Actuele prediking

Op welke vragen de prediking gaat in?

Over één ding zijn we het samen eens: de prediking is in de eerste plaats verkondiging van het Woord van God. Maar het Woord van God is niet tijdloos. De Heere Jezus sprak Zijn hoorders aan in hun levenssituatie en sprak met hen over de dingen die voor hun hart van belang waren. Zo moet dat ook vandaag gebeuren.

Bepaalt de wereld wat actueel is?

Wie bepaalt welke vragen actueel " zijn? Wordt dat door de krant - bepaald? Door gebeurtenissen die wereldwijd of in ons vaderland aan de hand zijn? Of misschien door de ••••wereldse pers die spottend kritisch - Over 'die degelijke kerkmensen' ischrijft? Of is actueel wat in de ker-....kei ij ke pers onderwerp van discussie is?

Bepaalt de gemeente wat actueel is?

Wie bepaalt welke vragen actueel Doet de dominee dat van achzijn bureau, vanuit zijn boeken? doet hij de actuele vragen op tijdens zijn bezoeken in het bejaardenhuis en bij ernstig zieke mensen? Of hij juist ingaan op dingen die hoort bij gesprekken over huween gezinsmoeilijkhe-Is het niet beter de vragen mee van zijn catechisanten, van jongeren die vanaf een reformaschool ineens in een wereldkomen te werken? En van de studerende jeugd niet te vergeten.

Bepalen de jongeren wat actueel is?

Wie bepaalt welke vragen actueel zijn? Moet de prediker vooral ingaan op wat kritische jongeren bezig houdt? En moet hij dat doen door vooral te proberen hen vast te houden? Hen zover mogelijk tegemoet komen en veel begrip voor hun gedachten tonen? Of moet hij juist tegen hen ingaan? Duidelijk stellen hoe gevaarlijk bijvoorbeeld evangelische tendenzen wel zijn? En dat luisteren naar popmuziek of meeleven met allerlei sportuitslagen wel absoluut strijdig is met de vreze des Heeren?

Wie bepaalt welke vragen actueel zijn? Moet de prediker vooral zijn oor te luister leggen bij de kern van zijn catechisanten? Moet hij zich niet vooral richten op die jongeren die midden in de gemeente staan, hartelijk meeleven en vooral graag meer willen weten over de orde des heils en van het kerkelijk eigene?

Wat is eigenlijk actueel?

Al is heel de wereld in rep en roer vanwege de Amerikaanse presidentsverkiezingen, maar als jij ineens geconfronteerd met een tumor ergens in je lichaam, dan zijn ineens heel andere vragen voor jou actueel. Als het eens werkelijkheid voor je wordt dat je leven in dodelijk gevaar verkeert, wat wordt alles dan anders. Zou ik het leven kunnen en mogen behouden? Waarvan en vooral van

Wie hangt dat eigenlijk af? Ineens worden heel andere vragen klemmend actueel. En hoe moet het als ik straks voor God moet verschijnen? Nog zo'n actuele vraag, die je misschien nog nooit eens echt diepgaand hebt overdacht.

Een bijbels voorbeeld

Voor Saulus van Tarsen was de christenvervolging actueel. Die nieuwe sekte en het beleid van het sanhedrin daar tegenover, dat beheerste zijn leven. Dat waren ook dingen van verstrekkende betekenis voor het joodse volk in het algemeen en voor de joodse godsdienst in het bijzonder, ja zelfs voor heel de wereld. Maar toen de Heere jezus hem ontmoette op de weg naar Damascus en aan hem een actuele vraag ging stellen, werd alles anders. De Heere Jezus stelde hem ineens een vraag waar hij nog nooit over nagedacht had. Die was nog nooit actueel voor hem geweest. En hijzelf ging ook ineens heel andere vragen stellen. Vragen, waar hij nog nooit bij stil gestaan had, werden ineens actuele vragen van zijn hart en in zijn leven.

Wij leven in deze tijd voor 's Heeren aangezicht

'k Hoop dat de strekking van het voorgaande duidelijk is. Allerlei vragen zijn actueel. Teveel om op te noemen. En in zekere zin en met een zekere mate mogen en moeten die vragen ook aan de orde komen in de prediking. Want alle dingen die ons bezig houden, horen we te bezien bij het licht van het Woord. En voor alle noden die er kunnen zijn, is plaats bij de Heere. Er mag over gedacht en gesproken worden bij het licht van dat Woord. Dat is juist de bedoeling. In de prediking en in het zondagse openbare gebed is daarvoor aandacht. Want de gemeente leeft in deze tijd. En dat is een leven voor 's Heeren aangezicht. Zijn Woord oordeelt over en wijst richting in alle dingen. Om dat licht mogen we Hem bidden, en om Zijn troost mogen we Zijn aangezicht zoeken. Niet als rechthebbende mensen. Wel mag de gemeente in de voorbede alles de Heere voorleggen. Om Jezus' wil.

De prediking is niet tijdloos

Op allerlei actuele, met de tijd samenhangende zaken, kan bij gelegenheid worden ingegaan.

Bijvoorbeeld in de catechismusprediking over de tien geboden. En met biddag en dankdag. Ook kunnen er wel eens omstandigheden aanleiding geven een bijzondere toegesneden preek te houden. Bijvoorbeeld in de tijd van verkiezingen, of als er een oorlog of een overstroming dreigt, of wanneer een bepaalde ingrijpende wetswijziging aan de orde is. Overigens mag de prediking zich nooit verliezen in dit soort actualiteit. Een predikant heeft immers ook niet van alle dingen verstand. En prediking is in de eerste plaats Woordbediening. Maar, dat is niet tijdloos. Vragen die zich onder refo-jeugd, ten aanzien van het staan in de wereld voordoen mogen en moeten aan de orde komen. Enigszins in de prediking, ook op de catechisatie en vooral in het gezin en op de jeugdvereniging. Predikanten gemeente staan met het Woord in deze tijd. Dat zal in bescheiden omvang en op verantwoorde wijze merkbaar zijn in de prediking.

De grootste actualiteit

Anderzijds moeten we heel goed beseffen dat de grootste actualiteit van ons leven is dat wij verloren zondaren zijn. Dat wij op weg zijn naar het gericht van de alwetende en strikt rechtvaardige God. Zou het niet van de hoogste actualiteit zijn, juist tegen deze achtergrond, dat er in de prediking één Naam ter zaligheid verkondigd wordt?

De trein van ons leven rijdt van nature recht op de eeuwige afgrond af. Is dat niet beklemmend actueel?

Dat is het inderdaad. Maar wij zijn zo afgestompt, ja zo totaal geestelijk dood in onze zonden en misdaden, dat wij het niet echt ter harte nemen. Dat wordt radicaal anders wanneer de Heere door Zijn Geest de prediking gebruikt om deze meest actuele zaak levend aan de orde te stellen in ons leven. Wat hoogst actueel behoort te zijn, maar waar wij van nature meestal min of meer langs heen leven, wordt dan van levensbelang.

Het Woord bepaalt wat actueel is

Wie bepaalt welke vragen actueel zijn voor ons? Meestal bepalen we dat zelf. Afhankelijk van hoe we ons voelen en mede bepaald door omstandigheden en gebeurtenissen rondom ons. Maar in de prediking stelt de

Heere vragen aan de orde. Die vragen zijn hoogst actueel. Die moeten heden beantwoord worden; anders kan het te laat zijn. Want in het gericht zal een onbekeerd mens slechts kunnen verstommen bij al de vragen die de Rechter dan zal stellen.

Nog een bijbels voorbeeld

De Samaritaanse vrouw (johannes 4) richtte op haar eigen manier haar leven in. Totdat de Heere jezus met haar begon te spreken. En Hij ging het gesprek leiden. Hij bepaalde welke vragen van het grootste gewicht zijn, niet alleen in dat gesprek, maar blijvend. Hij stelde haar zonde aan de orde. Toen Hij dat levensprobleem centraal stelde, kon zij er niet meer om heen.

Voordien was het voor haar geen probleem; zo was haar léven. Maar de Heere Jezus werpt haar hele leven omver en stelt de zonde aan de orde. Vervolgens wordt het dan voor haar ook een levende, actuele vraag waar een mens bidden moet. Ook nu gaat de Heere Jezus haar vraag anders maken, als het ware omvormen. Het gaat er niet om waar een mens bidt, maar hoe hij bidt. En zo maakt de Heere Zelf plaats voor onderwijs omtrent de Messias.

Zo zie je maar: de actualiteit van de meest wezenlijke vragen wordt door (het Woord van) de Heere bepaald.

Het Woord wordt hoogst actueel

Het zou kunnen dat iemand denkt: de voorbeelden van Saulus en de Samaritaanse vrouw zijn wel eenzijdig gekozen. Het gaat in beide voorbeelden over radicale bekeringen. Dat is waar. Hoewel we niet moeten vergeten dat Saulus voor die tijd vooral een heel serieuze en erg godsdienstige jonge man was.

Maar nu een ander voorbeeld: Lydia. Zij ging naar gewoonte naar de kerk. En daar onder de prediking 'heeft de Heere haar hart geopend, zodat ze acht nam op hetgeen door Paulus gesproken werd'. Daar zie je het zelfde. Zodra de Heere Zijn genadewerk begint, wordt het Woord hoogst actueel. De Heere gaat dus bepalen welke vragen actueel zijn. En dat doet Hij vanuit Zijn Woord.

En allerlei levensvragen dan?

Zo is het ook in het leven van hen die de Heere reeds vrezen. Zij kunnen soms enorme levensvragen hebben. Denk maar aan Job en aan Asaf in Psalm 73. Ze begrepen niets van Gods leiding in hun leven. En daar hadden ze het heel moeilijk mee. Allerlei vragen wierpen ze op.

„Waarom hebben de goddelozen het goed en degene die God vrezen vaak niet? " Bij Job kwam het zover dat hij in zijn twijfelingen vroeg: „Was ik maar nooit geboren? ”

Gaat de Heere op al hun vragen antwoord geven? Nee. Toen de Heere tot hen kwam en tot hen ging spreken, werden zij heel klein, zondig in eigen oog voor God. Toen zagen ze God weer als God en kreeg Hij het weer voor het zeggen. Zijn Woord is de waarheid en Zijn spreken met gezag.

Door het Woord op hun plaats gezet

En toch mogen zij met al hun vragen bij de Heere schuilen. Niet om nog langer met Hem te 'discussiëren'. Maar wel om eerbiedig en ootmoedig naar Hem te luisteren. Maar zo mogen ze dan toch met hun strijd en vragen bij Hem terecht komen. Niet dat dan alle vragen en vraagjes beantwoord worden. Als de Heere de hoogste plaats in gaat nemen, komen wij op onze plaats te staan: een weinig-wetend, zondig mens met een verdorven verstand. De Heere zet dan door Zijn spreken, door Zijn Woord en Geest onze vragen op de juiste plaats. Hij bepaalt wat actueel is en wat niet. Zijn vragen komen dan op de eerste plaats. Hoogst actueel zijn deze vragen, en tevens boven de tijdgebondenheid van veel vragen uitstijgend. Het zijn vragen zoals: wat doe jij met Mijn Woord, hoe handel jij tegenover Mijn wet, wat heb jij met Mijn goede schepping en met Mijn beeld gedaan, wat dunk jij van Mijn Christus, waar gaat dé liefde van jouw hart naar uit?

Het Woord richt Zich vooral tot het hart

Er kunnen allerlei vragen in het jonge hart zijn over het bestaan van God en de waarheid van de Bijbel bijvoorbeeld. Het kan goed doen te merken dat de predikant van zulke vragen weet heeft. Maar ook zulke vragen verbleken als de Heilige Geest de dingen der eeuwigheid en het gezag van het Woord in ons hart afdrukt.

Luther stond met zijn prediking voluit in zijn tijd. Hij kende de vragen van zijn tijd en ging ook in op de omstandigheden van die dagen. Maar hij bediende allereerst het Woord. En daarbij stelde hij vooral de vraag in het middelpunt: „Hoe krijgt u een genadig God? ”

Bij een getrouwe uitleg van de Schrift merken we dat het Woord een boodschap heeft in allerlei omstandigheden van het leven. Vooral ervaren we dan dat het Woord voedsel voor de ziel is en geestelijk onderwijs geeft. Zo wordt in de prediking op zielevragen ingegaan. Want zielevragen moeten juist vanuit het Woord benaderd worden.

Daarbij moeten we wel voor ogen houden dat ten diepste alleen de Heilige Geest het Woord kan toepassen en zo zielevragen beantwoordt. Zo legde ook Calvijn allereerst het Woord uit. In de actualiteit van die dagen, ingaand op de vragen van het geestelijke leven. Maar met de centrale vraag naar ieders hart: „Hoe komt God aan Zijn eer? ". Actueel, ook voor ons. Zeker in dankdagtijd.

Actueler dan het Woord kan niet

De Heere Jezus predikte tot en sprak met de joden, en ook met de discipelen, over de dingen van het Koninkrijk Gods. En dat deed Hij in de actualiteit van hun leven. Daarbij werden vaak vragen aan Hem gesteld. Maar de Heere Jezus Zelf bepaalde de richting van het gesprek. Hij zorgde ervoor dat de spits van het gesprek zich naar het hart van de mensen richtte. En Hij deed Gods eis en genade centraal staan.

Actueler kan het niet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen