OOSTERSE STROMINGEN

Helaas, het moet worden gekonstateerd:

er is in ons land een sterke hang naar wat we zouden kunnen noemen een surrogaat religie, een vermenging van oude en nieuwe geestelijke elementen, waarin de mystiek 1 een grote plaats inneemt.

Het geheimzinnige begint bij de nuchtere westerling te boeien. Men is tégen het „dogmatische" en tégen , .de instituten" (de kerk). Het moet allemaal open zijn. Maar iets moet men toch hebben.

Temidden van jacht en onrust vraagt men' zich af: Hoe kan ik temidden van alle spanningen wegzinken in een zekere „rust”?

De Oosterse religies haken hierop in. Ze worden getypeerd, om een paar dingen te noemen door de betrokkenheid op een hogere macht; de verlossingsbehoefte is voortdurend aanwezig; telkens komt de oproep naar voren: kom tot zèlfbewustzijn. Als je dat doet, vind je Gód in het diepst van je „ik". „Ik" ben God. Allerlei groepen' zouden hier te noemen zijn.

Op allerlei manieren proberen ze in het westen te infiltreren middels hun mahatma's en guru's (leraren).

Zo leefde in de eerste helft van de negentiende eeuw de Islamiet Mizra ali Muhammed, die zichzelf de Bab (= de Poort) en de Koran allegorisch en symbolisch noemde. Zijn opvolger noemde zich Bah'u'llah. Zij zijn de voorlopers van de Bahd'i beweging, die binnen de Islam op grote tegenstand stuitte. Zij stond voor: geweldloosheid, harmonie van godsdiensten en rassen, gelijke rechten voor mannen en vrouwen, gelijke opvoedingskansen voor jongens en' meisjes. Het wereldcentrum van de beweging ligt op de Karmel, in alle werelddelen staan prachtige moskee-achtige tempels. Hun tijdrekening begint met het geboortejaar van de zoon van Bah'u'llah (1844). Het getal negen is voor hen van magische betekenis: tempels met negen toegangs-wegen en poorten, negen feestdagen, in ons land 9 afdelingen.

Nog zo'n mystieke stroming vanuit de Islam is de Soefibeweging'-). Hier was het Hazrat Inayat Khan, mystiek aangelegde, hoogbegaafde musicus, die aan het sterfbed van zijn meester de opdracht kreeg Oost en West door zijn muziek nader tot elkaar te brengen en de Soefi-filosofie te verbreiden. In vele landen' vond het gemoderniseerde systeem van de Islamitische mystiek ingang.

Dat de mens vrij moet zijn, (ook van zijn egoïsme!), zich dus vrij moet maken en zichzelf verlossen is een boodschap die er wel bij de mensen in wil. Wees hierbij je eigen gids zegt Krishnamurti. In zijn jongensjaren groeide deze Jiddu Krishna op in de omgeving van de Theosofiste Annie Besant, die hem beschouwde als een incarnatie van Christus. Verder leert hij, dat de mens door inkeer tot God moet komen en daarin zijn eenheid beleven' om daardoor in vrede te leven met het Al.

De Indonesiër Subuh onderging een aantal mystieke ervaringen en richtte daarna in Djokjakarta de Subudbeweging 3 ) op. Door lichamelijke oefeningen (latihans) zou men ontspanning van de geest bewerkstelligen.

Volgelingen van A. C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada menen door onafgebroken gezang (mantra's), begeleid door mrdanga-trom en kartals (kleine bekkens) en ritmische bewegingen, tot een sterke band met Krishna (God) te geraken. De Hare^Krishna 4 ) beweging richt zich op dienstbaarheid aan Krishna en geeft daartoe o.a. als leefregels: gebruik geen vlees, geen alcohol of drugs, laat je niet in met gokspel en' buitenechtelijk geslachtsverkeer. Iedereen mag zich het Krishna-bewustzijn eigen maken en de Bhakti Yoga leren, rest je nog het hoofd kaal te scheren (één haarpluk mag) en een lang gewaad aan te trekken.

Gum Mahara Ji.

fa De zending van het goddelijk licht: Divine Light Mission wordt geleid door Guru Mahara Ji. Tien december 1957 werd hij te Hardwar (India) geboren als zoon van een geestelijk leider. Het „wonderkind" spreekt op twee-en-een-half-jarige leeftijd de mahatma's (leraren) toe en als hij acht jaar is en vader overlijdt, wordt hij tot leider gekozen. Zijn titel luidt: Balyogeshwar Paramhans Satgurudev Sri Sant Ji Maharaj 5 ). Van zijn volgelingen ontvangt de guru een drietal vliegtuigjes, een Rolls Royce en een Mercedes 600. Moeder Ji en drie broers reizen mee; moeder houdt toespraken', de broers zorgen voor de wetenschappelijke, muzikale en organisatorische kant van de zaak. Verder verbreiden enkele Mahatma's zijn zegen en openbaren zijn kennis. Alvorens deze kennis te ontvangen dien je een groot aantal malen' satsangs (onderricht, liever gezegd hersenspoelingen van drie uur met eindeloze herhalingen) te hebben ontvangen. Als je dan ook nog bereid bent ziel, lichaam en geest in dienst te stellen van de guru in ruil voor zijn kennis en genade, moet je hem alles geven. Enkele dollars, wat appels, een sjaal worden „geofferd", hoewel de guru zelf zegt: „Mijn kennis is zo mooi, zo prachtig, dat ze onbetaalbaar is. Ik geef ze je gratis." Wat die kennis inhoudt? „Mijn kennis is de realisatie van God, religie is afgeleid van realisatie, en deze kennis is de enige manier om de waarheid te vinden, het geheim van het leven, de vrede.”

„Het doel van mijn missie is om vrede en liefde te brengen' aan allen op deze wereld. Het zal niet eenvoudig zijn, maar hier ben ik, ik kan het.”

Door kennis kun je God waarnemen als je in je ogen wrijft, lange tijd met je duimen tegen je oren drukt, je tong een half uur dubbelvouwt (je proeft de nektar ") en yoga beoefent. Dit laatste is een techniek om tot heil te komen, dat kan door wijsheid, devotie, meditatie en handelen (diep in-en' uitademen, ontspannen). Tenslotte moet ook nog je „derde oog", een onzichtbaar orgaantje tussen de wenkbrauwen, worden geopend om het goddelijk licht te kunnen zien.

Thuis kun je dan een altaar inrichten en regelmatig voor de organisatie offeren. In 1973 heeft deze zending de „Goddelijke Verenigde Organisatie" opgericht, doel: gezondheidszorg, maatschappelijk werk, onderwijs, uitgeverijen en „goddelijke winkels" om de kennis met daad en woord te „verkopen". Er zijn ook communes (ashrams) van de organisatie: overdag werken, 's avonds mediteren. De volmaakte kennis moet het hele leven doortrekken, allerlei genotmiddelen zijn taboe. Die kennis moeten we wel zelf op peil houden en zelf ons lichaam hoeden.

Om zich te tonen aan het grote publiek hield de guru vorig jaar in Houston een meeting. „Alle eer en' lof aan de volmaakte meester" zong men — al kwam hij twee uur te laat. Bij zijn hotel werd iedere nieuwsgierige geweerd door „premies" (vrouwelijke wachten) en wie het niet gelukt was de guru of een van de familieleden aan te raken kuste de grond waarop hij had gelopen. Op het scorebord in de Astrodome-zaal flitsten allerlei bijbelteksten aan en uit. Guru Mahara Ji, de familie en het orkest troonden op een gigantisch podium. Het werd een grootse show met popmuziek en - zang en een kleine toespraak van de witte, met bloemenkransen omhangen guru.

Buiten de zaal waarschuwden Hare Krishna-aanhangers voor het „gejengel" van

de lastige, brutale deugniet. De Jesus Movement noemde de kennis waardeloos en geloof erin bracht je regelrecht naar de hel. Spandoeken vermeldden: Want velen zullen komen onder Mijn Naam, zeggende: k ben de Christus, en zij zullen velen verleiden (Matth. 24 : 5).

Ex priester Thotill (In de Rechte Straat) vertelt dat de guru bij terugkeer in India gevangen werd gezet omdat hij weigerde invoerrechten' te betalen. Hij is in mei van dit jaar in het huwelijk getreden met zijn secretaresse (24 j.), n.b. na speciale rechterlijke toestemming i.v.m. zijn leeftijd. Huwelijkscadeau: een zilveren Maserati.

Reakties

We moeten beschaamd erkennen dat bij ons vaak het stoffelijke de belangrijkste plaats inneemt, terwijl de Heere Jezus in de bergrede duidelijk laat uitkomen, dat zorg over stoffelijke dingen heidens is. Heidens hier in de zin van „zonder waar geloofsvertrouwen". In Matth. 6 : 33 krijgen we dan ook een geheel andere opdracht, waaraan de Heere zelfs een belofte verbindt.

Als het Boeddhisme alle veranderingen in je leven leert te accepteren', wijst het Japanse Zen-Boeddhisme daarnaast op het afstand-nemen van het leven, van stoffelijke zaken: op het betrekkelijke van alles. Om tot een dergelijk zelfonderzoek te komen neemt men een „ontspannende" zithouding aan met gekruiste benen, ook in kloosters, maar het werk staat niet stil. Men zorgt voor eigen levensonderhoud, voor het uitgeven' van boeken, voor het geven van onderricht en doet veel aan kunst, o.a. literaire en bloemsierkunst.

Ook al noem je je leer goddelijke kennis en verkrijg je door goddelijke energie goddelijke inspiratie, het is toch steeds weer de mens, die op zichzelf gewezen of teruggeworpen wordt, zijn eigen levensritme bepaalt, zichzelf moet zien te verlossen.

Allen bevinden' we ons in het spanningsveld tussen de invloed van de boze en het behoud alleen door Jezus Christus. „Hiertoe is de Zoon van God geopenbaard, opdat Hij de werken des duivels verbreken zou." (1 Joh. 3 : 8b)

Titels van artikelen over oosterse denkbeelden en hun meesters spreken duidelijke taal: „Confrontatie met de anti-christ", „volmaakte meester houdt massa-meeting" of „gevaren uit het oosten". Even duidelijk was Paulus toen hij Timotheüs maande: „Bewaar het pand". Het lijkt er nu eerder op dat we het pand als een paar oude schoenen wegdoen en barrevoets door het geestelijk moeras verder trekken.

Hoeveel malen is er niet gewaarschuwd tegen het „rode" en (niet minder denkbeeldige) „gele gevaar", vergelijk het verderfelijke voer uit het rode boekje van de gele Mao en bedenk dat alle zendingsactiviteiten uit China worden geweerd.

Oud-zendmgsman Kraemer attendeerde reeds op de komende „invasie vanuit het oosten' op cultureel en religieus terrein in ons vrije westen". In de grote westerse steden is het verschijnsel waarneembaar: jongeren met een hang naar oosterse mystiek en meerdere organisaties slaan bruggen tussen oost en west, tussen denken en geloof. Prof. Hocking wijst alle zending af en laat iedere godsdienst in haar waarde als hij meent: „Iedere godsdienst is op haar manier een weg tot God”.

Guru Mahara Ji heeft geert moeite met deze uitspraak. Hij zegt van zichzelf, dat hij christenen, boeddhisten en joden zal verenigen, allen komen zij aan zijn voeten. Er zijn er die voor duizenden guldens schulden maken om de meester maar te kunnen volgen, er zelfs hun baan voor opgeven, verblijdertder is het verschijnsel dat van een kleine duizend volgelingen meer dan negentig procent werd bevrijd van drugverslaving. De autoriteiten zien daarom veel door de vingers en van verschillende Amerikaanse steden mocht de guru de stadssleutels ontvangen. Vroegere bezoekers van popfestivals en jongelui met revolutionaire ideeën schijnen, na ontvangst van „kennis" en bij de ervaring dat God in je aanwezig is, te veranderen in engelen van vrede, met afkeer van sex, drugs, roken', luxe en lange haren.

En toch.....

Vest ook op deze prins geen betrouwen. Hij belooft weliswaar aan de armen in Californië een „goddelijke stad" te bouwen, waarin zij in hun onderhoud kunnen voorzien en aan anderen gaven uitdelen. Het is mooie schijn. Maar schijn bedriegt. Er worden teksten uit de Bijbel gebruikt, maar vergeet niet dat ze van hun inhoud zijn ontdaan, evenals bijbelse termen. Iedereen zal het stuitend vinden teksten en' termen om hun woorden alleen te gebruiken, de achtergrond en de inhoud ervan geven er de waarde aan. Een schijninhoud is dan niet alleen' waardeloos maar ook funest. Als we van oosterse filosofie leren dat we onze geest moeten kalmeren door een bepaald geestelijk of

lichamelijk ritueel te volgen, dan meen ik dat ons vanuit het Goddelijk Woord een andere weg wordt gewezen. Zie Rom. 8 en Hebr. 12!

„Ervaar je het volmaakte geluk, dan kun je je verlossen van het verkeerde in je, " meent de guru, en: „Eeuwig leven betekent geen leven na de dood, maar het zich bewust worden van de adem die God is.”

De Divine Lig'nt Mission kan in haar systeem het bijbellezen niet inpassen, de hoogste zaligheid wordt verkregen door meditatie en beoefening van yoga. Bovendien, zo beweert de guru, wanneer U de kennis welke ik, welke ook Jezus, Krishna, Boeddha en Mohammed geleerd hebben, ontvangt, dan zult U uw geloof juist beter leren kennen en beleven: „Bijbel, Gita, de Koran, zingen de lof van Uwe naam, Zij alle geven uw naam heerlijkheid. Kom tot de toevlucht van Guru's genade.”

Ander geluid

Wie van ons laat een ander geluid horen?

Dat van het bijbels getuigenis, waarbij gewezen wordt op de verwording maar tevens op de reddende macht als wij eerst onze nood inleven', tot schulderkenning komen en met déze kennis door Gods Geest en Jezus Christus tot God kunnen en mogen naderen. De nieuwtestamentische evangelisten en apostelen traden niet zo zacht en meegaand op, maar wierpen een dam op tegen dergelijke ondermijnende stromen. (Hand. 2 : 14-36, 4 : 51-53, II Cor. 11, I Petr. 2).

Weg wereld, weg schatten van pop, rode boekje, yopa en sensitivitytraining, weg mystiek gedoe met godsdienstige extase, weg al het menselijk pogen om buiten God om zichzelf te verlossen.

Het geloof is alleen uit het gepredikte woord. En alleen' een spreken vanuit dat geloof is zinvol zowel voor de ontgoochelde navolgers van deze valse Christussen als voor onszelf.

„Deze is de antichrist, die de Vader en de Zoon loochent. Een iegelijk, die de Zoon loochent, heeft ook de Vader niet.

Hetgeen gijlieden dan van de beginne gehoord hebt, dat blijve in u. Indien in u blijft, wat gij van de beginne gehoord hebt, zo-zult gij ook in de Zoon en in de Vader blijven." (I Joh. 2 : 22b-24)

In het vorige hoofdstuk zagen we duidelijk dat de weg van de godsdiensten in het algemeen de weg van beneden naar boven' aanwees en de leidende figuur van zichzelf af naar zijn leer verwees. Christus daarentegen zegt van Zichzelf: „Ik ben de We'ig" — van Boven naar beneden — en Hij laat niet alleen Zijn Getuigenis na, maar belooft tevens met ons te zijn tot de voleinding der wereld.

Het mag ons wel verwonderen dat er niet alleen door velen uit de westerse — christelijke — cultuurwereld aandacht wordt besteed aan deze oosterse gedachten, maar ook deze aanvaarden als enig juiste.

Van predikant tot Boeddhist

De Boeddhist geworden' emeritus predikant Ds. Berghuis kwam tot zijn overgang omdat het hem altijd al boeide, dat mensen met verschillende levensopvattingen elkaar verdroegen. Hij vervolgt de verdediging van zijn stap door op te merken: „Een gemeenschappelijke trek van alle Boeddhistische scholen is het zoeken naar verwerkelijking van jezelf. Je moet worden, of althans proberen te worden, wat je in principe al bent. Ieder mens heeft zijn eigen' structuur. Ieder moet dus worden wat hij volgens die eiigen structuur zou moeten zijn. Je zou dus van zelfverwerkelijking kunnen spreken. Mensen helpen zichzelf te worden — dat is ook mijn doel geweest toen ik nog predikant was. De pastorale begeleiding van mensen die in nood waren' is voor mij het hoogtepunt van mijn werk geweest. In het Boeddhisme zoek ik een psychologische weg tot het innerlijk geluk van de mens." De ex-predikant behoort nu tot de westelijke tak van de Tibettaanse orde der Boeddhisten'. Hij is van het „heilspoor" afgegaan, zo hij er al ooit op vertoefd heeft. Immers welke waarlijk geroepen knecht in de dienst van het Woord zal het hem nazeggen, dat „zonde eigenlijk meer een onwetendheid is”?

Theosofisten

Een ander — weliswaar met meer internationale „erkenning" — die door Tibettaanse monniken is „geschoold" is de dochter van de Duits-Russische grootvorst Von Rothenstein-Hahn.

Deze Helena Petrowna Blavatsky ontving hun geheimen nadat zij was weggelopen van haar ruim vijftig jaar oudere echtgenoot aan wie zij door haar vader was uitgehuwelijkt. De monniken droegen haar op de „geheimen" te gaan verbreiden. Daartoe stichtte zij precies honderd jaar geleden in New York samen met Kolonel Olcott „The Theosophical Society". Na New York zetelde de Society te Bombay en Benares. Tenslotte vestigde zij in Madras een ashram (= verzameling „klooster"-gebouwen, meditatieruimten, tuinen, enz.).

Van 1902—1933 nam Annie Besant de leiding over. Door haar vele arbeid, bijeenkomsten, propaganda-avonden en boekwerken heeft zij veel bijgedragen' tot verbreiding van de leer der Theosofisten.

De Theosofie (leer der goddelijke wijsheid) is te verdelen in een zevental groepen:

evolutie — geleidelijke ontwikkeling van lagere naar hogere vormen karma — betreffende daden en gedachten cycli — alles geordend volgens bepaalde kringen reïncarnatie — wedergeboorte, na de dood, in een ander lichaam de mens leeft op aarde in telkens nieuwe belichamingen, daarbij oogstend wat hij in een vorig leven zaaide„ om — als het goed is — zo op te klimmen tot volmaaktheid en de ziel in het oneindige Nirwana kan wegzinken, swabhava — bepaalt het karakteristieke van de mens de paden licht en donker Atmanvidya — de goddelijke kennis

Leer jezelf kennen en' bewaren en neem ondertussen afstand van het stoffelijke, zoek en streef naar universele mensenbroederschap. Maak daarbij geen onderscheid tussen ras, geloof of kaste (erfelijk verkregen stand). Studeer de godsdiensten, de filosofie en de wetenschap.

De in het voorgaande hoofdstuk genoemde Krishnamurti was leider van een neo-theosofische richting: „de Orde van de Ster in het Oosten". Hij scheidde zich later van hen af in Ommen, tijdens een' Sterkamp, omdat organisatie en gezag de mens beletten' de waarheid te zoeken. Hem zag men als een wereldleider in deze kringen. Het Boeddhisme is een verlossingsleer, een verzameling leefregels en leringen om te komen tot bevrijding uit de kring van wedergeboorten. Geen god grijpt hier verlossend in. De leer van Boeddha berust meer op filosofie en' geeft geen antwoord op de vraag of een verloste persoonlijk in het Nirwana vcortbestaat. In Voor-Indië heeft deze godsdienst beduidend minder invloed sinds de achtste eeuw. Het hindoeïsme leefde toen op. Met behoud van het bestaande ging deze cultuur verder, vermengde het oude ritueel, kastestelsel, de dogma's, de veda's met mystiek en askese, filosofie en andere vereringsvormen. Zij kent een heel arsenaal van goden, met onder andere Sjiva en Vishnoe. Andere goden of in het geheel geen mag de Hindoe ook vereren, afhankelijk van persoonlijke keus en' kaste. Vandaar ook de grote verscheidenheid van sub-godsdiensten, afgeleid van het hindoeïsme.

Hare Krislma

De Hindoe-god Vishnoe heet in zijn achtste incarnatie „Krishna" (Krisjna, Krsna). Een legende vertelt ons dat hij een herderskind is geweest maar later wordt voorgesteld als een god. Onder de naam „Bhagavadgita" verkondigt hij een heilsleer, waarbij door plichtsvervulling en wijding aan hem, Krishna, verlossing zal worden gevonden. Devcten (= volgelingen) proberen de band met hem te versterken. Bekend onder de naam „Hare Krishna" vormden zij in 1966 de Internationale Gemeenschap voor Krishna-bewustzijn. Hun Bhakti-leer stoelt op verhalen uit de Bhagavadgita (lied van de vererenswaardige). Hierin komt Krishna als wagenmenner voor die de ogen van een zekere Arjoena opent om de komende strijd niet te vrezen, omdat alleen het lichaam sterfelijk is, de ziel daarentegen eeuwig leeft.

In het verhaal „Ramayana" verschijnt Vishnoe als verbannen koningszoon Rama, die na veel omzwervingen terugkeert om de heerschappij op zich te nemen.

De beweging roept de namen van God, Krishna en Rama aan om de in het westen ver

broken verbindingen met hen te herstellen, devoten te verlossen van deze sterfelijke wereld.

De bijeenkomsten zijn ervoor om onderricht te ontvangen uit de Bhagavadgita. Leerlingen krijgen in communeverband onderwijs en werken het eerste jaar in de tempel. Dan ontvangt een devoot de titel „Bhaktisastri" en mag het Krishna-bewustzijn verkondigen. Dit is „de allerhoogste geesteswetenschap, waarachtige liefde voor God en daardoor tevens liefde voor alle mensen' en andere levende wezens." Dit is bereikbaar voor een ieder, ongeacht ras, geloof of leeftijd door de principes van Bhakti Yoga, waarover straks meer.

Opmerkelijk is het verschijnsel dat vele popsterren oosterse religieuze denkbeelden overnemen. Ex-beatle Harrison werkte niet alleen mee de Hare-Krishna beweging naar het westen te halen maar financierde haar ook stevig. Er is „een reusachtige geestelijke revolutie" in de wereld en daarom zien verschillende popgroepen er wel muziek in hun (muzikale) produkten te baseren op religieuze theorieën. Anderen nemen namen aan van hindoe-goden, gebruiken „geestverruimende" drugs en zoeken geestelijke ruimte met behulp van oosterse religies. Door meditaties tracht een (aanstaande) volgeling te geraken op het spoor van het goddelijk licht, of op de golflengte van de goddelijke trillingen. Druggebruikers kennen' ook trillingen, vibrations, waaronder goede en kwade, van liefde en haat. Het gaat erom de goede te pakken, en door te geven. Hoewel je nog leeft in die zinloze materiële wereld, je lichaam nog een beletsel vormt, moet je toch zoeken deel te krijgen aan het absoluut goddelijke. Verdieping in je eigen godsdienst kan je er al brengen zonder die godsdienst te verlaten'. Hoeveel zal de satan al gezaaid hebben door middel van popmuziek en - zang, al werd niet alles begrepen van de inhoud van de zang, hij houdt duizenden in zijn „rithmia(che" greep.

Niet in eigen land als hindoeleraar (mahatma) erkend komt de stichter van de beweging, Guru Bhaktivedanta Swami Prabhupada, in Amerka en weet zich daar te verzekeren van een grote aanhang. Zakelijk als deze zeventigjarige in 1966 als voormalig bedrijfsleider te Calcutta is, lukt het hem spoedig een op Amerikaanse leest geschoeide organisatie op te bouwen. Het blijft niet beperkt tot het bouwen van een tempel te Boston, er ontstaan o.a. in Hamburg, Parijs, Tokio, . Londen en Amsterdam centra.

Hijzelf is door hindoegoed Vishnoe als zijn plaatsvervanger op aarde aangewezen. Zijn boodschap is eenvoudig zoals we reeds zagen: streef niet langer naar het materiële en bevrediging van lusten, maar kom tot geestelijk bewustzijn. Door een gezongen krachtspreuk (mantra):

„Hare Krishna, Hare Krishna Hare Rama, Hare Rama, Krishna, Krishna, Hare, Hare Rama, Rama, Hare, Hare." (vrij vertaald „Wees gegroet Krishna, wees gegroet Rama") kom je tot inzicht in het wezen van jezelf en het heelal, Simpeler kan het al niet. Maak je het Krishna-bewustzijn eigen en beoefen' de Bhakti-Yoga.

Yoga

Een van de middelen om tot (geestelijke) verdieping, ruimte, te komen is de „yoga". Meerdere malen zien we dit woord in krant en tijdschrift, in artikelen en advertenties. Eenerzijds aangeprezen om de sleutel tot geestelijk leven te vinden, anderzijds om de gymnastische oefeningen tot beter lichamelijk welzijn. De Indische Yoga is niet te vergelijken met onze gymnastiek, daar tempo, oefening en beweging anders gericht zijn. Volgens hindoeleraren is het uiteindelijke doel: „eenwording met God", een reli

gieus beginsel dus, dat door westerse beoefenaars veelal bewust op de achtergrond wordt geschoven. Bovenal dienen wij ons te bedenken dat het een andere leer is dan de Bijbelse en daarmee ook een eenwording beoogt met een andere god, dan Die, waarvan wij belijden dat de Bijbel Zijn onfeilbaar Getuigenis is.

Beoefenen van yoga mag dan openstaan voor een ieder, welke godsdienst of stelsel hij of zij voorstaat, ieder christen dient zich wel te bedenken en zich af te vragen of eraan meegedaan kan worden zonder verloochening van Hem, Christus, naar wie hij zich noemt.

Afgeleid van een stamwoord „yug" (ook wel yuj) uit de heilige oud-Indische taal, het Sanskriet, heeft yoga betrekking op samenvoegen, gemeenschap, eenheid en ook wel inspannen, gesloten houden. Per definitie „bundeling van denkkrachten, het door lichaamshouding en overdenking samenwerken van lichaam en geest, om te komen tot lichamelijke en geestelijke ontspanning, tot vrede en geluk." Anders „een psycho-wetenschappelijke techniek, waarmee grote veranderingen in het innerlijke leven worden bereikt.”

Door menselijke inspanning zou het mogelijk zijn tegenstellingen te overwinnen, samen' te binden. Dit is volgens mededeling uit de oude Sanskriet-literatuur, de Veda's, zondermeer mogelijk in de wereld van de goden. Het menselijk verlangen hiernaar is groot. Overal om ons heen zien we tegenstellingen: dood en leven, man en vrouw, dag en nacht, hemel en aarde. Deze moeten worden overbrugd.

Uit de Chinese denkwereld kennen we in dit verband het begrip „Yin en Yang". Het Taoïsme herkent in het Yin het donkere, koude, vrouwelijke, passieve en het Yang geldt voor het lichte, warme, mannelijke, actieve. De tegenstellingen wisselen elkaar af, terwijl iedere pool toch ook iets van de tegenpool met zich draagt. Dit vertoont het Yin-Yang teken door de schaduwzijde niet absoluut te stellen, maar er een lichtpunt(je) in uit te sparen, zo ook de zonzijde met een' donkere stip. Een en ander wisselt elkaar af, en de mens moet nu zoeken naar de eenheid met het veranderlijke. Er is zelfs een eetwijze gebaseerd op de juiste balans tussen Yin en Yang in ons bloed: makrobiotiek.

De tweespalt moet overwonnen, „adwaita", dan vallen de tegenstellingen samen en is de mens een' met de hem omringende kosmos. Bevrijd van alle aardse belemmeringen is het bewustzijn niet meer gebonden aan tijd en ruimte, het geluk en de vrede zijn volmaakt.

YOGA-VORMEN

vor-Yoga kan beoefend worden in verschillende men:

Hatha-yoga de weg gericht op innerlijke levenskracht (onderbewuste) en mag in India slechts door beproefde leraren worden beoefend. Eerst tracht de yogi (yoga-beoefenaar) terug te keren tot het peil van een dier, dus nog ongeremd door zijn ik, in een combinatie van lichamelijke en ademhalingsoefeningen.

Het positieve wordt aangeduid door , , ha" (de zon) het negatieve door , , tha" (de maan), door het menselijk lichaam in stand gehouden resp. in de hersenpan en het stuitbeentje, door rechterneusgat (+) en linkerneusgat (—) moet even sterk worden geademd wil men de gezondheid niet schaden. Adem is de drager van „prana", levenskracht, een geheime kracht die het leven te voorschijn roept.

Harmonische samenvoeging van het positieve en het negatieve is een ideaaltoestand, die bereikt wordt door

a. de grote hoeveelheid • ongebruikte energie (in de wervelkolom) op te wekken door urenlange lichaamsoefeningen, echter zonder wedstrijdelement, gericht op ontspanning en beheersing om de inwendige lichaamsfunkties te stimuleren. De hatha-yogi begint dus bij het negatieve.

b. met behulp van een regelmatige ademhaling het zenuwstelsel gunstig te beïnvloeden. Ademhaling is voor de oosterling de koninklijke weg naar de gezondheid en de godheid (mystiek uitgangspunt).

c. te komen tot beheersing van de zinnen. Neus en voorhoofdsholten worden gereinigd met lauw zout water om het hoofd open te krijgen. Hier is de yogi aangekomen bij het positieve en is nu ontvankelijk voor het geestelijke. Hij neemt de „lotushouding" aan met gekruiste benen, vingers tegen de knieën, rug gestrekt en oogleden neer, de ademhaling vertraagt.... en de geest komt tot rust. Zo voelt hij zich bevrijd van het stoffelijke en ontdekt hij zijn eigen ik, het Ik, het Leven, het goddelijke in de mens.

Raja-yoga de koninklijke, weg, door meditaties tot zelfkennis. Wie deze vorm beoefent, is reeds bevrijd van alle belemmeringen om tot ervaringen met het goddelijke te komen. De yogi kan er zelfs mee bereiken zijn verbeelding en denkvermogen tot grotere prestaties te brengen.

Het is overigens onverschillig welke vorm de yogi kiest, als het einddoel maar wordt bereikt: de gelukzaligheid. Dat kan verder nog door:

Karma-yoga de weg tot bewustzijnsverhoging voor de yogi die zelf wil handelen, en daardoor zijn wil versterkt. Hiertoe gelden een aantal ethische en morele voorschriften.

Bhakti-yoga de weg van devotie voor de mysticus, die zich op het gevoel richt, om dat te verheffen.

De oosterling benadert onverklaarbare zaken meer dan een westerling met intuïtie (ingeving) en gevoel en laat allerlei theoretische beschouwingen voor wat ze zijn.

Ynana-yoga de verstandelijke weg van kennis, die gebruik maakt van het denkvermogen om van de beschouwing van de buitenwereld om te schakelen op die van het innerlijk.

Een ieders persoonlijkheid wordt bepaald door het verstand, het gevoel, de wil en het handelen, daarom is het nodig een van de vormen te kiezen en de andere ernaast te beoefenen ter vervolmaking.

Wij westerlingen zijn nogal lichamelijk aangelegd en dat zal wel de reden zijn dat de hatha-yoga hier het meest beoefend wordt.-Als in volledige ontspanning de „asana's" (lichaamshoudingen) en „pranayama" (beheersen van de ademhaling) wordt beoefend is er geenszins sprake van potsemakerij. Ook al zal menig arts bij de „vereenvoudigde kopstand" (waarbij de yogi letterlijk op. zijn hoofd staat) wel vrezen voor de (westerse) nekwervel en al vast, zoals een van hen het uitdrukte, een ziekenhuisbed gereed houden. Soham Satya, een van de zeven discipelen van een vooraanstaand yoga-man, is speciaal naar het westen gekomen om een kijkje te nemen hoe men hier met de yoga omspringt. Zijn conclusie luidt: „We geloven langzamerhand dat yoga geen wezenlijke invloed zal achterlaten in het westen. Daarvoor heeft men teveel nadruk gelegd op het uiterlijk vertoon." De leermeesters stellen het materiële boven het uiteindelijke yoga-dool. De lesgelden liegen er niet om: ƒ 35, — in clubverband en privé ƒ 80, — per maand. Ergens anders staat vermeld van een leraar klassieke talen, die zijn baan eraan gaf en nu voor ƒ 149, — per uur cursussen geeft, weliswaar meer op de meditatie gericht.

In vroeger tijden werden de yogi in het oosten al voor zonderlingen gehouden en zelfs verbrand omdat ze zich zouden verlustigen in mystieke evenementen. Daar kunnen wij het dan wel mee doen.

Hindoe-invloed

Beoefenen van yoga betekent, hoe dan ook, een eerste stap op weg naar aanvaarding van het hindoeïsme, ook al aanvaardt het alle godsdiensten en beweert de leer, dat iedere yogi dichter tot zijn god nadert. Pater Déchanet schreef een' boek vol yogapropaganda onder de titel „Christian Yoga". Hindoe-termen mag je als je wilt best vervangen door bijbelteksten, mediteren kan ook over „God is liefde", of „de vrede Gods die alle verstand te boven gaat", of alleen over het woordje „amen", 't mag allemaal. Bedenk echter wel: naast elkaar gebruiken betekent gelijkstellen. Mag een Indiër gemakkelijk overstappen van het ene op het andere, naast de absoluut zuivere god Brahma een persoonlijke god (Isvara) hebben', op het niveau van zijn eigen bewustzijn, voor ons ligt dit beslist anders. Een groot yogi zal zichzelf zien als een deel van de godheid of zelfs als een god. Niet-hindoes zullen langs de yoga-weg(en) uiteindelijk hindoen-goden tegenkomen en bij aanvaarding ervan in strijd komen met eigen godsdienst, belijdenis en geloof. Isoleren' van uitsluitend lichamelijke oefeningen is uitgesloten!

Vermenging mogelijk?

Is het voor een tabaksfabrikant mogelijk allerlei mixtures samen te stellen tot meerder rookgenot (voor elk wat wils), in de godsdiensten is dit onmogelijk. „Men kan geen twee heren dienen". Bovendien is de Heere een jaloers God, jaloers op Zijn Eer. Een kunstenaar zal niet dulden dat een' ander met de eer gaat strijden, plagiaat pleegt. De Grote Kunstenaar en Bouwmeester gedoogt dit evenmin van Zijn schepsel. Denk ook aan het eerste van de Tien Geboden, of aan de samenvatting die Christus gaf in Matth. 22 : 37. De Bijbel leert ons dat we juist ons eigen ik dienen te verliezen. Blijven we vleselijk dan kunnen we God niet behagen (Rom. 8 : 8 e.v.) Vanuit de geschiedenis van de Vroeg-Christelijke Kerk kennen we de dwaalleer van de Gnosis, waarvan I Joh. 4 : 2, 3 betuigt, dat wie niet belijdt dat Jezus als Christus in het vlees gekomen' is, anti-christelijk spreekt. Van verzoening met de gnostiek was evenmin sprake als nu het geval is met de yoga e.a. oosterse bewegingen.

Hoe kan de christen en de yogi dan wel het geestelijke leven deelachtig worden? Door beiden te luisteren naar het antwoord dat Jezus aan Nicodemus geeft. We vinden dat in Johannes 3.

Ter oriëntatie, met name voor gebruik opf verenigingen.

Voor wie meer over de behandelde onderwerpen wil weten, geven we hieronder een aantal titels: „De uitdaging van de wereldgodsdiensten", Leiding mrt. '74 - J. I. v. Baaren , Yoga het antwoord? ", Stichting Moria A'dam - Titus Yocarini „Wijsheid uit het oosten", A.O. 1391 - Hans Kooger „Geestelijke stromingen", A.O. 1495 - Dr. Kranenborg „Zelfverwerkelijking, Oost, religies (dissertatie) in west. subcultuur", Kok Kampen ’74

Discussie vragen:

1. Nemen exacte wetenschappen het onbegrijpelijke van en de angst voor bepaalde verschijnselen weg? En het christendom?

2. Bespreek de gesignaleerde uiterlijke tekenen.

3. Hoe is het mogelijk dat één van je leeftijdgenoten (Guru Mahara Ji) het waagt zich zo als een godheid te laten vereren. Vergelijk dit met verering van een (sport) idool.

4. Het optreden van bepaalde bewegingen werkt op de lachspieren. Juist? Vgl. de spotters uit Handelingen 2.

5. Waartoe heeft alles in de Schepping iets van zijn tegenbeeld meegekregen? .

6. We staan vrijheid van godsdienst voor en stellen daarmee ons bloot aan verleidingen van buiten af. Wordt dit beperkt of verboden door de overheid (USSR, China) dan verliest het volk ook veel van zijn cultuur. Hoe moet onze houding zijn?

7. Bespreek samen Rom. 3 : 25, 26 en Joh. 14 : 6.

1) Mystiek: op geheimzinnige, verborgen manier vereniging der ziel met „God” (buiten Gods Woord om).

2) Soefi is de samentrekking van souf (= wol) en safa reinheid).

3) Subud is de titel van een door Subuh geschreven gedicht en is de samentrekking van susila (— leren door Gods wil), budhi [— innerlijke kracht in de mens) en dharma (== onderwerping aan Gods genade).

4) Hare — Hah en Ray: „verheven energie".

5) geboren heer van alle leraars, allerhoogste ziel, ware meester, te vereren heilige, grote Koning.

6) nektar is het water des levens, waar ontdekkingsreizigers vergeefs werelddelen voor hebben afgereisd, niet wetende dat zij het in zichzelf moesten zoeken. Heiligen en yogi zich in leven gehouden met deze nektar. Ook Jezus deed dat gedurende veertig dagen in de woestijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen