"Het lijkt een beetje op thuis"

Binnen is het rustig en huiselijk. De meeste mensen zijn, onzichtbaar achter deuren, bezig met allerlei dingen. Ik weet niet goed of ik de enkelingen die door de gang lopen, moet groeten. Je kunt aan hen niet zien of ze patiënt of personeelslid zijn. Ze doen geen moeite mij aan te kijken. Ik voel me een indringer die hun anonimiteit bedreigt.

Vroeger heette dit het Gereformeerd Psychiatrisch Ziekenhuis. Tegenwoordig is het een onderdeel van Eleos. In afdeling 'De Bedding' worden mensen met uiteenlopende ernstige psychiatrische klachten voor maximaal drie maanden opgenomen, omdat ze niet meer thuis kunnen blijven of in een crisis zitten. Ze lijden bijvoorbeeld aan een depressie, schizofrenie. manisch-depressiviteit, angsten of psychosen. Na observatie stelt de arts een diagnose, waarna een individuele behandeling volgt. Deze kan geboden worden op 'De Bedding, ' maar ook op de andere behandelafdeling 'De Spreng', waar de behandeling meer groepsgericht is. Op 'De Spreng' worden relatief veel jonge mensen behandeld.

Doelen

Op een verpleegpost vertelt Maurits Struik uit Amersfoort over zijn werk als psychiatrisch verpleegkundige. Hij werkt met collega's op een groep van zo'n tien tot twaalf mensen. Daarnaast is hij als mentor voor een aantal patiënten specifiek verantwoordelijk van opname tot ontslag. Hij helpt deze patiënt om zelf doelen vast te stellen, waarop de behandeling gericht wordt. "Het doel van de patiënt is vaak groot, " legt Maurits uit. "Bijvoorbeeld: ik wil weer in mijn gezin kunnen zijn. Wij maken zo'n doel kleiner en vragen: 'Wat heeft u daarvoor nodig? ' Vaak weten ze dat wel."

Deze leerdoelen worden onder leiding van een verpleegkundige wekelijks besproken met de eigen patiëntengroep. De patiënten bedenken in dit groepsgesprek kleine stappen om dingen te kunnen leren of te veranderen. Om bijvoorbeeld te leren zich beter te concentreren, kan een stap zijn: "dagelijks tien minuten de krant lezen". De verpleegkundige betrekt de groep bij problemen: "Joop kruipt in bed als hij boos is. Heeft iemand in de groep een idee wat Joop nog meer zou kunnen doen? " Bovendien voert de mentor ook iedere week een gesprek met 'zijn' patiënt om te bespreken of de gestelde doelen voor die week gehaald zijn en hoe ze verder gaan.

Gesloten afdeling

De telefoon van Maurits gaat: een patiënt die thuis met verlof is,

w*heeft even steun nodig. "Vertel eens, " reageert hij. "Wat gaat er niet goed? " Terwijl Maurits aan de telefoon is, laat afdelingshoofd Wim Faas mij één van de drie groepen van 'De Bedding' zien. Groep 1 is de enige gesloten afdeling. Zonder labeltje gaat de deur niet open en kan geen patiënt in of uit. In deze groep komen de meeste mensen direct na opname terecht.

Als we in de gang van de unit lopen, zie ik door de glazen deur een groep patiënten van diverse leeftijden met een hulpverlener rond de tafel zitten. Groep 1 heeft 'leerdoelengroep'. Er is geen sprake van dat ik naar binnen ga, in verband met de privacy van de patiënten. Even verderop zijn twee verpleegkundigen bezig met het inruimen van een medicijnkamer, waarin zo te zien heel wat pillen bewaard moeten worden. Achter slot en grendel. Een andere verpleegkundige is in de

s.'i.maisasEi weer met beddengoed en handdoeken: ze maakt de kamer van een nieuwkomer in orde. Het is een sober ingerichte kleine slaapkamer met blauwe gordijnen, een bed. nachtkastje, kast. De patiënt mag hem zelf opfleuren met dingetjes van thuis, zodat het een eigen plekje kan worden.

Geintjes

Als we weer bij Maurits terug zijn, is me al duidelijk geworden dat de hulpverleners, veelal HBO-V'ers, veel afwisselende werkzaamheden hebben. De patiënten hebben vaste afspraken met hun behandelaar, hun mentor en hun therapeuten voor bijvoorbeeld tuin-, muziek-, sport-, bak-en creatieve therapie. Ook vinden er bepaalde groepsgesprekken onder leiding van een verpleegkundige plaats.

Tussen die bedrijvigheid door zijn de verpleegkundigen gewoon altijd in de groep aanwezig. Of ze kunnen even mobiel gebeld worden. "Het mooie van dit werk is, dat je de hele dag samen met de patiënten optrekt, " vindt de Amersfoortse hulpverlener. "Je eet ook drie keer per dag met elkaar, haalt geintjes uit. Het is natuurlijk niet hetzelfde, maar het lijkt een beetje op thuis. Je wandelt gewoon de groep binnen, je maakt een praatje en haakt ergens op in. 'Ik zag dat je predikant op bezoek geweest is. Hoe was het? ' 'Lukt het niet zo? Je kijkt zo verdrietig'"

Het gaat in dit beroep dus om inhaken op de dagelijkse dingen, maar ook om het bekrachtigen van de gezonde kanten van de patiënten. Creativiteit en spontaniteit zijn daarbij belangrijke eigenschappen. Maurits: "Al snel heb je je vaardigheden nodig om een gesprek goed te laten verlopen. Als ik Marieke aanspreek met: 'Nu ben je al een paar keer te laat uit bed gekomen. Hoe komt dat? ' en zij zegt: 'Ik had geen zin in de dag vandaag, ' vraag ik verder waar ze over piekert." Maurits probeert Marieke ook te laten inzien dat het haar niet verder helpt als ze blijft liggen.

Collega Henrike die binnen is gekomen, vult aan: "Je moet meebewegen met de patiënt. Jouw doel kan wel zijn dat de patiënt (op tijd) uit bed moet komen, maar misschien kan of wil hij dat niet. Dan moet je je doel bijstellen-. De stoornis kan ook zo ernstig zijn, dat er geen enkel doel mogelijk is, behalve misschien contact maken."

Rummikub

In de koffiepauze verzamelt zich een indrukwekkend team van een psychologe, maatschappelijk werkster, coassistent, stagiaire, afdelingshoofd, psychiater en een aantal psychiatrisch verpleegkundigen. Zij hebben blijkbaar geen behoefte om de problemen van patiënten van zich af te praten. "We praten liever niet over patiënten. Het is pauze."

Natuurlijk is het beroep soms zwaar, erkent Maurits. "Je hoort veel ellende: meiden die misbruikt zijn, agressie bij mannen, van alles." Henrike noemt nog een aspect: "Je ontmoet mensen die net zo leven als jij. Geloofsvragen en zingeving spelen heel erg mee. Dat brengt de problemen dicht bij jezelf."

Sommige patiënten knappen na behandeling en met de juiste medicijnen enorm op. Anderen hebben chronische problemen en Komen om de zoveel tijd weer terug. Toch vindt Maurits dit niet ontmoedigend. "Ik probeer de nadruk te leggen op wat wel goed gaat. Als iemand opnieuw hier binnenkomt, ga ik bijvoorbeeld een spelletje rummikub met hem doen. Dan kan hij eerst weer even gewoon doen zoals thuis."

Namen van patiënten zijn verzonnen. Voor meer informatie: www.eieos.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen