Ongetrouwd maar niet alleen

Binnen zes jaar zag Corine de Jong (36) zeven broers en zussen trouwen. De zussen op al wat hogere leeftijd. „We hadden een heel hecht gezin, dat speelt denk ik mee. Je hebt meisjes die vanaf hun vijftiende zitten rond te kijken, of ze iemand kunnen vinden. Die behoefte hadden wij niet.
De inwoonster van Waddinxveen, hoofd communicatie en fondsenwerving bij stichting Ontmoeting, is nu de enige binnen het gezin die nog ongehuwd is. Ze voelt zich daarmee geen buitenbeentje. „Absoluut niet. Ook buiten de familie niet. Vandaar dat ik moeite heb met de term alleengaande. Ik ga met mijn familie, waar ik ontzettend veel om geef. Ik heb tal van neefjes en nichtjes, waar ik geweldig blij mee ben. Ik heb een heel fijne vriendenkring. Dan kun je toch moeilijk zeggen dat je alleen gaat. Ik ben niet getrouwd, dat is wat anders.
Het ongehuwd zijn ga ik niet idealiseren, maar ik voel me zeker niet eenzaam of ongelukkig. Ook niet als ik alleen thuis kom. Dat heeft voor een deel met mijn karakter te maken. Na een vakantie of een verjaardag vind ik het heerlijk om hier weer in mijn eigen huis te zijn. Een deel van de zondagen blijf ik bewust thuis. Heerlijk met een stapel boeken en tijdschriften op de bank.

Onvervuld verlangen
Dacht ze in haar tienerjaren aan de toekomst, dan zag ze een leven als getrouwde vrouw voor zich. Moeder van een gezin. „Natuurlijk. En toen ik 25 was, dacht ik: Als ik over tien jaar nog alleen ben, kunnen ze me naar het GPZ brengen. Ik bén nog alleen, maar depressief ben ik er niet van geworden. Het houdt me ook minder bezig. Ik woon op mezelf, heb een leuke baan, mijn leven is gevuld. Soms bid ik of er iemand op mijn weg komt, maar er zijn ook tijden dat dat nauwelijks leeft. Het is iets wat bij vlagen boven komt.
Voor Eef van der Elst (39), loopbaanadviseur bij Thatcher & Aalderink, is het een bekend verhaal. Ze was betrokken bij een groot onderzoek onder singles door het blad Eva, in samenwerking met het christelijk trainings- en coachingsbureau CHDM. Kenmerkend voor het bestaan van ongehuwden is voor de inwoonster van Amersfoort de veelheid aan keuzemogelijkheden, een feit dat door de meeste singles positief wordt gewaardeerd.
„Daartegenover staat het leven met een onvervuld verlangen. Er is vrijwel niemand die er bewust voor kiest om ongehuwd te blijven. Daardoor bestaat het gevaar dat je toe gaat geven aan een als... dan-houding, waardoor je het echte leven voor je uit schuift. Die houding zie je vooral bij vrouwelijke ongehuwden tussen de dertig en veertig jaar. Na de veertig leert het merendeel ermee te leven en zie je iets van acceptatie.

Rijk gezegend
Een enkele keer stelt Corine de Jong zichzelf de vraag waarom ze tot nu toe ongehuwd bleef. „Daar kan ik dan geen oorzaak voor vinden. Ik heb wel de mogelijkheid gehad, maar tot nu toe ontmoette ik niet de man met wie ik echt mijn leven zou willen delen. Daar zal de Heere een bedoeling mee hebben, denk ik dan, ook al begrijp ik die niet altijd. Ik heb geen zin om te trouwen, enkel en alleen om getrouwd te zijn.
Om die reden neemt ze zelden deel aan activiteiten voor alleengaanden in de gereformeerde gezindte. „Ik ga veel liever met vrienden en vriendinnen naar een concert. Mijn bezwaar tegen speciale activiteiten voor ongehuwden is dat je helemaal geconcentreerd raakt op dat ene doel: het vinden van een man of een vrouw. Zo veel is het me niet waard.
Het leven als ongehuwde heeft ook een aantal voordelen. Je bent zo vrij als een vogel in de lucht. Daar kan ik ontzettend van genieten. Wil ik een keer langer doorwerken, dan is er niemand die thuis op me zit te wachten. Als ik zin heb, ga ik lekker naar mijn zussen, naar mijn broers, naar vriendinnen, een weekendje weg, drie weken op vakantie in Verweggistan. Waarbij ik me realiseer dat ik in een gunstige situatie verkeer. Ik kan goed alleen zijn, heb een hechte familie, een fijne vriendenkring en leuk werk. Daarin voel ik me heel rijk gezegend. Zijn die factoren negatief, dan zul je het ongehuwd zijn heel anders ervaren

Menselijke kant
Ook Piet Verweij (43), docent werktuigbouwkunde, wiskunde en natuurkunde aan het Albeda College in Rotterdam en roostermaker aan het Oranje Nassau College in Zoetermeer, zag acht broers en zussen in het huwelijk treden. De verhoudingen zijn goed, op verjaardagen ontbreekt hij nooit, maar tussendoor zijn de contacten beperkt. „Ik bel alleen als er echt wat te bespreken valt. Dat is denk ik eigen aan mannen. Vrouwen zijn op sociaal gebied vaak vaardiger en zullen sneller zomaar eens bellen.
Voor de inwoner van Berkenwoude moet een contact nuttig zijn. „Vandaar dat ik nogal wat vrijwilligerswerk doe. Ik ben voorzitter van de jeugdvereniging van onze gemeente, zit in het districtsbestuur van de Jeugdbond van de Gereformeerde Gemeenten, heb een paar jaar terug een zangvereniging opgericht en maak deel uit van de kerkenraad. In de zomervakantie leid ik Daniël-reizen. Ik hoef me niet te vervelen. Alleen de zondagen zijn een beetje saai.
Dat hij ongehuwd bleef, verklaart de docent niet alleen als de leiding van God in zijn leven. „Er is ook een menselijke kant. Ik leg niet makkelijk echt persoonlijke contacten en zie ertegen op om me te binden aan één persoon. Zo eerlijk moet ik zijn. Ik had allang getrouwd kunnen wezen, maar zodra ik merk dat het bij de ander serieus wordt, deins ik terug. Wil ik dat wel? De huiver voor het definitieve. Een meisje met wie ik een paar maanden contact heb gehad, zei tegen me: Jij wilt eigenlijk een vrouw voor je ouwe dag, als je hulpbehoevend wordt. Een stuk veiligheid en comfort voor jezelf. Daar zit wel wat in.

Zingeving
Toen hij dertig werd, ging hij zich bewust een ongehuwde voelen. „Zolang je in de twintig bent, hoor je nog min of meer bij de jongeren. Als dertiger ga je naar de middelbare leeftijd. De omgeving ziet dat ook zo. Een twintiger krijgt soms de vraag: Heb je nog geen vriendinnetje? Tegen mij zeggen ze dat niet meer. Waarschijnlijk uit angst je te beschadigen. Anderen gaan er klakkeloos van uit dat je getrouwd bent. Dat laat ik dan maar zo. Het geeft wel aan dat het nog steeds min of meer vanzelfsprekend wordt gevonden dat je gehuwd bent of een vriendin hebt. Terwijl dat voor een fors deel van de Nederlanders niet het geval is.
Ook de inwoner van Berkenwoude bezoekt zelden speciale bijeenkomsten voor alleengaanden. „Als ik ernaartoe ga, is het voor de spreker. Zou ik er een vrouw vinden, dan is dat prima, maar niet omgekeerd. Dat heeft met mijn visie op zingeving te maken. Er is meer in het leven. Ik vind het nogal eenzijdig als je hele leven wordt beheerst door de vraag hoe je een huwelijkspartner kunt vinden.
In je achterhoofd houd je natuurlijk altijd de mogelijkheid open dat je iemand ontmoet met wie het zo klikt dat het tot een huwelijk komt. Wel merk ik dat ik minder flexibel word. Stel dat je ervoor van baan of van kerk moet veranderen, of dat je moet verhuizen. Daar zou ik nu meer tegen op zien dat twintig jaar geleden. Het is als met een boom die in een bepaalde richting is gegroeid. Die buig je steeds moeilijker terug. Dat betekent dat de andere partij zo ongeveer in dezelfde richting moet staan.

Bestemming
Het onderzoek onder singles door het blad Eva wees uit dat vooral ongehuwde vrouwen tussen de 36 en 40 jaar te kampen hebben met gevoelens van eenzaamheid. Dat verbaast Corine de Jong niet. „Ik ben verzot op kinderen. Gelukkig heb ik een heleboel neefjes en nichtjes waar ik mn liefde aan kwijt kan. Pas heb ik twee dagen opgepast in het gezin van een zus, daar heb ik enorm van genoten. Maar soms komt de gedachte op: Als ik zelf nog kinderen zou willen krijgen, mag ik wel tempo maken.
Toch heeft de stafmedewerkster van Ontmoeting er geen behoefte aan dat in de kerkelijke voorbede afzonderlijk aandacht wordt besteed aan de alleengaanden. „Zeker niet als ze worden opgesomd in het rijtje van de weduwen, de weduwnaren en de gehandicapten. Dan denk ik: Ho even, wat is dit voor een raar geheel.
Het gebed voor ongehuwden staat voor Corine de Jong niet los van de manier waarop binnen de gereformeerde gezindte over alleengaanden wordt gedacht. „Alsof je het geluk pas vindt wanneer je trouwt. Ik geloof zeker dat de mens geschapen is om samen te zijn, daar is de Bijbel duidelijk in, maar dat wil niet zeggen dat je als ongetrouwde per definitie ongelukkig bent. Sterker nog, ik weet dat ik gelukkiger ben dan heel wat getrouwden. Laat staan dat je als vrouw pas tot je bestemming komt als je getrouwd bent. Dat vind ik zeker voor een christen een rare uitspraak.

Netwerk
Om te stimuleren dat ongehuwden elkaar tot steun zijn, besloot Eef van der Elst een netwerk voor singles op te zetten. „Heb je een relatie, dan kun je dingen met je man of je vrouw delen. Als single heb je die mogelijkheid niet. Vooral vrouwelijke singles hebben de neiging om de deur te sluiten als ze niet lekker in hun vel zitten. Ze komen pas weer naar buiten als het beter gaat. Dat is niet verstandig, al herken ik het wel. Dat is een van de redenen waarom ik in een woongroep van Timon ben gaan wonen.
Een volwaardig alternatief voor een huwelijk is dat niet. „Het moeilijkste van het single zijn, is dat je voor niemand de belangrijkste bent. Toch zal ze, net als Corine de Jong, nimmer de term alleengaande gebruiken. „Dat vind ik een vreselijk woord.
Het klinkt veel te zielig. Alsof je echt helemaal alleen bent. Dat geldt voor de meeste singles niet. Ze hebben vaak een uitgebreide vriendenkring. Daar komt bij dat alleengaand heel definitief klinkt. Dat is niet de instelling van de doorsnee single. Die gaat ervan uit dat hij nog een keer trouwt. Ik heb een periode gedacht dat het Gods bedoeling was dat ik single zou blijven, maar moest er tegelijk niet aan denken dat ik de rest van mijn leven alleen zou zijn. Ik heb nu een relatie en daar ben ik enorm blij mee.
De nieuwe situatie neemt niet weg dat haar betrokkenheid op ongehuwden bleef bestaan. Deze maand startte ze met de eerste coachingsgroep voor vrouwelijke singles tussen de 25 en 40 jaar. „Voor mannen is dit programma minder geschikt. Single-vrouwen zoeken elkaar sowieso vaker op. Mannen zijn meer doeners.

Subcultuur
De acht samenkomsten bieden meer dan ontmoeting. Er zal ook worden gewerkt aan het ontwikkelen van vaardigheden. Door het programma moeten de deelnemers meer zicht op hun eigen mogelijkheden krijgen, kunnen ze ervaringen delen, nieuwe contacten opbouwen en elkaar leren coachen. Daarnaast zal er aandacht zijn voor allerlei praktische zaken, zoals de invulling van vakanties. „Als single ben je vaak aangewezen op groepsreizen. Die hebben ook schaduwkanten. Iemand zei tegen me: Ik ben nu over de veertig en heb er weinig zin in om bij de gitaar liedjes te zingen. Ik wil gewoon met mn gezin op vakantie. Dat herkennen veel oudere singles. Een groepsreis is tweede keus.
Nog moeilijker is de situatie voor hen die hun hele bestaan als tweede keus ervaren.
„Een vriendin van mij zou heel graag een gezin met kinderen hebben. Het idee dat ze tot haar 65e moet blijven werken, enkel en alleen om zichzelf te onderhouden, vliegt haar soms enorm aan. Een gezin geeft een duidelijk doel en een vaste structuur in je leven. Zelf ervaar ik dat minder, omdat ik nooit een sterke kinderwens heb gehad. Wel valt me vaak op dat je er, zeker binnen de kerk, pas echt bij hoort als je kinderen hebt. Terwijl ik omgekeerd zie dat ouders vaak zo druk zijn met hun eigen gezin, dat ze weinig ruimte voor anderen hebben.
De loopbaanbegeleidster beseft dat het organiseren van activiteiten voor singles de stigmatisering van de groep kan bevorderen. „Maar de voordelen zijn groter dan de nadelen. Singles hebben hoe dan ook met specifieke uitdagingen te maken. Het is niet verkeerd daarop in te spelen, zolang je je maar niet afsluit van de rest van de samenleving.''

Ongehuwd in Nederland
Op 1 januari 2006 telde Nederland 2,5 miljoen alleengaanden, bijna 400.000 meer dan tien jaar eerder. Relaties lopen vaker stuk en meer jongeren gaan zelfstandig wonen. Eén op de zes mannen van 15 jaar en ouder woont alleen. Voor vrouwen is dit één op de vijf. Het aantal alleenstaande mannen tussen de 35 en 54 jaar is het sterkst toegenomen. In 2006 was 66 procent van de alleenstaande mannen nog nooit getrouwd geweest. Voor vrouwen lag dit percentage op 42 procent.
Onderzoek toonde aan dat nagenoeg alle alleengaanden onder de 35 jaar een relatie hebben of willen hebben. Voor de mannen tussen de 35 en 64 jaar ligt dat anders. Eén op de vijf wil definitief geen vaste relatie. Van de alleenstaande vrouwen in deze leeftijdsgroep wil één op de vier definitief geen vaste partner. Van de vrouwen die geen vaste relatie willen, geeft eenderde aan dat slechte ervaringen uit vorige relaties een rol spelen in de keuze om alleen te blijven. Voor mannen is dit één op de vier.
De behoefte aan vrijheid speelt zowel voor mannen als vrouwen een belangrijke rol in de wens om alleen te willen blijven. Voor hen die wel een levensgezel zoeken, is er een groeiend aanbod aan contactmogelijkheden, ook in christelijke kring. Variërend van een singlegroep binnen de kerkelijke gemeente en singlefeesten tot datingsites en groepsreizen voor alleengaanden.

Eef van der Elst: „Het zoeken van een partner via een datingsite geeft veel onrust”

Een partner via internet
Wie vandaag een christelijke levensgezel wil vinden, kan ook op internet gaan speuren. Via Crosspoint, Christianmatch, Chistendate... Corine de Jong wil datingsites niet per definitie afwijzen. „Als je in het dagelijkse leven weinig mensen tegenkomt, is het een manier om nieuwe contacten te leggen. Ik ken echtparen die elkaar zo hebben leren kennen en nu gelukkig getrouwd zijn. Zelf heb ik er ook wel gebruik van gemaakt, maar ik ontdekte al snel dat het mijn middel niet is. Het is me wat te geforceerd.
Piet Verweij deelt die opvatting. „Ik heb wel eens contacten gelegd via een datingsite, maar echt bevredigend vond ik dat niet. Je laat je sterk leiden door de foto en het verhaaltje erbij. Die kunnen behoorlijk misleidend zijn. Je kunt elkaar beter in het werk of tijdens een vakantie leren kennen. Dan maak je iemand in de dagelijkse praktijk mee.
Eef van der Elst werd geleidelijk kritischer. „Een voordeel van datingsites is dat je met een heel grote groep singles in contact kunt komen, van wie je weet dat ze allemaal zoekend zijn. Maar je moet je verwachtingen zeker in eerste instantie niet te hoog stellen. Het mailcontact kan fantastisch lopen, waarna de eerste ontmoeting een fiasco wordt. Het zoeken van een partner via een datingsite geeft bovendien veel onrust. Met wie ga je mailen? Loopt het niet, dan moet je mensen teleurstellen. Daardoor kun je anderen behoorlijk beschadigen.''

Strijd tegen seksualiteit
Het omgaan met seksuele gevoelens is voor veel ongehuwden die willen leven naar bijbelse moraal een worsteling. „Ik zou voor geen geld trouwen met iemand met wie ik niet door één deur kan, enkel en alleen om een vrouw te hebben, zegt Piet Verweij. „Dan blijf ik liever alleen. Maar je hebt wel je seksuele verlangens, net als elke andere man. Als je twintig bent, denk je dat dat na je veertigste wel overgaat, maar dat blijkt niet het geval te zijn.
Het is een spanningsveld waarover zeker in reformatorische kring vrijwel nooit wordt gesproken. „Ik zeg niet dat dat te pas en te onpas moet gebeuren, maar het onderwerp doodzwijgen is het andere uiterste. Het lijkt me sowieso zinvol dat het probleem wordt erkend.
„Natuurlijk is het er, erkent Corine de Jong. „Heb je geen seksuele verlangens, dan zit er volgens mij wat mis, maar je moet daar als ongehuwde niet uitgebreid over gaan lopen fantaseren. Je kunt aan zulke gedachten toegeven, je kunt jezelf ook stevig toespreken. Dit heeft geen zin. In mijn eigen leven is het gelukkig geen spanningsveld dat me dagelijks bezighoudt.''

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen