde aan de oorlog, maar voor je dan weer om de tafel zit verstrijken er jaren. Daarbij werd het geheel vertraagd door de economische recessie. In de jaren twintig kwam het gesprek weer op gang en in 1929 werd een principe-akkoord bereikt.'' Dit verdrag werd het Solasverdrag genoemd, safety of lives at sea (veiligheid van mensenlevens op zee). Dit veiligheidsverdrag is in 1933 van kracht geworden. ,,Maar in dat jaar kwam ene Hitleraan de macht, dus de vriendschap tussen de staten bekoelde weer. Van '39 tot '45 trok men zich helemaal niets aan van veiligheid op zee. Pas tegen 1950 werd eindelijk het door iedereen erkende en gesteunde verdrag getekend. Het bevatte o.a. regelingen met betrekking tot de radio-uitrusting aan boord, reddingsmiddelen enz. In verband met de technische ontwikkelingen is het verdrag inmiddels een paar maal herzien".

Verkeer
De officiële naam van het Nederlandse kuststation luidt PCH Scheveningen Radio. PCH is de zogenaamde radioroepnaam. Elk radiostation heeft zijn eigen indentificatiecode, die internationaal is bepaald en uit een aantal letters of uit een combinatie van letters en cijfers bestaat. Ieder land heeft een gedeelte van het alfabet toegewezen gekregen; Nederland heeft PAA totPIZ. Papa Charlie Hotel -zoals de letters volgens het internationale spelalfabet moeten worden uitgesproken - is de code van het kuststation Scheveningen Radio. De werkzaamheden van Scheveningen Radio zijn veleriei. Een zeer belangrijke taak is het afwikkelen van verkeer met schepen. Dat wil zeggen het uitwisselen van berichten en telegrammen en het afwikkelen van radiotelefoniegesprekken. Dit geldt zowel van het schip naar de wal als omgekeerd. De „verkeerstaak" wordt uitgeoefend per radiotelegrafie (morse, punten en strepen), radiotelefonie (via korte golf, middengolf, en marifoonband) en radiotelex. TOR, telex over radio, is de algemeen gehanteerde afkorting voor dit laatste onderdeel. Onder normale omstandigheden is het bereik van de middengolf ongeveer 500 km en van de korte golf wereldwijd. De marifoonband reikt tot aan de horizon, pakweg 40 km. Tot de verkeerstaak behoort ook het uitzenden van verkeerslijsten. Dit zijn alfabetische lijsten van radioroepnamen van de schepen waarvoor Schevingen Radio een gesprek of telegram heeft. Ze worden op vaste tijden op een afgesproken frequentie uitgezonden. Het schip dat zijn roepletters in deze lijst hoort, dient contact op te nemen met Scheveningen Radio.

Veiligheid
In het vergroten van de veiligheid voor de scheepvaart heeft Scheveningen Radio een preventieve en een actieve taak. Preventie houdt in het geven van waarschuwingen aan de scheepvaart betreffende veranderingen in de navigatie en meteorologische veranderingen. In de praktijk komt dit o. a. neer op het uitzenden van weerberichten, stormwaar.schuwingen en navigatieberichten. Deze laatste kunnen bijv. betrekking hebben op het uitvallen van de kustverlichting of het op drift raken van boeien. Ook vinden uitzendingen plaats van ijsberichten, in februari jl. heel actueel. Leiding geven aan het radioverkeer tijdens noodsituaties vormt een onderdeel van de actieve veiligheidstaak. Tevens moeten in dergelijke gevallen hulporganisaties worden gewaarschuwd. Als Scheveningen Radio op de noodfrequenties een noodsein opvangt, waarschuwt het station bijvoorbeeld reddingsmaatschappijen, sleepboten, helicopterse.d. Het spreekt voor zich dat het coördineren van het radioverkeer in zo' n noodgeval een zeer intensieve bezigheid is. Tijdens de hevige storm op Hemelvaartsdag enkele jaren geleden, deden zich bijvoorbeeld diverse noodgevallen tegelijkertijd voor. Dan is het zaak je tegenwoordigheid van geest te bewaren.

Kosten
De tot nu toe genoemde taken van het Umuidense kuststation waren misschien enigszins bekend. Minder bekend is dat er de kosten verrekend worden van de gevoerde radiogesprekken. Ook van telegrammen die hier opgegeven zijn worden de kosten verrekend door Scheveningen Radio. Natuurlijk komt het voor dat een Nederiands schip via een buitenlands kuststation een gesprek aanvraagt of een telegram opgeeft. De kostenverrekening hiervan verioopt voor de meeste Nederiandse schepen ook via het Umuidense station. De buitenlandse stations dienen daartoe hun rekeningen in bij Scheveningen Radio. Wie een telegram wil opgeven voor een schip kan dat doen door 009 te bellen. Als een schip contact opneemt met,,Scheveningen", bijvoorbeeld om een gesprek aan te vragen, dan wordt meteen gecontroleerd of er berichten voor dit schip zijn binnengekomen. Is dit het geval dan geeft men die meteen door.

Puinhoop
In de tachtig jaren van zijn bestaan heeft Scheveningen Radio uiteraard een rijke schat aan ervaring en kennis vergaard. Om anderen hiervan ook te laten profiteren organiseert het kuststation cursussen voor derden. Speciaal ten behoeve van de pleziervaart wordt de cursus marifoonbediening gegeven. Het voor bediening van de marifoon verplichte certificaat krijgt men per 1 januari 1985 namelijk pas als men hiervoor een examen met goed gevolg heeft afgelegd. Tot die tijd verkreeg men het certificaat als een daartoe bevoegd persoon, de inspectieambtenaar van kusten scheepsradio van de PTT, de marifoon had gekeurd en mondelinge instructies had gegeven. Het werd echter een puinhoop in de ether. Velen bleken zich niet aan de juiste regels voor het radioverkeer te houden. Het afleggen van een examen vóór men het certificaat ontvangt moet hierin mede verandering brengen.

Cursus
Wie slechts op de Nederlandse binnenwateren zwalkt heeft voldoende aan een marifoon. Zeegaande jachten en visserijschepen hebben echter andere apparatuur nodig en daarmee ook een ander certificaat. De cursus om het,, beperkt radiotelefoniecertificaat" te verkrijgen kan ook bij PCH Scheveningen Radio gevolgd worden. Voor de liefhebber is er een cursus nautisch communicatie-Engels; Engels dat specifiek is gericht op de op zee internationaal gebruikelijke termen. Voor de telefonistes bij het kuststation is het overigens verplicht dat ze zowel Engels als Frans en Duits in hun pakket hebben. Velen leren er in hun vrije tijd een vierde taal, bijvoorbeeld Noors, Italiaans of Grieks bij. Mogelijkheden daartoe zijn op het Rijkskuststation aanwezig. Vooral in noodsituaties kan het voor schepelingen heel prettig zijn als er iemand is die je in je eigen taal te woord kan staan. De cursus radiotelexbediening is gericht op het in omvang toenemende TORverkeer. Het voordeel van telexgebruik boven radiotelefonie is dat je het bericht (bijv. een contract) zwart op wit hebt staan. Radiotelegrafie biedt deze mogelijkheden ook wel, maar dat is arbeidsintensiever en wordt per woord berekend terwijl telexberichten per minuut berekend worden. Behalve voor telexberichten is Telex Over Radio een uitstekend communicatiemiddel voor het overbrengen van telegrammen, dienstmededelingen en positiemeldingen. Als de heer Paap en ik tijdens de rondleiding door het bedrijf op de afdeling komen waar de TOR-apparatuur staat opgesteld, kondigt een pieptoon juist aan dat een schip verbinding zoekt,,, Ik neem' m wel,'' deelt Paap aan de toesnellende dame mee. Hij loopt naar de telex, drukt wat knopjes in en tikt dan in een voor mij onbegrijpelijk afkortingen-Engels: „Goedemorgen, hier is Scheveningen Radio, heeft u een bericht voor mij?" Het duurt even voor het schip het berichtje ontvangen heeft (,, waarschijnlijk niet zulke goede radiocondities'').


Telex
Ondertussen loopt de man van Scheveningen Radio naar de computer en tikt daar wat gegevens van het schip in om te zien of hier in LImuiden berichten liggen voor het schip. Dat blijkt zo te zijn en even later komt hij terug met een telexbandje, dat uit een grote kast met open vakken komt. Er liggen daar meer bandjes te wachten. Het schip heeft inmiddels geantwoord met,, QRU'', dat wil zeggen,, ik heb geen berichten" en vraagt of Scheveningen Radio iets voor hem heeft. Dat is al nagekeken, en even later gaat het telexbandje door een apparaat terwijl de tekst op het beeldscherm van de telex verschijnt. Het is een zakelijk bericht. Na een poosje is het op het schip ontvangen en de scheepsradiooperator aldaar bedankt en doet de groeten.,,Scheveningen" doet hetzelfde, alles nog steeds in codetaal (CULTR = see jou later), en verbreekt dan de verbinding. Aan de computer wordt meegedeeld dat het telexbericht is overgebracht en dan is deze TOR-procedure afgelopen. Binnenkort is voor het TOR-verkeer geen tussenkomst van een radio-operator op het kuststation meer nodig (wel mogelijk). Het voordeel van deze automatisering is dat men niet meer hoeft te wachten - de scheepsoperator kan, als de verbinding met het kuststation tot stand is gebracht, via de computer direct de gewenst telexabonnee kiezen. Het schip krijgt naderhand automatisch een opgave van de gespreksduur. Over enkele maanden kan de telexabonnee aan de wal (reders e.d.) via de computer van Scheveningen Radio met het door hem gewenste schip zelf contact maken, waar het zich ook bevindt. Het systeem is dan volledig geautomatiseerd.

Tuuttuuttuut
Communicatie door middel van TOR is bestemd voor het zakelijke verkeer. Je hebt er immers een telex voor nodig. Toch zouden sommige particulieren misschien de aanschaf van zo' n apparaat eens moeten overwegen, want voor een enkeling duurt de wachttijd wel erg lang. De PCH-voorlichter haalt grijnzend een herinnering op. ,,Een moeder belde ons op voor een gesprek met haar zoon. Je kon aan alles merken dat het de eerste keer was, je kon er maar met moeite de gegevens uitkrijgen, bijvoorbeeld hoe heet het schip, wat zijn de roepletters, waar bevindt het zich ongeveer. Afijn, toen we alles hadden, beloofden we haar dat het in orde zou komen. Je verbreekt dan de verbinding en probeert het schip via de verkeerslijst te pakken te krijgen. Dat kan wel even duren. Als het schip zich meldtzegje datje een gesprek hebt en dat ze even standby moeten blijven. Dan bel je de aanvrager terug en verbindt die door met het schip. Deze keer ging het even anders. De aanvrager was constant in gesprek. Drie uur later belde de moeder weer op en deelde mee:,, Ik heb drie uur geleden gebeld voor een gesprek en nu zit ik al drie uur met de hoorn in m'n hand, maar ik hoor alleen maar tuuttuuttuut. . ." Overigens realiseert zich ook niet iedere leek die de telefoon aanneemt en te horen krijgt: „Hier Scheveningen Radio, ik heb een gesprek voor u" dat het dan te voeren gesprek op de radio te volgen is voor wie overeen,,betere" uitrusting beschikt. . .

Goed bekend
Op de radiotelefonie- en radiotelegrafieafdeling is het op het moment dat we er rondlopen niet erg druk. Het is namelijk lunchpauzetijd en veel radioverkeer is er op dat moment niet. Twee telefonistes hebben de koptelefoon om hun nek hangen en bepalen met de agenda in de hand wanneer ze samen een dag vrij zullen en kunnen nemen. Voor hen bevindt zich een uitgebreid schakelbord met lampjes, knopjes enz. Opeens begint een lampje te branden, een van de meisjes zet haar koptelefoon op en vraagt: ,,Wie roept Scheveningen Radio?" Een poosje later wordt de verkeerslijst uitgezonden. ,, Alle schepen, alle schepen, hier volgt de verkeerslijst van Scheveningen Radio. Wij hebben berichten voor de volgende schepen: Papa Alfa Delta Chariie, Papa Delta Lima Whisky, Papa Foxtrot November India, Papa Golf Quebec Victor, Papa Hotel Juliët X-ray en zo gaat het nog even door. Daarvoor werd de lijst in het Engels de ether ingezonden, voor buitenlandse schepen: ,,Allships, all ships. . ." Bij de korte-golfafdeling zoekt een Libisch schip dat in de buurt van Turkije vaart verbinding met zijn reder. Als ik wat verbaasd vraag waarom men dit niet doet via een kuststation daar in de buurt, antwoord de PCH-voorlichter:,,Misschien hebben ze goede ervaringen met ons. Of misschien vinden ze haar aardig- hij wijst op de telefoniste. Als een schip aan ons een telefoonnummer vraagt is dat voor ons misschien een paar minuten werk, maar we zoeken het uit. Kijk, zoiets hóeft niet, maar het is wel een stuk service. Wij staan erg goed bekend in de scheepvaartwereld."

Satellieten
Een blik in de toekomst ziet er volgens m'n zegsman als volgt uit: In de jaren negentig zal het radioverkeer in morse verdwijnen, terwijl de radiotelefonie zal verminderen in omvang. Dit als gevolg van de technologische ontwikkelingen op het gebied van satellieten. De TOR zal een groot deel van de korte-golfradiotelefonie en de radiotelegrafie overnemen. Ook de bewaking van de veiligheid van mensenlevens op zee zal in de jaren negentig per satelliet plaats gaan vinden. Maar ondanks al deze technische ontwikkelingen blijft het Rijkskuststation ook in de toekomst: de onmisbare schakel tussen wal en schip. Over en sluiten maar.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen