De geloofsleer

De Apostolische Geloofsbelijdenis heeft haar naam te danken aan de gedachte, dat ieder van de twaalf apostelen één artikel geschreven zou hebben.

Historisch gezien is dit onwaar, omdat deze belijdenis pas ontstaan is in de loop van de tweede eeuw. Alle apostelen waren toen dus al gestorven. Wel kunnen we de belijdenis zien als een korte verwoording van de leer van de apostelen.

Oorspronkelijk was de belijdenis een doopsbelijdenis. De vorm van de belijdenis heeft zich nogal gewijzigd en werd soms uitgebreid als verweer tegen opkomende dwalingen. Zo komt pas in 387 het woordje "geleden" voor het eerst voor in de belijdenis. In de oudste versies stond "waarlijk vervolgd onder Pontius Pilatus" en later "Die onder Pontius Pilatus is gekruisigd en begraven". Het woordje "geleden" werd toegevoegd om te benadrukken, dat alléén de Zoon geleden had en niet ook de Vader zoals het patripassianisme leerde in die tijd.

In de Middeleeuwen is pas de tegenwoordige versie ontstaan. Eén van de laatste wijzigingen was, dat men de komma verplaatste van achter het woorden "geleden" naar achter "Pilatus" en vóór "gekruisigd". Dit is echter minder juist, want het kruisigen vond plaats onder Pilatus, maar het lijden strekte zich uit gedurende Zijn hele leven, bijzonder ook in Gethsémané en voor het Sanhedrin.

Over het artikel "nedergedaald ter hel"

Het meeste verschil van opvatting is er over de uitleg van de nederdaling ter hel. Dit is niet zo verwonderlijk, want ook in de Bijbel heeft het woordje "hel" verschillende betekenissen. Deze verschillende betekenissen komen ook terug bij de verklaring van dit artikel.

Bij de vroege kerkvaders komt het artikel helemaal niet voor en ook in de geloofsbelijdenis van Nicea ontbreekt het.

Opmerkelijk is, dat het in de geloofsbelijdenis van Athanasius wel voorkomt, maar dat daar "het begraven" gemist wordt. Aanvankelijk was het nederdalen ter hel dus waarschijnlijk synoniem voor het begraven en het verkeren in het graf.

Opvallend is ook dat juist over dit artikel niet gelijk gedacht werd binnen de Reformatie.

Beza hield vast aan de betekenis van het verkeren in het graf.

Zwingli, Olevianus en de Westminster Confessie dachten aan de macht, die de dood had over Christus' lichaam.

Calvijn, Ursinus en de Heidelberger Catechismus zagen in dit artikel het geweldige zielelijden uitgedrukt, zowel in Gethsémané als aan het kruis. Dat het artikel dan pas volgt op het begraven, komt omdat er toename is in de zwaarte van het lijden. Eerst het lichamelijk lijden, tenslotte het zwaarste, het zielelijden.

In ieder geval heeft het artikel nooit de uitleg gehad van een plaatselijk lijden in de hel door Christus.

In de uitleg van Rome en Luther hoort dit artikel niet meer tot de vernedering van Christus, maar tot de eerste trap van Zijn verhoging.

Rome leert dat Christus na Zijn dood naar de hel is afgedaald om de oudtestamentische gelovigen te bevrijden uit de voorburcht der vaderen. Ze zouden hebben moeten wachten op het daadwerkelijke voldoen, voordat ze ten hemel konden ingaan. Maar ook was dit nodig om de zaligheid mogelijk te maken voor allen, die later in het vagevuur zouden komen.

Luther meende dat de nederdaling inhield, dat Christus met ziel en lichaam naar de hel is gegaan om Zijn overwinning over dood en hel bekend te maken aan de duivel.

Christus is echter nooit in de hel geweest, ook niet na Zijn sterven, want Zijn ziel ging na Zijn dood rechtstreeks naar de hemel zoals blijkt uit Zijn eigen woorden, die Hij aan het kruis sprak.

Stolwijk,

ds. CA. van Dieren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen