‘We kijken nadrukkelijk naar mogelijkheden’

OGW is niet nieuw op De Wijngaard. Directeur Theo Hogendoorn: ‘Al voor OGW een begrip was en een hot item werd, waren we in Barendrecht op schoolniveau al bezig om te kijken hoe we de prestaties van de kinderen konden verbeteren. Dat deden we omdat uit onderzoek was gebleken dat de leerprestaties van kinderen in het SBO gemiddeld lager waren dan je op grond van hun mogelijkheden mocht verwachten. Dat sloot aan bij ons idee dat de kinderen meer konden presteren dan tot dan toe het geval was.’ Hogendoorn vertelt wat de school heeft gedaan. ‘Als eerste hebben we het vak technisch lezen opgepakt. In plaats van het weinig effectieve groepslezen zijn we overgestapt op instructielezen en op het bevorderen van het leesplezier van de kinderen. Ook hebben we naar aanleiding van de resultaten de leestijd geïntensiveerd, vooral in de onderbouw. Door deze interventies zijn de rendementen met lezen sterk gestegen. In 2005 behaalden we nog een rendement van 58 bij de AVI-toetsen, momenteel is dit 93. Bij de DMT-toetsen was het in 2005 48, nu is het 83’.

Rendement

Naast technisch lezen werd ook spelling aangepakt. Hogendoorn: ‘We gebruikten de methode Spelling in de lift. De resultaten waren gering; het rendement was 39. Dat leek ons veel te laag. Daarom zijn we overgestapt op een “gewone” basisschoolmethode: Taalverhaal Spelling. Voor veel leerlingen was dit een enorme verbetering. Maar: analyse van de opbrengsten leerde ons dat de zwakste spellers nauwelijks vooruit gingen. Hiervoor hebben we vervolgens een aparte methode aangeschaft: PI-Spello. En het rendement hiervan is hoog. Zelfs zo dat onze zwakste spellers met PI-Spello betere resultaten halen dan onze betere spellers met Taalverhaal. We overwegen nu om PI-Spello voor alle kinderen in te zetten’.

De school monitort ook de opbrengsten voor begrijpend lezen en rekenen. De invoering van Nieuwsbegrip bleek een succesvolle. De resultaten stegen. Voor rekenen zijn de opbrengsten op niveau. Desondanks zoekt de school naar een nieuwe methode. ‘We willen voor onze leerlingen een gestructureerde methode waar de leerlingen maar één oplossingsstrategie krijgen aangeboden en waar de basisvaardigheden grondig geoefend worden. De huidige methode geeft de kinderen te veel vrijheid en juist kinderen op het SBO zijn hier niet bij gebaat’, aldus Lea Luiten, intern begeleider.

Moed en zelfvertrouwen

‘Opbrengstgericht werken blijkt dus ook op een SBO-school goed mogelijk te zijn’, menen Hogendoorn en Luiten. ‘Als je op een verstandige manier omgaat met OGW verhoogt het het werkplezier van zowel kinderen als leerkrachten. Kinderen worden meer gemotiveerd en uitgedaagd om zich in te zetten, er wordt doelgerichter gewerkt en kinderen moeten goed gevolgd worden in hun ontwikkeling om vervolgens aan te kunnen sluiten bij hun zorg- en onderwijsbehoeften. Als de kinderen merken dat zij doelen weten te behalen, motiveert hen dat om vol te houden en hun best te blijven doen. Hierbij is het van groot belang dat kinderen met zichzelf vergeleken worden en niet met klasgenoten die wellicht verder zijn of met het gemiddelde van de klas dat misschien wel veel hoger ligt dan de score van het kind. Op het SBO hebben alle kinderen een eigen ontwikkelingsperspectief.

Als jij als kind eerst onder je perspectief zat en door hard werken het voor elkaar gekregen hebt om boven je perspectief te komen, dan heb je een topprestatie geleverd. Dat geeft kinderen moed en zelfvertrouwen. Het is dan helemaal niet belangrijk of de andere kinderen hogere scores hebben behaald, jij hebt het uitstekend gedaan. En niet alleen werkt dit positief voor de kinderen, hetzelfde geldt voor de leerkrachten, ook zij genieten van de prestaties van kinderen’.

OGW en HGW

Sinds enkele jaren wordt op De Wijngaard ook gekeken naar de prestaties van kinderen op (sub)groep- en individueel niveau. IB’er Luiten: ‘We hebben OGW duidelijk gekoppeld aan HGW. Voor de hoofdvakken worden groepshandelingsplannen opgesteld. Leerkrachten formuleren hoge doelen. Per leerling wordt bekeken wat hij of zij nodig heeft om dit doel te halen.

Extra ondersteuning wordt gegeven in de klas, indien nodig met behulp van een onderwijsassistent en als het nodig is buiten de klas in de vorm van RT . Hiervoor is het nodig om toetsen goed te analyseren. Met beter en structureel analyseren van toetsen hebben wij als school een begin gemaakt.

Als het groepsplan door de leerkracht is opgesteld, volgt er een groepsbesprekingen met de Intern Begeleider. De uitslag van de Cito-toetsen en methodetoetsen worden besproken en er wordt gekeken wat dit betekent voor het handelen van de leerkracht ten opzichte van de leerling. Indien nodig wordt het groepsplan aangepast. Ook tussendoor wordt er veel besproken tussen IB-er en leerkracht over de gang van zaken en de uitslagen van toetsen. Hierdoor wordt het proces goed gevolgd.’

Mogelijkheden

De mogelijkheden van de leerling staan centraal, benadrukken de collega’s uit het SBO. ‘We kijken nadrukkelijk naar mogelijkheden. Lukt het niet op de ene manier, dan probeer je een andere manier die wél werkt. We motiveren kinderen door uitdagende werkvormen te gebruiken. Het werkt ook motiverend voor kinderen door ze zelf mee te laten denken over een te behalen doel. Op deze manier worden ze meer eigenaar van hun eigen leerproces’.

Ook het zorg dragen voor een positief leerklimaat is belangrijk. Hogendoorn: ‘Er is veel aandacht voor het sociaalemotionele vlak. Als het op dit gebied goed gaat, zien we kinderen didactisch ook groeien. Andersom kan het ook gebeuren. Groeien kinderen op didactisch gebied, dan komt het nogal eens voor dat het sociaal-emotioneel ook beter met hen gaat.’

Positieve energie

In de klas moet het gebeuren. Wat betekent het voor de leerkrachten in het SBO? Het kost Margaret Kastelein in ieder geval geen extra energie. Margaret: ‘Omdat het voor iedereen duidelijk is waar we aan werken lukt het vaak ook. Daardoor krijg je juist positieve energie. Voor leerlingen is het geweldig als blijkt dat ze echt iets kunnen bereiken. Daardoor doen ze veel succeservaringen op, wat ze zeker in het SBO hard nodig hebben. En wij als leerkrachten ook.’

Margaret ervaart dat het de band tussen leerlingen en leerkrachten kan versterken. ‘Wat eerst niet lukte, bereiken we nu samen. Dit komt omdat de leerlingen en leerkrachten samen weten waar ze aan werken. De leerkracht kan de leerlingen herinneren aan het doel waaraan ze werken. De opbrengsten stijgen omdat de leerlingen duidelijk een doel hebben waar ze aan werken. Ze begrijpen daardoor ook waarom ze dingen doen. Belangrijk is dat leerkrachten goed weten wat kinderen kunnen en wat hun belemmerende factoren zijn. Daardoor kunnen ze doelen stellen die haalbaar zijn. Stel je te hoge of verkeerde doelen, dan wordt OGW een belemmering en frustratie. Bedenk altijd wat het beste is voor de leerling en bedenk niet de hoogste opbrengst die je eruit kunt halen. We werken niet om zoveel mogelijk te produceren, maar we werken met kinderen.’

Reflecteren

Ook Marieke van Ameijde is enthousiast. Ze ervaart dat veel dingen die je onbewust deed, nu veel bewuster gedaan worden. ‘Het helpt me om beter te reflecteren op mijn handelen’, zeker nu we OGW steeds meer koppelen aan Handelingsgericht Werken (HGW). Door HGW krijg ik als leerkracht meer overzicht over mijn handelen. Bij het lesgeven betrek je veel meer de kinderen er bij. Je maakt hen ook bewust van het leren en het geeft je veel meer motivatie om samen een doel te halen en om gezamenlijk voor iets te gaan. Kinderen hebben ook een beter beeld bij het leren. Waarom doe je dit? Hoe kun je hier of daar komen. Ook leer je door dit alles het kind meer kennen en kun je er ook voor hen zijn. Je geeft hen, door het voeren van individuele gesprekken met kinderen en het bespreken van doelen, het gevoel en de veiligheid dat ze er niet alleen staan. Door HGW op deze manier gestalte te geven, ben je automatisch met OGW bezig.’

Leerlingen

De inspanningen van de afgelopen jaren hebben de school veel opgeleverd, meent Hogendoorn. ‘Er is sprake van goed onderwijs waarin meer nagedacht wordt over de keuzes die je maakt als leerkracht of interne begeleider. Er wordt meer gekeken naar wat een kind nodig heeft. Naar de mogelijkheden die een kind heeft.’

En de leerlingen? Juist ook voor hen is aandacht voor OGW belangrijk, vinden Hogendoorn en Luiten. ‘Je spreekt kinderen aan op hun mogelijkheden. Dan ervaren ze ook dat ze het kunnen. Hen zelfvertrouwen geven is erg belangrijk om verder te komen. We kijken per leerling wat mogelijk is en wat ze kunnen bereiken. We zijn er trots op als kinderen een doel halen. Al is het nog zo klein: voor het kind een prestatie!’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen